اكران های نوروزی سینما و چینش و گزینش فیلم ها

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ اكران نوروز 98 در سینماها از همان آغاز با كش و قوس های فراوان بر سر قرار گرفتن «كدام فیلم ها» در فهرست اكران شروع به كار كرد و نخست این فهرست چند برابر ظرفیت اعلام شده بود و در نهایت هفت فیلم، شامل یك فیلم كودك، 2 فیلم اجتماعی و چهار فیلم كمدی برای نمایش در نوروز سینماهای ایران به رقابت با هم پرداختند.

نخستین مشكل در انتخاب كمی و كیفی این هفت فیلم به وقوع پیوست، چنان كه بسیاری از كارشناسان انتخاب «هفت» فیلم برای نمایش در سینماهای ایران (حتی در مقطعی مانند نوروز) را بیش از حد دانستند و نمایش پنج فیلم را كافی عنوان كردند. با همین استدلال می توان حداقل 2 فیلم را از همان ابتدا شكست خورده اكران نوروزی دانست كه بنا بر جدیدترین آمار فروش فیلم «تختی» با یك میلیارد و 381 میلیون و 447هزار تومان و «پیشونی سفید3» با یك میلیارد و 915 میلیون و 51 هزار تومان شكست خوردگان اكران نوروزی 98 سینما بوده اند.

از نظر كیفی نیز می توان اشكالات متعددی به چیدمان فیلم ها در اكران نوروزی 98 وارد كرد كه هنوز پس از تجربیات سالیان طولانی مشخص نشده است كه هیات انتخاب بنا بر چه معیار و میزانی به گزینش فیلم ها برای این مقطع زمانی پر رونق سینماها می‌كنند. مدیر یكی از سینماهای پرمخاطب درباره اكران نوروزی گفته است: «تجربه اكران نوروز در سال های گذشته ثابت كرده كه به طور معمول انتخاب خانواده ها در این ایام فیلمی است كه فضای مفرح تری دارد. در تعطیلات ابتدای سال معمولا خانواده ها به سینما مراجعه می كنند، بر طبق برآوردها نظر عمومی خانواده فیلم های طنز را در اولویت قرار می دهند یا فیلم های اجتماعی مثل «ابد و یك روز» یا «متری شیش و نیم» كه در جشنواره پر مخاطب بوده و فضای تبلیغاتی خوبی در این ایام جشنواره حول آنها شكل گرفته است.»

برپایه گفته این مدیر سینما و تحلیل های آماری و پژوهش های میدانی بر فردی پوشیده نیست كه اولویت تماشای فیلم های كمدی، مهمترین و نخستین انتخاب خانواده ها برای رفتن به سینما در ایام نوروز محسوب می شود اما پرسش مهم و بی پاسخ دیگر این به شمار می رود كه انتخاب چهار فیلم كمدی با چه معیار و سنجش قبلی صورت گرفته و آیا این چینش اشتباه سبب «فیلم سوزی» و شكست تجاری سازندگان نشده است و دیگر اینكه آیا به جز اكران نوروزی اكران دیگری در سال همچون «اكران تابستان» و «اكران عید فطر» برای نمایش این گونه پرمخاطب در سینماها وجود ندارد كه سینماداران و سینماگران حاضرند فیلم خود را با وجود احتمال شكست تجاری در این برهه زمانی به نمایش درآورند؟

از بحث «آسیب شناسی انتخاب و چینش فیلم ها» كه بگذریم، 2 اتفاق مهم دیگر باعث شد، اكران نوروز 98 خبرسازترین و پر حاشیه ترین اكران های سال های اخیر سینما باشد. نخستین رویداد رقابت نابرابر و غیر عادی 2 فیلم «رحمان 1400»و «تختی» بود كه به دلیل اینكه این 2 فیلم در صدر و كف جدول فروش فیلم ها قرار گرفته اند و فاصله حدود 20 میلیاردی میان آنها به وجود آمد، خیلی مورد توجه و مقایسه قرار گرفت.

عوامل متعددی چون زمان نامناسب اكران، تبلیغات كم، ساختار مستندگونه و نبودن سوپر استار در كنار روایت هنری و سبك سیاه سفید فیلم از جمله مواردی بودند كه كارشناسان سینما از «دلایل شكست فیلم تختی» (ساخته بهرام توكلی) در برابر فیلم رحمان 1400(ساخته منوچهر هادی) عنوان كردند و هنوز پس از هفته ها، تحلیل فروش بالای رحمان 1400 و عدم فروش تختی از جمله بحث های تحلیلی منتقدان و كارشناسان سینما در رسانه های تصویری و نوشتاری است چنانكه یكی از منتقدان قدیمی سینما عدم استقبال مردم از فیلم تختی را «شرم اجتماعی» عنوان و از افول سلیقه مخاطبان و گرایش به فیلم های سطحی و كمدی های بسیار بی كیفیت، انتقاد كرد.

رویداد مهم دیگر توقف نمایش فیلم رحمان 1400 بود كه پس از حدود یك ماه اكران در سینماها «محمدرضا فرجی» مدیركل سینمای حرفه ای سازمان سینمایی از نبود امكان نمایش این فیلم در سینماهای سراسر كشور خبر داد. اینكه تمام طول نوروز و پس از آن رتبه نخست گیشه سینماها در اختیار این فیلم باشد و ناگهان اعلام شود كه فیلم نمایش داده شده در سینماهای كشور با نسخه اصلاحیه آن مغایر است، تقریبا موضوع بسیار نادر و عجیبی به نظر می رسد. البته باید عنوان كرد كه سه سال پیش و در جریان اكران فیلم «پنجاه كیلو آلبالو» از «مانی حقیقی» نیز اتفاق مشابهی روی داد و این فیلم نیز پس از یك ماه و اندی از شروع نمایش در سینماها از ادامه اكران باز ماند و «علی جنتی» وزیر وقت فرهنگ و ارشاد در آن زمان حكم توقیف فیلم را صادر كرد. در آن زمان نیز عدم رعایت شئونات جامعه و پخش تیزر تبلیغاتی فیلم در ماهواره به عنوان اصلی ترین دلایل توقیف فیلم گزارش شده بود.

اما در ارتباط با فیلم رحمان 1400 «منوچهر هادی» كارگردان آن خود را از این تخلف مبرا دانست و در صفحه شخصی خویش در فضای مجازی نوشت: «تمام سینماهای كشور نسخه اصلاح شده روی پرده اكران می كردند و تازه سینماهای حوزه هنری نسخه اصلی شده تری را. هیچ باكی نیست.» پس از این مدیركل دفتر سینمایی حرفه ای سازمان سینمایی درباره این اتفاق توضیح داد كه بیشتر سالن ها همان نسخه ای از فیلم رحمان 1400 كه مورد تایید ما بوده و اصلاحات كامل در آن انجام شده است، نمایش داده اند اما به گفته او با توجه به اینكه بازرسان سازمان سینمایی معمولا به صورت تصادفی در سالن های سینمایی حضور پیدا می كنند، متاسفانه در هفته اخیر متوجه شدیم كه در برخی از سالن های سینماها نسخه ای كه به صورت كامل اصلاح نشده بود، اكران شده است. این مدیر مدعی شد كه فعلا از نظر حقوقی پخش كننده و تهیه كننده باید پاسخگوی این اتفاق باشند.

در ادامه پای مجلس هم به این ماجرا باز شد. چنان كه «سید صادق طباطبایی نژاد» عضو هیات رییسه كمیسیون فرهنگی مجلس هم نسبت به این تخلف واكنش نشان داد و با اشاره به رفتار نامتعارف در توقف اكران فیلم سینمایی رحمان 1400 پس از یك ماه اكران، از ورود كمیسیون فرهنگی مجلس به این موضوع خبر داد. او با اشاره به این موضوع گفت: «در حال حاضر این سوال مطرح است كه چطور سازمان سینمایی پس از یك ماه متوجه شده كه نسخه نمایش داده شده با نسخه كه دارای مجوز است مغایرت دارد و امروز نسبت به آن واكنش داده است؟ معاونت نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی باید در این اتفاق رخ داده پاسخگو باشد.»

در ادامه پس از بررسی مهمترین تحولات اكران نوروزی 98 به گزارش و تحلیل مختصر این فیلم ها پرداخته شده است:

**متری شیش و نیم ساخته سعید روستایی
سرانجام حسرت فیلم سینمایی «متری شیش و نیم» برای رسیدن به صدر جدول فروش پس از توقیف اكران فیلم رحمان 1400 به پایان رسید و این فیلم در این هفته توانست با ركورد 2 میلیارد و 854 میلیون تومان، صدرنشین گیشه هفتگی باشد. با این حال فیلم روستایی توانست در این هفته ركورد مهمی را به نام خود ثبت كند، ركوردی كه در اختیار فیلمی ارزشمند از كارگردان مطرح سینمای ایران بود، «فروشنده» ساخته اصغر فرهادی. «متری شیش و نیم» با عبور از مرز 16 میلیارد تومان فروش، توانست ركورد پرفروش‌ترین فیلم اجتماعی را كه با 15 میلیارد و 714 میلیون تومان در اختیار فیلم فرهادی بود بشكند و در اختیار بگیرد.

البته فیلم روستایی فرصت و پتانسیل این را دارد كه این ركورد را بهبود ببخشد، «متری شیش و نیم» تا به امروز 19 میلیارد و 376 میلیون و 530 هزار تومان فروش داشته، روستایی در این فیلم بار دیگر به سراغ اعتیاد رفته و این بار از زوایه‌ای دیگر به این معضل پرداخته است. «متری شیش و نیم» داستان جست و جوی پلیس مبارزه با مواد مخدر برای پیدا كردن فروشنده بزرگ شیشه در پایتخت است. این فیلم با توجه به فضای پلیسی و البته اجتماعی كه دارد به نظر می‌رسد بتواند گیشه بهتر و پرفروش تری را در اكران نوروزی تجربه كند.

** چهار انگشت ساخته حامد محمدی
«حامد محمدی» كه در خرداد سال گذشته با فیلم سینمایی «اكسیدان» توانست دل علاقه‌مندان به سینما را به دست آورد و فیلم كمدی مخاطب پسندی را روانه پرده نقره‌ای كند، این بار در اكران نورزی با كمدی دیگری به نام «چهار انگشت» از مخاطبان سینما میزبانی می‌كند و دومین فیلم پرفروش كمدی پس از رحمان 1400 است. او در این فیلم بار دیگر روی زوج امیر جعفری و جواد عزتی كه در «اكسیدان» موفق بودند و توانستند مخاطبان را جذب كنند، حساب كرده كه تا كنون هشت میلیارد و 83 میلیون و 370 هزار تومان فروش داشته است.

محمدی برای فیلم قبلی خود با اعتراض برخی از گروه های جامعه رو به رو شده بود كه از آن جمله می‌توان به نمایندگان مجلس اشاره كرد. 17 نماینده مجلس در نامه‌ای به وزیر فرهنگ و ارشاد خواستار توقیف این فیلم به دلیل توهین به ادیان مقدس الهی شده بودند كه البته این اتفاق در نهایت رخ داد. حواشی به وجود آمده برای این فیلم به دلیل شوخی با كلیسا و پرداختن به موضوع ترنس‌ها بود. این فیلم در نهایت هم بیش از 10 میلیارد تومان در گیشه فروش داشت.

اما «چهار انگشت» داستان متفاوتی دارد، محمدی در این فیلم كه در تایلند، كامبوج و ایران فیلمبرداری شده است، داستان 2 دوست را روایت می‌كند كه برای انجام دادن كاری ناتمام به كامبوج می‌روند و درگیر اتفاقاتی تازه می‌شوند.

**زندانی‌ها ساخته ده‌نمكی
دیگر فیلم كمدی اكران نوروزی، فیلمی كه محتوای متفاوتی نسبت به آثار پیشین این كارگردان دارد. «مسعود ده‌نمكی» این بار به سراغ سوژه‌ای اجتماعی در بستر كمدی رفته و سعی كرده است تا تاثیر معنویات را بر زندانیان به تصویر بكشد.

ده‌نمكی نیز از كارگردانانی بود كه با انصراف از جشنواره سی و هفتم فیلم فجر خواستار اكران فیلمش در نوروز 98 شد. او اعتقاد داشت كه حضور «زندانی‌ها» در فضای رقابتی جشنواره فیلم فجر باعث می‌شود كه حرف اصلی فیلم گم شود. فیلمی كه تا كنون توانسته است سه میلیارد و 238 میلیون و245 هزار تومان فروش داشته باشد.

نام این فیلم به واقع مخاطب را به یاد فیلم ماندگار «اخراجی‌ها» می‌اندازد، فیلمی كه گیشه سینمای ایران را حسابی تكان داد و برای سال‌ها «پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران» بود، ده‌نمكی در این فیلم با درون‌مایه طنز توانست به روایت دفاع مقدس از زاویه‌ای دیگر بپردازد و مخاطب را با خود همراه كند.

** پیشونی سفید 3 ساخته سیدجواد هاشمی
از همان زمان كه گزینه‌های احتمالی اكران نوروزی معرفی شدند، به نظر می‌آمد كه «پیشونی سفید 3» ساخته «سیدجواد هاشمی» شانس بالایی برای حضور در تركیب نهایی اكران نوروزی داشته باشد، به دلیل اینكه تنها فیلم كودك متقاضی اكران بود. موفقیت نسبی اكران 2 قسمت پیشین این فیلم موزیكال و شاد، سازندگانش را بر آن داشت كه سومین قسمت این فیلم را نیز جلوی دوربین ببرند. به نظر می‌آید این فیلم مانند 2 قسمت‌های پیشین آن هزینه زیادی برای ساخت داشته و تا زمان حاضر بالغ بر یك میلیارد و 915 میلیون و 51 هزار تومان فروش داشته است.

قسمت های پیشین «پیشونی سفید» با وجود آنكه نتوانست به فروش بسیار فوق‌العاده‌ای دست پیدا كند اما با توجه به ژانر و موضوعی كه داشت در گیشه نسبتا قابل قبول عمل كرد.

این قسمت در ادامه قسمت‌های پیشین این فیلم و درباره ماجرای به دام افتادن پیشونی سفید(با بازی ترلان پروانه) به وسیله اختاپوس است. با توجه به آنكه «پیشونی سفید 3» تنها فیلم ژانر كودك اكران نوروزی امسال است، به نظر می‌رسد كه می‌تواند از این امكان بهره كافی را ببرد و در گیشه نیز عملكرد مثبتی داشته باشد.

** ژن خوك ساخته سعید سهیلی
«سعید سهیلی» امسال با فیلم سینمایی «ژن خوك» آماده اكران نوروزی شد. كارگردانی كه در ساخت فیلم‌های طنز با درون‌مایه مسایل اجتماعی سابقه دارد و «گشت ارشاد» و «گشت 2» 2 فیلم پیشین او نمونه‌هایی از همین دست بودند. سهیلی علاوه بر كارگردانی، نویسندگی و تهیه‌كنندگی این فیلم را نیز برعهده دارد.

این فیلم هم البته در چند هفته گذشته كم حواشی نداشت كه مهم‌ترین آن به جشنواره سی و هفتم باز می‌گردد، سهیلی ابتدا از حضور در جشنواره فجر انصراف داد اما پس از مدتی تصمیمش را تغییر داد و خواستار حضور در این رویداد سینمایی شد كه این بار فیلمش انتخاب نشد. سهیلی كه پیش از این توانسته بود با 2 فیلم «گشت ارشاد» با وجود تمامی حواشی و مخالفت‌هایی كه برای توقیف این فیلم صورت گرفت، به فروش بسیار خوبی در گیشه دست پیدا كند، همچنین او تجربه اكران موفق «گشت 2» را در نوروز 96 دارد، به نظر می‌رسد كه با فیلم جدید خود نیز در فكر تكرار این موفقیت‌ها بوده است اما فروش 2 میلیارد و 299 میلیون و 676 هزار تومانی فیلم حكایت از شكست تجاری فیلم دارد.

**رحمان 1400 ساخته منوچهر هادی
«منوچهر هادی» در سال‌های اخیر خود را به عنوان فیلمسازی موفق در عرصه كمدی و فیلم‌های اجتماعی و ملودرام به مخاطبان و اهالی سینما شناسانده است، او همچنین نشان داده كه «رگ خواب» علاقه‌مندان به سینما را پیدا كرده است و می‌تواند با فیلم‌هایی كه می‌سازد، آنها را به سینما بیاورد. البته او همواره دستی هم بر آتش سریال سازی در شبكه نمایش خانگی و تلویزیون دارد.

2 فیلم كمدی قبلی او یعنی «من سالوادور نیستم» و «آینه بغل» گواه همین موضوع است، فیلم‌هایی كه در گیشه نیز به شدت موفق عمل كردند، «آینه بغل» با فروش 20 میلیاردی توانست جایگاه سوم پرفروش ترین فیلم‌های تاریخ سینما را از آن خود كند و «من سالوادور نیستم» هم دومین فیلم پرفروش سال 95 بود. او با این كارنامه قابل قبول در زمینه ساخت فیلم كمدی، امسال و در اكران نوروز با «رحمان 1400» كه ابتدا «خزه» نام داشت، بار دیگر به سینما بازگشت. سازندگان این فیلم هم ابتدا فرم حضور در جشنواره فیلم فجر را پر كرده و از متقاضیان حضور در این رویداد سینمایی بودند اما چندی بعد و پیش از اعلام نتایج انصراف خود را از حضور در جشنواره فیلم فجر اعلام كردند كه این فیلم تا پیش از توقیف توانسته بود 22 میلیارد و 484 میلیون و 121 هزار تومان در گیشه فروش داشته باشد.

**غلامرضا تختی ساخته بهرام توكلی
«غلامرضا تختی» به كارگردانی «بهرام توكلی» و تهیه‌كنندگی «سعید ملكان» است كه این فیلم هم برای نخستین بار در جشنواره سی و هفتم فیلم فجر به نمایش درآمد، در نهایت توانست سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری و بهترین طراحی صحنه را از آن خود كند. این فیلم هم از زمان ساخت تا زمان نمایش در جشنواره، حواشی كمی به همراه نداشت، نخستین حاشیه این فیلم به جدایی «امیر جدیدی» از پروژه «غلامرضا تختی» باز می‌گردد، موضوعی كه اگر اتفاق می افتاد، شاید فروش فیلم تختی چند برابر شرایط كنونی می شد.

با این حال بهرام توكلی كه سال گذشته فیلم «تنگه ابوقریب» را روی پرده داشت و با وجود آنكه فیلم جنگی بود و حال و هوای آثار دفاع مقدسی داشت اما توانست در گیشه هم خوب عمل كند و به فروش قابل قبولی دست پیدا كند.

پژوهشم**9280**2002**9131