ترسيم چهره ديگري از شخصيت نادر شاه در يك رمان

به گزارش خبرنگار فرهنگي ايرنا، رمان «نادرشاه و دختر كولي» به داستان زندگي نادر شاه افشار مي پردازد و قهرمان اصلي آن در برابر دختر كولي نماد عشق و رهايي، قرار دارد.
اين كتاب در هفت فصل با عناوين زير نوشته شده است: روياي كولي، معبد هندوها و عشق نادر، پيشگويي زن كولي، فتح دهلي، كودك كولي، شب ششم هذيان و وبا، از آسمان جاي باران، كولي مي‌بارد!.
حسن‌زاه نويسنده اين رمان، مردم شناس و فارغ‌التحصيل دكتراي انسان‌شناسي از دانشگاه گوته فرانكفورت است و در رمان تازه خود، افسانه‌هاي مردمي درباره شخصيت نادرشاه را با داستان تلفيق كرده و چهره ديگري را از شخصيت مقتدر نادرشاه افشار به مخاطب ارائه كرده است.
نويسنده رمان «تهران، آدم‌ها و كلاغ‌ها» مي گويد اثر جديد خود درباره نادرشاه را در سال 87 در فرانفكورت آغاز كرده و در سال 97 در تهران به پايان رسانده است.
در نوشته پشت جلد اين رمان مي‌خوانيم: سرزمين كوليان كجاست؟ كوليان چون باد به همه جا مي‌روند و اسير خاك و خانه نمي‌شوند. كوليان از هند به ايران مي‌آيند. از گذشته‌ها مي‌دانند. رازهاي آينده را فاش مي‌كنند، قصه مي‌گويند و با آوازي بهاري، غبار غم‌ها را كه چون برگ‌هاي پاييزي بر سر و روي شهرها ريخته و در جان مردم خانه كرده است، از دل‌ها پاك مي‌كنند. اين رمان حكايتي از داستان كوليان در ايران است. از بهرام تا نادرشاه افشار و شاهان قاجار. نادرشاه دل به دختري كولي مي‌بندد و براي وصل او تا هند مي‌رود. آن‌كه به كولي دل مي‌بازد، ميان رفتن و ماندن يا ميان عشق و جنگ يكي را مي‌بايد انتخاب كند. فتح هند با فتح قلب دختري كه از او مي‌خواهد همه چيز را رها كرده و با او به همه جاي جهان سفر كند. دختر كولي مي‌گويد: «عاشق اسير خاك و خانه نمي‌شود» اما او بر سردوراهي مانده است.

**نادر بر سر دوراهي تاريخ و افسانه
در اين رمان كه به فضاي قصه ها و افسانه هاي پريان نزديك است، مولف، نادر را بر سر دوراهي تاريخ و افسانه قرار مي دهد. به نظر نويسنده اين رمان، شخصيت هايي چون نادر (اسكندر، حافظ و غيره) در دو مسير از پويايي و تحول يعني تاريخي ماندن يا افسانه اي شدن قرار دارند. در اين ميان عشق، يكي از مضاميني است كه تاريخ را به افسانه تبديل مي كند.
در رمان يادشده، نادر در برابر فتح هند يا گشودن قلب دختري كولي كه به او دل بسته قرار دارد؛ در اين دو مسير راه اول به تاريخ و راه دوم به افسانه منتهي مي شود. نادر دو دل است كه شاه عاشقان و كوليان باشد كه عشق را مي ستايد يا مردي كه دهلي را فتح مي كند.
نويسنده اين رمان پيشتر در كتاب «تهران، آدم ها و كلاغ ها» كه اتفاقات جنگ جهاني دوم را مرور مي كرد، نقش جنگ جهاني دوم را در مسخ آدم ها موضوع خود ساخته بود. در آن رمان نيز عشق قهرمان را از سقوط مصون مي داشت و امكان مي داد تا قهرمان خود را از سقوط نجات بخشد.
رمان نادر شاه و دختر كولي به قلم يك انسان شناس ايراني، از قصه ها، اسطوره هاي ايراني متاثر است و در آن مي توان خرده روايت ها و روايت هاي افسانه اي مردم را به تماشا نشست.
افسانۀ زندگان (نشر باز 1381)، زن و فرهنگ (ني 1382)، مردم‌شناسيِ ايراني (افكار 1387)، خوراك و فرهنگ (مهرنامگ 1387)، ترجمۀ مردم‌شناسي ورزش (افكار 1387)، كودكان و جهان افسانه (افكار 1387)، رمان تهران، آدم ها و كلاغ‌ها (كتابسراي نيك 1396) و غيره از ديگر آثار منتشرشده اين نويسنده ايراني است.
نويسنده اين رمان كه از مردم شناسان نسل جديد مردم شناسي ايران است، يكي از محققان و پژوهشگران افسانه هاي ايراني است كه «اولريش مارزلف»، ايرانشناس و قصه پژوه شهير، پژوهش هاي او را در زمينه افسانه هاي ايراني در كنار پژوهش هاي «اريكا فريدل» از آثار شاخص افسانه پژوهي ايران در دو كتاب «انسان شناسي ايراني» به كوشش افسانه نجم آبادي و مقدمه كتاب «سنگ صبور» اثر «كارن ميلر» دانسته است.
اين رمان در 235 صفحه نوشته شده و با شمارگان 330 نسخه و قيمت آن توسط نشر مرواريد روانه بازار نشر شده است.
فراهنگ**9329**9157