استان خراسان رضوی با دارا بودن بیش از دهها منطقه حفاظت شده، شكار ممنوع و پناهگاه حیات وحش و شمار انبوهی از گونه های جانوری و گیاهی از تنوع زیستی بالا و ارزش ژنتیكی فراوانی برخوردار است.
پارك ملی تندوره، اثر ملی - طبیعی دریاچه بزنگان و پناهگاه حیات وحش شیر احمد سه منطقه برجسته به لحاظ تنوع زیستی و جذابیت گردشگری در استان خراسان رضوی محسوب می شوند.
مناطق حفاظت شده هزارمسجد، حیدریه، سلامی در خواف، خواجه، ارس، باغ كشمیر، در بادام و قرچقه از دیگر مناطق خراسان رضوی هستند كه از طبیعت بكر و دست نخورده ای برخوردارند.
وجود گونه های جانوری مختلف و متنوع در این مناطق بسیار مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار دارد و از این منظر خراسان رضوی دارای ظرفیتهای بسیار فراوانی است. 18 سال خشكسالی همه این مواهب را تحت تاثیر خود قرار داده بود و كم آبی و بی آبی موجب ورود خیرین به این ماجرا و راه اندازی پویشهایی مانند نذر آب و نذر علوفه برای جانداران مناطق تحت حفاظت شده بود اما امسال بارش نعمت الهی از تلخیهای خشكسالی و كم آبی كاست.
* تقویت پوشش گیاهی مناطق تحت حفاظت
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفت: بارشهای اخیر موجب تقویت پوشش گیاهی مناطق مختلف تحت حفاظت در این استان شد.
سرهنگ ابوالفضل شعبانی افزود: تاكنون گزارشی از تلفات گونه های جانوری بر اثر بارندگی و سیل در مناطق تحت حفاظت این استان دریافت نشده است.
وی ادامه داد: گرچه هنوز خسارتهای وارد شده به مناطق حفاظت شده جمع بندی نشده است اما بیشترین خسارت مربوط به جاده های دسترسی به این مناطق بوده است.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفت: بارندگی در تمام مناطق تحت حفاظت از جمله منطقه حومه بزنگان موجب پرآب شدن چشمه ها، آبشخورها و گودالهای آب شده است و می توان گفت كه بارندگیهای اخیر نعمات فراوانی برای مناطق تحت حفاظت داشته است.
* آبی دوباره در دل بزنگان رنج دیده
معاون محیط طبیعی اداره كل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی نیز گفت: بارندگیهای اخیر موجب جان بخشی دوباره به 'دریاچه بزنگان' تنها اثر ملی طبیعی در این استان و افزایش سطح آب آن شده است.
جواد دامن پاك با بیان این كه وضعیت دریاچه بزنگان تا پیش از بارشهای بهاری امسال بسیار نگران كننده و همراه با دغدغه فراوان بود افزود: بارندگی روزهای اخیر به قدری موجب بهبود وضعیت دریاچه بزنگان شده كه سطح آب آن 35 سانتیمتر نسبت به گذشته افزایش یافته است.
وی به فقدان امكان اندازه گیری میزان افزایش دبی آب ورودی به دریاچه بزنگان اشاره و بیان كرد: بالا آمدن سطح آب و نیز افزایش پوشش گیاهی حومه دریاچه اتفاقات خوشایند و دلگرم كننده ای است كه در این اثر طبیعی قابل مشاهده است.
او اضافه كرد: بر این اساس امسال بزنگان از وضعیت با ثباتی برخوردار خواهد بود و به معنای واقعی می توان گفت این دریاچه با بارشهای اخیر جان گرفته است.
* فراوانی آب مساوی با افزایش جمعیت گونه ها
معاون محیط طبیعی اداره كل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی به تاثیر بارندگیهای اخیر بر دیگر مناطق محیط زیست خراسان رضوی هم اشاره و بیان كرد: امسال وضعیت بارش در كل استان بسیار خوب بود و همه مناطق از نظر پوشش گیاهی و پرآب شدن چشمه ها و آبگیرها وضعیت مناسبی دارند.
دامن پاك افزود: در شهرستانهای جنوبی خراسان رضوی مانند گناباد و بجستان هر سال با مشكلات ناشی از خشكی مناطق و از جمله بی آبی وحوش مواجه بودیم اما به نظر می رسد امسال این مشكل رفع شده است.
وی ادامه داد: بارندگیهای خوب اخیر میزان تهدید كانونهای گرد و غبار را كاهش داده است زیرا افزایش پوشش گیاهی امكان گرد و غبار را كم می كند.
او اضافه كرد: بهبود پوشش گیاهی و آب فراوان موجب افزایش جمعیت گونه های مختلف نیز خواهد شد زیرا در ترسالی گونه ها با وجود غذای بیشتر تمایل بیشتری به ازدیاد نسل دارند.
* رتبه اول كشور در تعداد مناطق تحت حفاظت
مدیركل حفاظت محیط زیست استان خراسان رضوی هم با بیان این كه این استان دارای 41 منطقه تحت حفاظت است گفت: وسعت این مناطق معادل دو و نیم میلیون هكتار است كه از این منظر و به لحاظ تعداد مناطق زیستی تحت حفاظت این استان رتبه اول كشور را داراست.
تورج همتی تنوع بالای زیستی در خطه خراسان رضوی را ناشی از تنوع زیستگاههای آن دانست و افزود: ادامه رشته كوه البرز در این استان، وجود قله بینالود، دشت سرخس، همجواری با صحرای قره قوم تركمنستان، نزدیكی با رودخانه هریرود و مجاورت با كویر مركزی ایران از جمله شرایط جغرافیایی و زیستگاهی متنوعی است كه این استان را جزء استانهای برتر كشور در زمینه تنوع زیستی قرارداده است.
وی با اشاره به فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی( ICUC) اظهار كرد: از میان مجموع مهره داران كشور ایران تعداد 74 مهره دار در این فهرست و در رده های مختلف خطر انقراض قرار دارند.
مدیركل حفاظت محیط زیست استان خراسان رضوی گفت: از مجموع گونه های جانوری استان نیز تعداد 33 گونه در فهرست سرخ این اتحادیه قرار دارد كه خوشبختانه امسال با بارندگیهای صورت گرفته وضعیت زیستی این گونه های جانوری بهتر شده است.
همتی افزود: آهو شاخص گونه های جانوری استان خراسان رضوی است و هم اكنون طبق سرشماریها افزون بر دو هزار و 500 راس آهو در خراسان رضوی وجود دارد ضمن این كه كل و بز و قوچ و میش نیز در استان زیست دارند كه بارندگیها شرایط زیستی این گونه ها را هم ارتقا داده است.
وی ادامه داد: 20 درصد مساحت 117 هزار و 769 كیلومترمربعی خراسان رضوی معادل دو میلیون و 500 هزار هكتار زیر پوشش اداره كل حفاظت محیط زیست قرار دارد و همه این مساحت با بارندگیهای خوب امسال سبزپوش شده است.
خراسان رضوی دارای 28 اثر ملی طبیعی، پارك ملی، پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده و 13 منطقه شكار ممنوع است.
1922/7496
مشهد- ایرنا- بارندگیهای امسال اگرچه با وقوع سیل ناخوشیهایی را در استانهای مختلف و نیز خراسان رضوی رقم زد اما وجه دیگر این بارشها جان گرفتن و احیاء مناطق طبیعی و زیستگاههای گونه های مختلف جانوری است كه در پی 18 سال خشكسالی متوالی در استان با مشكلات فراوانی دست به گریبان بودند.
