صلیب سرخ و هلال احمر؛ آرام بخش درد و رنج انسان‌ها

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ «آیا نباید امكاناتی در زمان صلح و آرامش وجود داشته باشد و جمعیت هایی امدادی با داوطلبانی ایثارگر و كاملاً صالح تشكیل شوند كه هدف شان مراقبت از زخمی ها در زمان جنگ باشد؟» این بخشی از گفته های «ژن هنری دونان» سوئیسی در كتاب «خاطره ای از سولفرینو» است كه جنگ سولفرینو را به تصویر می كشد؛ جنگی كه در 1859میلادی میان «ناپلئون سوم و ویكتور امانوئل دوم» پادشاه ایتالیا از یك طرف و «فرانسوا ژوزف» پادشاه اتریش از طرف دیگر اتفاق افتاد و در نهایت اتریش در این نبرد شكست خورد. این جنگ و خسارت های جانی آن باعث شد تا دونان خواستار تشكیل جمعیت های امدادی داوطلب برای تسكین آلام این گونه آسیب دیدگان از جنگ شود.

این تاجر سوئیسی پیشنهاد كرد كه خدمت به زخمی های نظامی، فعالیتی بی طرف محسوب شود و در پایان كتاب خواستار تشكیل جمعیت‌های امدادی داوطلب برای كمك به آسیب‌دیدگان اینگونه حوادث شد. به همین دلیل «انجمن ژنو امور عام المنفعه» با علاقه وافر از پیشنهاد وی استقبال كرد. در نتیجه در 1863 میلادی یك كنفرانس بین المللی با شركت نمایندگان 16 كشور در ژنو تشكیل شد و نخستین كمیته دایمی بین‌المللی برای كمك به مجروحان جنگی شكل گرفت و در 1864 میلادی موافقتنامه ای در ژنو برای بهبود وضع مجروحان جنگ، تدوین شد و به امضای نمایندگان 12دولت از كشورهای شركت كننده رسید. به این ترتیب «صلیب سرخ» با هدف تخفیف آلام انسانی و حفظ و پیشرفت بهداشت عمومی به وجود آمد.

در این موافقتنامه موارد زیر پیش بینی شد:
-بی طرف شمردن متصدیان خدمات پزشكی نیروهای مسلح
-رفتار انسانی با زخمی ها
-بی طرفی غیر نظامیانی كه داوطلبانه به كمك مجروحان جنگ می شتابند
-علامتی بین المللی به منظور مشخص ساختن اعضا و وسایلی كه در این راه به كار می روند كه بر اساس ملیت دونان و به تقلید از پرچم سوئیس به شكل صلیبی سرخ بر زمینه ای سفید انتخاب شد.

به پاس تفكر سازنده‌ دونان، كمی پیش از مرگش به او جایزه «صلح نوبل» را دریافت كرد. روز هشتم ماه می برای نخستین بار در 1984 میلادی به افتخار روز تولد دونان، «روز جهانی صلیب سرخ» نامگذاری شد.

**هلال احمر
شاید برای هر فردی این سوال پیش بیاید كه از واژه صلیب سرخ استفاده كند یا هلال احمر، یا اینكه این 2 یكی هستند. بنابراین باید اشاره كرد كه در 1876 میلادی، دولت عثمانی (تركیه) به جای استفاده از نشان صلیب سرخ از معكوس رنگ های پرچم خود، یعنی هلال ماه قرمز رنگ (هلال احمر) در زمینه سفید برای جمعیت ملی خود استفاده كرد. به این ترتیب از آن زمان به بعد در كشورهای اسلامی به جای صلیب سرخ، هلال احمر به عنوان نماد این سازمان به كار گرفته شد.

**هلال احمر در ایران
دولت ایران در 1301 خورشیدی جمعیت ملی هلال احمر خود را تأسیس كرد اما به جای استفاده از نشان صلیب سرخ و هلال احمر، علامت شیر و خورشید سرخ را به عنوان نشان این جمعیت برگزید و با تلاش ها و پیگیری متمادی دولت و جمعیت ایران، سرانجام علامت شیر و خورشید در كنفرانس ژنو در 1929 میلادی به عنوان نشان سوم مورد حمایت بین‌المللی به تصویب رسید. به این ترتیب از آن پس سه نشان صلیب سرخ، هلال احمر و شیر و خورشید سرخ به عنوان نشانه های رسمی بین‌المللی شناخته شدند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دولت ایران در 1359 خورشیدی با ارسال نامه ‌ای به دولت سوئیس به عنوان امین قراردادهای چهارگانه ژنو، اعلام كرد كه استفاده از شیر و خورشید سرخ را به تعلیق درآورده است و به جای آن از علامت هلال احمر استفاده می كند. به این ترتیب از آن زمان به بعد «جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران» به جمعیت «هلال احمر جمهوری اسلامی ایران» تغییر نام داد.

**فعالیت هلال احمر در ایران
نخستین فعالیت‌های امدادی جمعیت شیر و خورشید سرخ در جریان كمك به زلزله‌زدگان تربت‌حیدریه بود. تعیین هیات مركزی موسسه، تشكیل هیات‌های مختلف جمعیت در بعضی ایالت‌های كشور و نیز راه‌اندازی مجله‌ای به‌عنوان ارگان رسمی جمعیت به نام «شیر و خورشید سرخ» از دیگر كارهایی بود كه این جمعیت در سال‌های اولیه تشكیل به اجرا گذاشت و پس از آن با پیروزی انقلاب اسلامی این نهاد با عنوان هلال احمر جمهوری اسلامی ایران تا به امروز در جریان انواع بلاهای طبیعی و به ویژه جنگ تحمیلی تلاش های زیادی انجام داده است.

جمعیت هلال احمر ایران نیز با جمعیت كمیته بین‌المللی صلیب سرخ در ایران در حوزه‌های متفاوتی مانند بهداشت، توان بخشی جسمی، آموزش خطرات ناشی از مین، بازپیوند خانوادگی، ترویج حقوق بین‌المللی بشردوستانه، لجستیك و ارتباطات همكاری می‌كند.

همچنین كمیته بین‌المللی صلیب سرخ رسیدگی به پرونده‌های باقی‌مانده از جنگ ایران و عراق، جهت مشخص كردن سرنوشت اسرا و مفقودان و تعیین هویت بقایای شهدای جنگ را در همكاری با دیگر سازمان‌ها و نهادهای ایرانی به انجام می‌رساند.

**هلال احمر؛ زلزله كرمانشاه و سیل 1398خورشیدی
جمعیت هلال احمر ایران در زلزله 1396خورشیدی در كرمانشاه حضوری فعال داشت. مركز عملیات اضطراری در سازمان امداد و نجات و همچنین جمعیت هلال احمر كرمانشاه و سپس استان‌های معین در یك‌ساعت نخست حادثه فعال شد و كنترل عملیات را به دست گرفت. ۳۸ تیم واكنش سریع، ۵۳ تیم تخصصی آوار برداری، ۳۱ تیم جست و جوی سگ های نجات با تمامی تجهیزات انفرادی، گروهی و مكانیزه بلافاصله عازم مناطق زلزله زده شدند.

همچنین بالگردهای هلال احمر در طول ۱۳ روز ۲۷۷ ساعت عملیات و ۲۷۲ سورتی پرواز انجام دادند و اینگونه ۱۹۴ مصدوم به مراكز درمانی انتقال داده شدند و ۷۹۲ تَن از نیروهای امدادی به مناطق دوردست رفتند و 129 هزار كیلوگرم بار شامل انواع اقلام امدادی حمل شد.

بیمارستان صحرایی هلال احمر نیز در ساعت هفت صبح روز حادثه در سرپل‌ذهاب شكل گرفت و مصدومان از طریق آمبولانس ها و بالگردها به سرعت به این مكان انتقال یافتند و پزشكان داوطلب فراخوان و به مناطق آسیب دیده اعزام شدند.

توزیع اقلام و اسكان اضطراری، تغذیه اضطراری، خدمات روانی اجتماعی، كمك‌های مردمی و ... از جمله دیگر فعالیت های هلال احمر در جریان زلزله كرمانشاه بود.

همچنین این نهاد در جریان سیل های اواخر 1397 خورشیدی و فروردین 1398خورشیدی به یاری مردم شتافتند و در شرایطی كه اقدام‌های بشردوستانه هلال احمر به خصوص در زمینه كمك های نقدی تحت تاثیر تحریم های آمریكا قرار داشت، امدادگران، نجاتگران و داوطلبان و جوانان جمعیت هلال احمر كشور با همت عالی و توان والای خویش خلاء برخی امكانات امدادی را پر كردند و اجازه ندادند هموطنان گرفتار در سیل متحمل ناراحتی و اضطراب شوند.

البته نباید از نظر دور داشت كه كمك‌های غیر نقدی شامل اقلام و تجهیزات امداد و نجات از كشورهای مختلف به ایران ارسال شد اما تحریم‌های مالی و ممانعت از رسیدن كمك نقدی و مبادلات بانكی با هلال احمر ایران در تضاد كامل با اصول و اهداف نهضت بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر است.

اگرچه این مشكلات پیش آمد اما دستان پرتوان هلال احمر ایران به كمك سیل زدگان شتافت. نیروهای هلال احمر كشور در كنار دیگر نیروهایی كه به صورت داوطلبانه به این نهاد پیوستند و در تمام روزهایی كه سیل در استان های مختلف كشور جاری بود تا به امروز از هیچ كوششی دریغ نكردند.

«اصغر پیوندی» رییس جمعیت هلال‌احمر درباره فعالیت‌های این نهاد مردمی در سیل 1398خورشیدی گفته است: «با توجه به گستردگی سیل اولویت اصلی ما امداد و نجات بود و با كمك مردم، داوطلبان، امدادگران و نجاتگران و پرسنل جمعیت هلال احمر به 445 هزار تَن امدادرسانی كردند. همچنین امداد هوایی 913 ساعت پرواز در استان های درگیر انجام داد. در این پرواز ها 748 هزار كیلوگرم بار و اقلام غذایی و زیستی و 2 هزار تن شامل امدادگران و سالمندان و كودكان در معرض خطر جا به جا شدند. در مجموع 290 هزار تَن نیز در كمپ ها، اسكان اضطراری داده شدند. علاوه بر این موضوع، حمایت های روحی و روانی مساله بعدی بود كه مدنظر قرار گرفت. در این حوادث خانواده ها به خصوص كودكان و سالمندان دچار مشكلات روحی می‌شوند، از همین رو تیم های سحر جمعیت هلال احمر نیز در مناطق حادثه دیده حضور دارند و با كودكان و سالمندان كار می كنند تا از شدت تاثیرهای منفی حوادث بكاهند و وضعیت را كمی تحمل‌پذیر كنند. این گروها آخرین گروه‌هایی هستند كه از مناطق حادثه دیده خارج می شود».

به هر ترتیب توضیح های پیوندی تنها بخشی از كمك های هلال احمر است. این كمك ها با عملیات‌های بی‌وقفه در استان‌های سیل‌زده كه هنوز هم در برخی مناطق ادامه دارد، رنگ و بویی خاص به هفته هلال احمر امسال بخشیده است تا آنچه با یاری این افراد ثبت شد تا ابد در ذهن تاریخ بشردوستی كشور باقی بماند و سرمشق و مایه افتخار نسل‌های آینده داوطلبان و امدادگران بشود.

**روز جهانی و هفته هلال احمر
در زمان حاضر صلیب سرخ و هلال احمر بین‌المللی بزرگترین شبكه بشردوستانه غیرسیاسی و امداد رسانی جهانی را تشكیل می ‌دهد. بنابراین در سطح بین‌المللی یكی از معیارهای سنجش میزان فعالیت های بشردوستانه و غیرسیاسی در هر كشور، وضعیت جمعیت ملی صلیب سرخ و هلال احمر و عدم وابستگی و غیرسیاسی بودن آن است.

گروه های هلال‌احمر نه تنها در شرایط اضطراری مانند زمین‌لرزه، درگیری، بحران مهاجرت و بیماری‌های همه‌گیر به كمك افراد می‌آیند، بلكه برای واكسیناسیون هم اقداماتی انجام می‌دهند. بنابراین هر ساله یك تَن از هر 25 تَن در جهان از كمك صلیب سرخ و هلال احمر بهره می‌برد.

امسال به مناسبت روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر شعار «بشردوستی، همیشه و همه جا» در نظر گرفته شده است. در ایران نیز هفته هلال احمر از 12 تا 19 اردیبهشت برگزار می شود.

پژوهشم9370**2002**9131