معامله قرن راه حلی شكست خورده برای پیچیده ترین بحران خاورمیانه

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، معامله قرن عنوان تبلیغاتی پیشنهادی است كه دولت آمریكا از زمان به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در حال طراحی آن است، فرمولی كه قرار است به بیش از 70 سال مناقشه بین فلسطین و رژیم صهیونیستی پایان دهد.
معامله قرن طرح صلحی است كه هیچ كس نمی‌داند درونش چیست. حتی شایعات و خبرهای غیررسمی درباره محتوای این طرح نیز تاكنون با تكذیب‌های قطعی آمریكایی‌ها رو برو شده است.
طرح پیشنهادی دولت آمریكا برای پایان منازعه اسرائیل با فلسطین و مقدمه‌ای برای عادی‌سازی روابط عربی - اسرائیلی است. عده ای بر این باورند در این طرح ، حق بازگشت آوارگان فلسطینی به كشورشان برای همیشه لغو می‌شود.
اختلاف فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها بر سر مرزهای دوطرف، حقوق شهروندی و حاكمیت ملی، اختلافی بنیادین است كه در مواضع كلیدی دو طرف ریشه دارد. این حال تبلیغات رسمی آمریكا درباره این طرح صلح بر این مبنا استوار است كه در آن، مواضع هر دو طرف در نظر گرفته شده‌ و موفقیت طرح در گرو پذیرش طرح از سوی دو طرف است.
با توجه به اهمیت موضوع و طرح پیشنهادی دولت ترامپ، پژوهشگر ایرنا با «امیر علی ابوالفتح» كارشناس مسائل آمریكا به گفت و گو پرداخت.

**معامله قرن، حل رویارویی 70 سال مناقشه اسرائیل و فلسطین
ابوالفتح در ابتدای این گفت و گو بیان داشت: موضوع میان اسرائیل و فلسطین بسیار پیچیده و بغرنج با تنوع موضوعات و تنوع بازیگران ذی نفع در این منطقه می باشد و در سال های اخیر به یكی از پیچیده ترین موضوعات خاورمیانه تبدیل شده است.
وی خاطر نشان كرد: طرح های صلح متعددی توسط دولت مردان آمریكایی و اغلب رهبران و عموم نخست وزیران اسرائیل و بقیه قدرت های جهانی مطرح شده ولی هیچكدام نتوانسته است هدف نهایی را ایجاد كند و صلحی میان فلسطین و اسراییل بوجود آورد و این طرح پایه ای باشد میان عادی سازی روابط بین اسرائیل و اعراب ، این اتفاق هنوز شكل نگرفته است.
این كارشناس مسائل آمریكا بیان داشت: در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ به مراتب توجه بیشتری به موضوع فلسطین و اسرائیل شده و آمریكا بیشتر از جایگاه یك كشور بی طرف و میانجی خارج شده و به شكل بسیار آشكار جانب یك طرف را گرفته است و اكنون با توجه به موضع گیری های دولت ترامپ رابطه ای بین گروه خودگردان فلسطینی به عنوان اصلی ترین نماینده فلسطینیان و ایالات متحده قطع شده است و نمی توان با این سیاست تك بعدی واشنگتن امیدی به صلح داشت.
وی در ادامه یادآور شد: دولت آمریكا قوانین شورای امنیت در مورد فلسطینیان را نادیده می گیرد و یك جانبه سفارت خود را از تل آویو به قدس منتقل كرد و حاكمیت اسرائیل را بر جولان به رسمیت شناخت با توجه به چنین مواضعی و تصمیماتی كه توسط آمریكا اتخاذ شد اصولا هرگونه موافقت یا پیشنهادی توسط دولت ترامپ از سوی فلسطین مورد پذیرش واقع نمی شود.
وی همچنین بیان داشت: با اینكه اسرائیل از آمریكا در مورد مسائل فلسطین امتیازاتی گرفته است اما به نظر می رسد كه جریان راست افراطی و نتانیاهو كه در اسرائیل حاكمیت دارد معامله قرن را نپذیرد آنان بر این باورند ممكن است طرح معامله قرن رضایت افراطی ترین جریان اسرائیلی را تامین نكند و از این جهت جای تردید دارد و تا اعلام نشدن دقیق طرح معاهده قرن نمی توان به طور قطعی در این زمینه اظهار نظر كرد.

**بازگشت آوارگان فلسطینی درطرح معامله قرن
این كارشناس مسائل آمریكا در این مورد بیان داشت: موضوع مهم تر در بحث معامله قرن این است كه آیا دولت ترامپ راه حل دو كشور را به رسمیت می شناسدیا نه؟ در صورت پذیرش این طرح امیدهای به صلح بوجود می آید. البته نشانه های وجود دارد كه ترامپ این طرح را نمی پذیرد و در صورت پذیرش طرح دو كشور ،كشوری بنام فلسطین وجود دارد كه آوارگان برگردند یا نه؟
وی در این زمینه اظهار داشت: در این برهه از زمان مهم ترین موضوع در این پیشنهاد این است كه طرح دو دولت توسط دولت آمریكا به رسمیت شناخته شود و البته طرف اسرائیلی هرگز حاضر نیست این طرح را بپذیرد و اگر این طرح پذیرفته شود بحث بازگشت آوارگان فلسطینی، پایتخت این كشور، خطوط مرزی، داشتن یا نداشتن ارتش و شهرك های یهودی نشین كه در سرزمین فلسطین ساخته شده است مطرح می شود كه این موضوعات متعدد نیز مسلما اختلافاتی را در پی خواهد داشت و هرگز نمی تواند صلح پایداری در منطقه را بوجود آورد.
وی افزود: این مسائل باعث می شود كه احتمالا آمریكا راه حل تك كشوری را مطرح كند و از سیاست های خود فاصله بگیرد دولت ترامپ در تلاش است تا با ابتكار عمل‌های مختلف، افتخار تاریخی حل این بحران عمیق را از آن خود كند.
وی خاطر نشان كرد: این در حالی است كه «نتانیاهو» نخست وزیر اسرائیل، علاوه بر رابطه نزدیك دیپلماتیك و اشتراكات فرهنگی و سابقه دیرینه دوستی با واشنگتن، برخلاف همتای فلسطینی‌اش، دوست نزدیك دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریكاست و در این مدت نیز از این دوستی مهم، دستاوردهای سیاسی قابل توجهی مانند به رسمیت شناختن حاكمیت اسرائیل بر بلندی‌های جولان یا انتقال سفارت آمریكا به بیت‌المقدس به دست آورده است.

**مواضع ایران در مورد فلسطین و طرح پیشنهادی آمریكا
به گفته ابوالفتح، مواضع جمهوری اسلامی در مورد معامله قرن كاملا روشن و شفاف است و جمهوری اسلامی راه حل تك كشوری را می پذیرد و معتقد است كه اسرائیل بر اساس جنگ اعراب و اسرائیل در سال1948شكل گرفته است و یك دولت قانونی شكل گرفته بر اساس رای مردم آن سرزمین نیست.
وی گفت: جمهوری اسلامی بر این باور است تمام كسانی كه در فلسطین زندگی می كنند اعم از یهودی، مسلمان و مسیحی در یك همه پرسی برای تعیین نوع حاكمیت و نظام سیاسی خود شركت كنند و هر گروه و تفكری كه رای بیشتری آورد حاكمیت را در دست بگیرد و اگر یهودیان رای بیشتری آوردند تشكیل حكومت دهند و ایران نیز آنان را به رسمیت می شناسد و دیدگاه كشورمان راه حل تك كشوری بر اساس همه پرسی می باشد.
این كارشناس مسائل آمریكا بیان داشت: كشورهای منطقه از جمله ایران و تركیه مخالف طرح معامله قرن هستند گرچه جنس مخالفت ایران و تركیه با هم تفاوت دارند و دولت تركیه، اسرائیل را به رسمیت می شناسد و روابط دیپلماتیك دارد اما جمهوری اسلامی هرگز كشوری به نام اسرائیل را به رسمیت نمی شناسد.
وی در پایان این گفت و گو بیان داشت: گرچه طراحان معامله قرن بر این باور هستند به فرمولی دست یافته‌اند كه همه طرف ها را راضی نگه می دارد اما با توجه به تك محوری سیاست های آمریكا در منطقه و اختلافات بنیادین و عمیق بین اسرائیل و فلسطین بعید به نظر می رسد كه این طرح موفقیتی در پی داشته باشد.
**پژوهشم** ر-ت**1552