به گزارش ايرنا، مقاومت به آنتي بيوتيك به معني مقاومت ميكروب هاي بيماري زايي است كه با جهش ژني نسبت به اين داروها مقاومت پيدا مي كنند كه در نتيجه نسل هاي جديدي به وجود مي آيند كه مبارزه با آنها را دشوار مي كند از سوي ديگر صدمه به كليه ها، آسيب كبدي، تشنج و اختلال اعصاب محيطي از پيامدهاي مصرف آنتي بيوتيك است.
مقاومت آنتي بيوتيكي يكي از مهمترين معضلات بهداشتي جامعه امروز است چرا كه باعث خطر براي افرادي مي شود كه عفونت ساده اي داشته و در صورت درمان تحت نظارت پزشك مي توانستند به خوبي بهبود يابند، اما با مصرف نابجاي آنتي بيوتيك در دفعات قبل باعث بي تاثير شدن اين داروها شده اند.
آنتي بيوتيك يك منبع با ارزش دارويي است كه براي درمان عفونت هاي باكتريايي مورد استفاده قرار مي گيرد و استفاده از آن تنها با تجويز پزشك و در يك دوره درماني كامل موثر است.
به گفته متخصصان، آنتي بيوتيك فقط قادر به درمان عفونت هاي باكتريايي است و به هيچ عنوان در برابر عفونت هاي ويروسي مانند سرماخوردگي، گلودرد و آنفلوآنزا موثر نيست.
مقاومت در برابر آنتي بيوتيك اكنون به يك معضل جهاني بدل شده است، همين مساله كارشناسان سازمان جهاني بهداشت را به ايجاد كمپيني براي مقابله با اين معضل واداشته است.
در سال 2012 ميلادي، سازمان جهاني بهداشت گزارشي را مبني بر افزايش مقاومت به داروهاي ايدز ارايه كرد، اين گزارش نشان داد كه كنترل اين بيماري مهلك با داروهاي رايج، اثربخشي كمتري دارد و بايد به سمت داروهاي پرهزينه تر حركت كرد.در سال 2013 ميلادي، 480 هزار مورد جديد بيماري سل مقاوم به دارو در 100 كشور گزارش شد كه به معني دوره هاي درمان طولاني تر و اثر بخشي كمتر داروهاي فعلي بود.
بر اساس آمارها سالانه مقاومت به دارو سبب ايجاد حدود 440 هزار مورد جديد سل مقاوم به چند دارو در دنيا مي شود كه حداقل 150 هزار مرگ را به دنبال دارد.
ميزان مصرف آنتي بيوتيك در كشورمان 16 برابر استاندارد جهاني است و هزينه درمان فردي كه به آنتي بيوتيك مقاوم شده حدود 500 تا 700 ميليون ريال ارزيابي شده است.
10 تا 15 درصد داروها در ايران به گفته مسوولان خودسرانه مصرف مي‌شود و در اين ميان داروهاي مسكن و آنتي بيوتيكها بيشترين ميزان مصرف خودسرانه دارو را تشكيل مي دهند.
بر اساس گزارش سازمان جهاني بهداشت، نسبت بالايي از باكتري هاي مقاوم به آنتي بيوتيك كه سبب عفونت هاي شايعي مانند عفونت هاي دستگاه ادراري، ذات الريه و عفونت هاي خون مي شوند، وجود دارند، ناكارا بودن دارو نسبت به عفونت به معناي افزايش نرخ ناتواني، مرگ و تحميل هزينه هاي هنگفت در بخش بهداشت است.
گسترش مقاومت ميكروبي به آنتي بيوتيك ها نه تنها از تجويز غيرضروري در انسان بلكه از مصرف گسترده آنها در دامپزشكي بروز مي كند بنابراين كارشناسان هشدار دادند نبود نظارت دقيق در اين بخش مي تواند مخاطرات تهديد كننده سلامت ايجاد كند.
هزينه درمان فردي كه به آنتي بيوتيك مقاوم شده حدود 500 تا 700 ميليون ريال ارزيابي مي‌شود، بالا بودن سرانه مصرف آنتي بيوتيك ها در ايران بر اساس اعلام وزارت بهداشت به آن اندازه است كه ميزان مصرف اين داروها 16 برابر استاندارد جهاني است.
به گفته مسوولان، مصرف بي رويه آنتي بيوتيك در كودكان ايراني باعث افزايش بيماريهايي ويروسي و ابتلاي آنها به اين بيماريها شده است.
پيگيري وضعيت سلامت و دارويي 36 هزار زن در آمريكا به مدت هشت سال، نشان مي دهد استفاده طولاني مدت از آنتي بيوتيك احتمال ابتلا به بيماري هاي قلبي و سكته مغزي را افزايش مي‌دهد،محققان احتمال مي دهند آنتي بيوتيك با اختلال در توازن جمعيت ميكروبي روده و نابودي ميكروب هاي مفيد در افزايش التهاب و احتمال بروز بيماري‌هاي قلبي نقش دارد.
از اين رو بنا به اهميت موضوع، مهر سال گذشته بود كه دستورالعمل سطح بندي خدمات تجويز آنتي بيوتيك به مراكز ارائه كننده خدمات درماني كشور ابلاغ شد.
مطالعات اخير نشان مي دهد استفاده طولاني مدت از آنتي بيوتيك، خطر بروز بيماري هاي قلبي و سكته مغزي را در زنان افزايش مي دهد.
كشف آنتي بيوتيك به منزله انقلابي در درمان بيماري هاي عفوني و كاهش مرگ و مير ناشي از آن است، ولي استفاده طولاني مدت از اين منبع دارويي عوارض جانبي جدي به همراه دارد.
پيگيري وضعيت سلامت و دارويي 36 هزار زن در آمريكا به مدت هشت سال، نشان مي دهد استفاده طولاني مدت از آنتي بيوتيك احتمال ابتلا به بيماري هاي قلبي و سكته مغزي را افزايش مي دهد.
شايع ترين دلايل استفاده از آنتي بيوتيك در زنان، عفونت هاي تنفسي و مجاري ادراري و مشكلات دندانپزشكي است كه بايد تجويز آنتي بيوتيك با حساسيت بيشتري انجام شود.
محققان احتمال مي دهند آنتي بيوتيك با اختلال در توازن جمعيت ميكروبي روده و نابودي ميكروب هاي مفيد در افزايش التهاب و احتمال بروز بيماري‌هاي قلبي نقش دارد.
متخصصان به پزشكان توصيه مي كنند تنها زماني كه واقعا به آنتي بيوتيك نياز است آن را تجويز كنند.
اگر اين وضع ادامه يابد تا سال 2050 حدود 10 ميليون نفر جان خود را از دست مي دهند؛ زيرا بدن آنها در برابر آنتي بيوتيك ها مقاوم شده است.
تا كنون محققان براي توليد انواع آنتي بيوتيك ها، به طور عمده از باكتري هاي موجود در خاك استفاده مي كردند، اما به نظر مي رسد ظرفيت اين منبع مهم آنتي بيوتيك به پايان رسيده و هر روز بر تعداد پاتوژن هاي مقاوم در برابر آنتي بيوتيك هاي موجود افزوده مي شود.
اكنون محققان دانشگاه ويسكانسين مديسون با آزمايش روي هزار و 400 حشره كه از مناطق مختلف آمريكاي شمالي و جنوبي گردآوري شدند، توانستند ميكروب هايي را شناسايي كنند كه در بدن حشرات زندگي مي كنند و توانايي آن ها در مقابله با برخي از متداولترين و خطرناك ترين پاتوژن هاي مقاوم در برابر آنتي بيوتيك بسيار بهتر از عملكرد باكتري هاي موجود در خاك است.
آنان در نوعي مورچه موسوم به قارچكار نوعي آنتي بيوتيك يافتند كه آن را سيفومايسين ناميدند،اين آنتي بيوتيك در آزمايشات اوليه روي قارچ هايي كه در برابر ساير انواع آنتي بيوتيك ها مقاوم بودند، به خوبي عمل كرد و در موش ها بدون ايجاد هرگونه عوارض جانبي سمي، توانستند عفونت قارچي را درمان كند.
** كاهش مصرف آنتي بيوتيك نيازمند تشخيص اصولي بيماري
رييس مركز تحقيقات بيماري هاي عفوني و گرمسيري دانشگاه علوم پزشكي اصفهان در اين خصوص به ايرنا، گفت: تشخيص اينكه مبدا يك بيماري، عوامل ويروسي است به كاهش مصرف انواع آنتي بيوتيك در بين مردم منجر مي شود.
بهروز عطايي افزود: يكي از مشكلات عمده جامعه ما در بخش بهداشت و سلامت، مصرف بيش از حد آنتي بيوتيك ها به دليل تجويز زياد يا بي جاي پزشكان و مصرف خودسرانه مردم است.
وي ادامه داد: بنابراين تشخيص نوع ويروس در بيماري ها از جمله تنفسي، اهميت بسياري در درمان آن دارد زيرا همين كه پزشك بداند منشا بيماري از باكتري نيست از تجويز آنتي بيوتيك بي جا، جلوگيري مي شود.
عطايي با اشاره به اينكه مركز تحقيقات بيماري هاي عفوني و گرمسيري دانشگاه علوم پزشكي اصفهان در زمان حاضر توانايي تشخيص و جدا سازي 15 نوع ويروس بيماري هاي تنفسي را در 24 تا 48 ساعت دارد، تصريح كرد: در مواقعي كه همه گيري بيماري هاي عفوني اتفاق افتد در صورت درخواست نهادهاي مسوول و تامين بسته ها و هزينه هاي آن مي توانيم براي تشخيص ويروس هاي منشا بيماري اقدام كنيم.
عطايي همچنين با اشاره به اينكه جلوگيري از مصرف خودسرانه دارو نيز در اين زمينه اهميت دارد، تصريح كرد: لازم است فرهنگسازي و آموزش هاي لازم در اين زمينه در جامعه صورت گيرد.
**خطر تبديل شدن يك بيماري خفيف به عفونت شديد
يك متخصص بيماري هاي عفوني اصفهان به خبرنگار ايرنا گفت: بايد بين مردم فرهنگ سازي شود كه هميشه خوردن كپسول آنتي بيوتيك و يا تزريق پني سيلين درمان بيماري ها نيست.
به گفته وي بسياري از بيماري ها مانند آنفلوآنزا و سرما خوردگي را مي توان با راههاي درماني طبيعي همچون استراحت و آشاميدن مايعات بويژه مايعات گرم برطرف كرد و نبايد در مواجه با هر نوع آبريزش بيني، گلو درد و يا كوفتگي بدن به سمت استفاده از آنتي بيوتيك ها برويم.
مهرداد نهاوندي از بين رفتن تعاول ميكروبي بدن و تكثير ميكروب هاي مقاوم به درمان را دو اثر مصرف خودسرانه آنتي بيوتيك برشمرد و افزود: در اينصورت يك بيماري معمولي تبديل به عفونت خطير مي شود.
وي اجراي طرح هايي همچون پزشك خانواده و تحول سلامت و نظام تشويق و تنبيه پزشكان را دو اقدام مهم براي كنترل اين رويه دانست.
به گفته محققان 23 درصد از آنتي بيوتيك هاي تجويزي كه به بيماران داده مي شود بي‌فايده است و آنها اصلا به مصرف آنتي بيوتيك نيازي ندارند چرا كه جز ايجاد مقاومت دارويي هيچ تاثير ديگري ندارد.
در ميان داروهايي كه به صورت خودسرانه مصرف مي‌شود برخي داروها ازاقبال بيشتري برخوردارند. بر اساس آمارنامه دارويي سال 96 كه اواخر سال 97 از سوي سازمان غذا و دارو منتشر شده است، قرص سرماخوردگي بزرگسالان با يك ميليارد و 411 ميليون و 408 هزار و 448 عدد فروش، رتبه اول فروش عددي را در بين داروهاي كشور دارد.
قرص آ اس آ 80 ميلي گرم (آسپرين) رتبه دوم، قرص متفورمين 500 (براي بيماري ديابت) رتبه سوم، قرص لوزارتان پتاسيم 25 ميلي گرم (براي فشارخون) رتبه چهارم و رانيتيدين 150 ميلي گرم (براي رفلاكس معده) رتبه پنجم فروش عددي بين داروها را دارند.
همچنين كپسول آموكسي سيلين 500 ميلي گرم رتبه ششم فروش عددي و رتبه اول فروش ريالي بين داروها را دارد.
قلم انسولين گلارژين 300 و انسولين آسپارت براي تزريق 100 نيز رتبه دوم و سوم فروش ريالي داروها را دارند.
6026/9861
اصفهان- ايرنا- اگرچه كشف آنتي بيوتيك نويد بخش كنترل و درمان بسياري از بيماري ها بود اما به تدريج مصرف خودسرانه و بدون برنامه ريزي آن به ظهور پديده اي با عنوان 'مقاومت در برابر آنتي بيوتيك' منجر شد.
