به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، یكی از مهمترین دلایلی كه در آسیب شناسی رشد روز افزون كتاب های ترجمه شده نسبت به تالیفات در حوزه آثار سینمایی می توان ذكر كرد، فرآیند طولانی و زمان بر تالیفات به دلیل پیش نیاز مطالعاتی آنان است.
مشكلی كه به ویژه با شرایط اقتصادی امروز و نیازهای معیشتی كه مولفان و مترجمان با آنان روبرو هستند هرچه بیشتر آنان را به سمت كارهایی می كشاند كه زودتر به بازار مصرف رسیده و به نتیجه برسند. در نتیجه اقبال و افزایشی از بازار عرضه به سمت ترجمه آثار شكل می گیرد كه اگرچه لزوما همراستای با نیازهای بازار تقاضای نیست اما خود را به آن تحمیل می كند.
**كمیتی زمینه ساز كیفیت
«علیرضا كاوه» مولف و پژوهشگر سینما كه آثار متعددی را در حوزه سینما به چاپ رسانده است در گفت و گو با پژوهشگر ایرنا در باب وضعیت نشر آثار در حوزه سینما و فیلم، بیان داشت: تنوع عناوین در حوزه انتشارات سینمایی معاصر خیلی زیاد شده است؛ اگر زمانی ما تا سال 57 حدود سیصد عنوان كتاب سینمایی داشیتم فقط در سال گذشته بیش از سیصد عنوان كتاب سینمایی داشتیم و این افزایش آثار نشانه ای از نوع جهش است. البته كه كمیت تیراژها كم است یعنی اگر در گذشته از هر كتاب سه هزارتا چاپ می شد امروز خیلی كمتر شده و چیزی حدود سیصد یا پانصد جلد منتشر می شود؛ ولی چنانچه ذكر شد تنوع عناوین خیلی زیاد شده است.
وی افزود: فكر می كنم تنوع عناوین خیلی می تواند به افزایش كیفیت كمك كند. این تجربه در ایران و خیلی جاها هست كه خیلی كارها آمدند و خیلی كارها فارسی شدند؛ ما نمی توانیم آنان را فاقد ارزش بدانیم البته كه هم كار با ارزش در آنها هست و هم بی ارزش. البته كه باید توجه داشته باشیم كه عصر كتاب، عصری رو به افول است چرا كه كتاب ها امروز به صورت نسخه های پی دی اف و الكترونیك درآمده اند، بسیاری از اطلاعات در اینترنت هست و هرچیزی را كه بخواهید می توانید در این فضا جستجو و مطالعه كنید.
«مثلا شما به عنوان یك خبرنگار در روز چند مطلب را از نت پیدا می كنید؟ و این مساله و عمومیت این استفاده از اینترنت در مورد بسیاری از حوزه ها هست؛ بر این اساس جسم كتاب كمرنگ تر شده است».
با این حال فكر می كنم چیزی را كه در كتاب های باارزش می شود پیدا كرد، در اینترنت نمی شود یافت. در دنیا هم به همین منوال است. به همین صورت كتاب ها هستند و نمود و حضور بارزی دارند و خیلی هایشان هم در ایران ترجمه می شوند. البته كه نمی شود انكار كرد كه سرعت ترجمه كارهای خوب شاید پایین باشد و آثار تخصصی كم باشند.
**عمر كوتاه مولف
كاوه ضمن تاكید بر این مطلب كه كار وی به صورت تخصصی سینما، نظریه و ژانر است، یعنی حوزه مطالعاتی و پژوهشی خودش را را خیلی محدود و خاص كرده است، تصریح كرد: اگر چه هستند كسانی كه در حوزه نشر آثار سینمایی، ترجمه و به ویژه تالیف كتاب تخصصی كار می كنند اما این تخصص در بازار سینمایی خیلی زیاد نیست و دلیلش این است كه نویسنده و مترجمان درگیر معیشت روزمره شان هستند و فرصت این كار را ندارند؛ ناشران به قدر كافی به نویسنده ها بها نمی دهند و مشكلات اقتصادی و ممیزی هم كه وجود دارند به اینها دامن می زنند و این بسیاری را زده می كند چون یك كار تخصصی و تالیفی خیلی زمان بر است. «كار من محصول بیست سال پژوهش است ولی ارائه كار خودش یكسال تمام از من وقت گرفت. فقط نوشتن نیست و شما باید این دانش را به صورت نوعی از استراتژی در مقابل مخاطب قرار دهید. یعنی كتاب شما باید رویكردی داشته باشد؛ ممكن است مخاطب سواد كمتری نسبت به شما كه متخصص سینما هستید داشته باشد ولی قدرت تشخیص اش از شما بیشتر است. در نتیجه وقتی كتاب را دستش می گیرد و در حالی كه هنوز آن را نخوانده، متوجه می شود كه این كتاب كاری را كه باید انجام می داده را انجام نداده است».
این پژوهشگر تصریح كرد: در نتیجه و براساس آنچه ذكر آن رفت شما به این مطلب فكر كنید كه یك نویسنده چقدر زمان دارد؟ چقدر عمر دارد؟ من سی سال است كه در این حوزه مشغول نوشتن هستم ولی باور كنید آماده كردن یك كتاب 200 صفحه ای كه سال ها روی آن تمركز و مطالعه شده است، باز هم زمان زیادی برای منتشر شدن می طلبد. در نتیجه به كسانی كه از مسیر منحرف می شوند این حق را بدهید چرا كه بعضا از مسیر زندگی رومزه شان وامانده اند.
**نبود كاغذ؛ ركود عرصه نشر
«رحمانی» مسوول اجرایی یكی از انتشارت مرجع سینمایی در اشاره به وضعیت انتشار آثار سینمایی بیان داشت: براساس وضعیت خودمان و آنچه كه در نمایشگاه كتاب متوجه شدم امسال خیلی تولید جدیدی در حوزه رسانه و سینما نبوده است. بخشی به نبود كاغذ برمی گردد كه مشكل خود ما هم بوده است و به سختی كتاب ها را تجدید چاپ كردیم. به ویژه كاغذ كه گران شد باعث شد كه قیمت پشت جلدهایمان خیلی بالا برود و برای این كه این مساله را تعدیل كنیم مجبور شدیم تا در جاهایی سود خودمان را به صفر برسانیم؛ با مترجم و نویسنده صحبت كردیم و درصد آنها را پایین آوردیم.
وی افزود: ما برند سینما و رسانه هستیم و بیشتر كتاب هایمان مرجع كارشناسی ارشد هستند و این گویای این نكته است كه كیفیت كتاب هایمان در حدی بوده است كه بخواهند معرفی شوند و اساتید به آنان ارجاع دهند. ضمن این كه دو كتاب ما به عنوان منبع درسی معرفی شده اندبه همین دلیل مخاطب ما مخص است و ما می دانیم وقتی كه مخاطب دانشجو است، خیلی قدرت خرید ندارد به همین دلیل چنین تمهیداتی را اعمال كردیم و درصدها را تا جایی كه توانستیم پایین آوردیم.
«این مسائل باعث می شوند تا مترجم و نویسنده وقتی كتابشان به مشكل بخورد، كاغذ نباشد و یا چاپ نشود، كتابشان را به انتشارات دیگری ببرند. می برند. حتی نویسنده هایی داشته ایم كه كتابشان را به انتشارات دیگری برده اند و چون مشكل گرانی بوده و چاپ نشده ،دوباره به ما برگردانده اند و این مشكل امسال اتفاق افتاده است».
**نفس گیر اما از نفس افتاده
این مسوول اجرایی در اشاره به یكی از مهمترین ضعف ها در حوزه انتشارات سنیمایی تصریح كرد: در این حوزه ما یك سری كتاب را به صورت ترجمه شده داریم و بخشی را به صورت تالیف. مساله این است كه اكثر كتاب های حوزه فیلم و سینما در حال حاضر ترجمه شده است. درست است كه سینما مال ایران نیست و از خارج به ایران به داخل آن ورود كرده است ولی به هرحال ما حوزه رسانه و سینمای بومی خودمان را داریم در حالی كه تالیفات زیادی نداریم. و عمده ترین دلیل این فقدان تالیف هم پروسه زمان بر و طولانی در تولید یك اثر تالیفی است.
«پرفروش ترین كتاب امسال ما یك كتاب تالیفی است كه حدود سه سال از مولفش زمان گرفته است. كمتر آدمی این همه زمان می گذارد تا چنین اثری تولید كند. كار تالیف البته در نهایت باعث درخشش یك برند انتشاراتی است و این زحمت اینجا خودش را نشان می دهد اما واقعا زحمت دارد و زمان بر است هركسی این كار را نمی كند».
وی خاطر نشان كرد: اساتید بنامی داریم كه در حوزه تخصصی شان كارهای بزرگی انجام داده اند اما در حوزه نشر این را به ثبت نرسانده اند و یك كار تالیفی و ماندگار برای دیگران انجام نداده اند. دلیلش زمان است و این كه برخی این زمان را می گذارند ولی نتیجه خوب نمی شود و ناشر نمی پسندد؛ در نتیجه طرف ریسك این كار را نمی پذیرد كه از عمر خود مایه بگذارد و در نهایت ناشر تاییدش نكند. مگر این كه عاشقانه رفته باشد دنبال این كار و برایش مهم نباشد كه یك روز شاید چاپ بشود یا نشود.
«در نتیجه اساتید برجسته هم خودشان را در این ورطه نمی اندازند؛ یا وقتش را ندارند یا خیلی تمایل ندارند. و این بد است كه ما دائما كار ترجمه دست مردم می دهیم درصورتی كه آدم هایی را داریم كه حرف برای گفتن دارند و نظریه پردازند یا كارهای تجربی شان را به اثبات رسانده اند. و مردم استقبال خوبی از تالیف دارند و آن را به ترجمه ترجیح می دهند».
پژوهشم**9480
تهران-ایرنا- آنچه در تحلیل وضعیت و آسیب شناسی رشد روزافزون ترجمه در كتاب ها و انتشارت سینمایی می توان ذكر كرد؛ فرایند كوتاه تر تولید و عرضه ترجمه نسبت به تالیفات است؛ عرضه ای كه لزوما همراستا با تقاضا نیست.
