يك روز تكذيب و روز بعد تأييد؛ اين واكنشي بود كه درباره حادثه اخير در يكي از مهم‌ترين بنادر نفتي امارات متحده عربي رخ داد. با اينكه در اولين روز حادثه، الميادين به نقل از منابع محلي خبر داده بود كه هفت نفتكش اماراتي در بندر الفجيره دچار سانحه شده است؛ اما واكنش تنها تكذيب بود تا اينكه در نهايت وزارت خارجه امارات در توييتي اين اقدام خراب‌كارانه را فقط در به چهار كشتي تجاري پذيرفت. در پي آن، عربستان نيز آسيب جدي به دو سوپر نفتكش خود در اين منطقه را تأييد كرد.
همچنين يك شركت نروژي نيز آسيب ديدن يك نفتكش خود را اعلام كرد. در پي اين حادثه، ايران نيز به آن واكنش نشان داد و ابراز نگراني خود را از اين اقدام خراب‌كارانه اعلام كرد.
** افزايش 17درصدي هزينه بيمه كشتي ها به مقصد خليج فارس
اين اتفاق سبب شد تا در همان اولين ساعات كاري، بورس شيكاگو، هزينه بيمه كشتي‌ها به مقصد خليج فارس را 17 درصد افزايش دهد. اين، بالاترين جهش قيمت بيمه در چهار سال اخير است. آخرين افزايش نرخ بيمه مربوط به آتش سوزي يك نفتكش VLCC در كانال سوئز بود كه راه عبور را مسدود كرده بود.همچنين در پي اين حادثه نرخ جهاني نفت در آغاز گشايش معاملات ديروز، پس از اين حادثه با افزايش يك تا دو‌دلاري، نيم‌درصد افزايش را تجربه كرد. علت تحرك كم در بازار نفت را البته بايد با مازاد عرضه در بازار سنجيد.
با‌اين حال اگر تنش در خاورميانه رو به فزوني بگذارد، بايد منتظر جهش قيمتي در اين عرصه نيز باشيم. به گزارش ايرنا، اين اتفاق سبب شد تا عوامل تضعيف قيمت نفت در بازار مانند خاموش شدن يك ماهه پالايشگاه 660 هزار تُني هند و تغيير برنامه خوراك نفت ترش در پالايشگاه هاي آمريكا بي‌اثر شود و قيمت‌ها بالا روند. بر‌اساس‌اين قيمت نفت برنت 68 سنت گران‌تر از جمعه قيمت خورد و 71دلارو 30 سنتي شد. نفت سبك آمريكا نيز 27 سنت بالا رفت و روي عدد 31دلارو 93 سنت ايستاد.
** چه اتفاقي افتاد؟
امارات متحده عربي روز 22 ارديبهشت خبرها و گزارش ها درباره هدف قرار‌گرفتن چهار كشتي تجاري در نزديكي آب‌هاي بندر فجيره را تأييد كرد و گفت كه اين «عمليات خراب‌كارانه خطرناك» تلفات جاني بر جا نگذاشت. پيش‌تر گزارش‌هايي درباره وقوع انفجارهايي «در بندر فجيره» منتشر شده بود. در گزارش روز يكشنبه آمده بود: «انفجارها متعلق به هفت تا 10 نفتكش است كه آتش گرفته‌اند».
خبرگزاري امارات ساعاتي بعد وقوع انفجارها «داخل بندر» را تكذيب كرد. گزارش وزارت خارجه امارات نيز مي‌گويد «عمليات خراب‌كارانه بيرون از بندر اتفاق افتاده است». مقام‌هاي اماراتي هنوز جزئياتي از واقعه ارائه نكرده‌اند. اين كشور اعلام كرده با همكاري «طرف‌هاي محلي و بين المللي» تحقيق درباره اين حادثه را آغاز كرده است.
** واكنش ايران به «عمليات خراب‌كارانه» در امارات
در‌اين‌باره عباس موسوي، سخنگوي وزارت خارجه جمهوري اسلامي، درباره گزارش‌ها از عمليات خراب‌كارانه در چند كشتي تجاري در امارات ابراز تأسف كرده است. موسوي در بيانيه‌اي خواستار روشن‌شدن ابعاد دقيق اين حادثه شده است. سخنگوي وزارت خارجه با اشاره به تأثير منفي اين حوادث بر سلامت كشتي‌راني و امنيت عبور و مرور دريايي درباره آنچه دسيسه بدخواهان براي برهم‌زدن ثبات و امنيت در منطقه توصيف كرده، هشدار داده است.
** چرا الفجيره مهم است؟
حالا چرا بازارها اين حادثه را تا اين اندازه جدي گرفته‌اند؟ پاسخ روشن است. بندر الفجيره امارات، دومين بندر بزرگ بانكرينگ يا همان سوخت‌رساني به كشتي‌ها و نفت كش ها در جهان است. اين بندر، مهم‌ترين بندر امارات است كه صادرات نفت اين كشور را از تنگه هرمز بي‌نياز مي‌كند و تنها بندر شيخ‌نشين امارات متحده عربي است كه در حاشيه درياي عمان قرار دارد.
ترمينال بزرگ نفتي اين بندر و صادرات 75درصدي نفت امارات از اين ترمينال، حاصل نگاه ويژه مقامات امارات به اين بندر و سرمايه گذاري خارجي گسترده در آن است. درحالحاضر شركت‌هاي بزرگ نفتي مانند اكسون موبيل، شل و توتال در اين بندر مشغول به فعاليت هستند تا هر لحظه به رؤياي بي‌نياز بودن اين كشور از تنگه هرمز رسميت ببخشند. همچنين نزديكي اين بندر به منابع نفت و گاز خاورميانه و بارگيري روزانه 1.5 ميليون بشكه نفت خام از اين بندر، بر اهميت آن افزوده است.
به گزارش ميز نفت، امارات تلاش دارد تا با احداث خط لوله‌اي از ميدان نفتي حبشان در ابوظبي غربي‌ترين نقطه امارات روزانه يك ميليون‌و 800 هزار بشكه نفت توليدي از دو‌ميليون‌و 400 هزار بشكه توليد روزانه خود را به بندر فجيره انتقال داده و بدون گذشتن از تنگه هرمز در بازارهاي جهاني عرضه كند. خط لوله حبشان فجيره از چاه نفت حبشان در امارت ابوظبي در شمال امارات متحده عربي شروع مي‌شود و از مسير راه شني شهرك سويحان مي‌گذرد و پس از صدها كيلومتر از فراز سلسله كوه هاي حجر به ميناي فجيره كه در بندر شهر فجيره كه در كرانه درياي عمان واقع است، مي‌رسد.
**سود تنش در خاورميانه براي كيست؟
فريدون بركشلي، نماينده سابق ايران در اوپك و رئيس دفتر مطالعات انرژي در وين، در گفت‌وگو با «شرق» ابعاد اين موضوع را كمي وسيع‌تر مي‌بيند. بركشلي با اشاره به اينكه در همان اولين ساعات كاري، بورس شيكاگو درباره اين اتفاق واكنش نشان داد، مي‌گويد: «اين اتفاق، هزينه بيمه كشتي ها به مقصد خليج فارس را 17 درصد افزايش داد. اين، بالاترين جهش قيمت بيمه در چهار سال اخير است. آخرين افزايش نرخ بيمه مربوط به آتش‌سوزي يك نفتكش VLCC در كانال سوئز بود كه راه عبور را مسدود كرده بود».
او البته اثر اندك نيم درصدي بر بازار نفت را در پي اين حادثه اين‌گونه تفسير مي‌كند: «هر گونه واقعه اي در خليج فارس بين پنج تا هفت دلار بابت ريسك عرضه، قيمت را افزايش مي‌دهد. بستگي به شدت و دامنه ريسك دارد، اما در شرايطي كه عرضه كافي است و رشد تقاضا كم شتاب است، قيمت جهش بزرگي نخواهد داشت. بااين‌حال، بازار نفت در نيمه دوم سال ميلادي، با مشكل جدي عرضه مواجه نخواهد بود».
بركشلي به موضوعي فراتر از عرصه نفت اشاره كرده و با نگاهي به فضاي سياسي ايجادشده، ميافزايد: «موضوع اختلاف ديدگاه بولتون- پمپئو و ترامپ را بايد جدي گرفت. بولتن از هرگونه درگيري نظامي در دنيا حمايت مي‌كند. ترامپ هم همين‌طور، اما منوط به اينكه مطمئن باشد برنده است و اينكه سودي براي او و پيروزي 2020 داشته باشد».او در تفسير اين اتفاق مي‌گويد: «من اسرائيل را پشت پرده اين حملات مي‌بينم كه بزرگ‌ترين برنده هر تشنجي است كه ايران در آن تحت فشار قرار گيرد.
شيخ نشين هاي منطقه هم حامي فشار بيشتر عليه ايران هستند، اما مي‌دانند كه صدمه هم خواهند خورد». حضور بلندمدت ناو آمريكايي براي جلوگيري از صادرات نفت ايران بركشلي با اشاره به ناو هواپيمابر و بمب‌افكن‌هاي استراتژ‌يك بي-52 آمريكا ميافزايد: «اين ناو در آخرين مأموريت خود در چيسل 11 ماه توقف داشت. بنابراين ناوگاني نيست كه براي مأموريت‌هاي كوتاه‌مدت اعزام شود. احتمالا آمريكايي‌ها قصد حضور طولاني در منطقه را دارند. هدف اصلي آنها جلوگيري از صادرات نفت ايران در بازارهاي بين‌المللي است. اين اقدام مي‌تواند بر دامنه تنش‌هاي موجود بيفزايد. اگرچه آمريكا ممكن است قصد برخورد نظامي نداشته باشد، اما از اين اقدام براي تقويت و تحكيم تحريم‌ها عليه جمهوري اسلامي استفاده مي‌كند».
او در ادامه با نگاهي به عملكرد ايران مي‌گويد: «ايران مي‌تواند با سربازان آمريكايي و ارتش آن كشور بجنگد، اما جنگ با خزانه داري دشوارتر است. سياست رسمي آمريكا عليه جمهوري اسلامي، فشار حداكثري اقتصادي است و برآورد واشنگتن هم اين است كه سياست ايران تحمل و صبر حداكثري است. بنابراين به‌طور دائم بر دامنه و شدت تحريم‌ها ميافزايد».
بركشلي ادامه مي‌دهد: «ترامپ در طول زمامداري خويش در تمام صحنه‌هاي خارجي و بين المللي ناكام بوده است؛ از خروج يك‌جانبه از برجام، كره‌شمالي و فشار بر اتحاديه اروپا، به‌رسميت‌شناختن اورشليم به‌عنوان پايتخت اسرائيل تا جنگ تجاري با چين. حالا، تمام تلاش ترامپ روي رابطه با ايران متمركز شده است. اين براي جمهوري اسلامي فرصت و چالش مهمي است».
** بايد به اتفاق الفجيره با سوء ظن نگريست
محمود خاقاني، كارشناس بين المللي انرژي، نيز در گفت وگو با «شرق» آثار اين حادثه را بيش از هرچيز سياسي مي‌داند و آن را به‌عنوان يكي از مهم‌ترين عوامل ژئوپليتيك اثرگذار بر بازار نفت برمي‌شمرد.
خاقاني با بيان اينكه بايد به اقدام رخ داده در بندر الفجيره با سوءظن نگريست، در رابطه با اين حادثه مي‌گويد: «اخيرا در واشنگتن مطرح است كه تصميمات ترامپ در اسرائيل اتخاذ مي‌شود و جان بولتون مجري اين تصميمات است. بر همين اساس نيز ناو آمريكايي رهسپار خليج فارس شده و آمريكا مدعي شده است كه اخباري مبني بر تحريكات ايران در منطقه دارد. درهرحال اين سخنان، نشان مي‌دهد كه آمريكا بايد دست به حركت‌هايي بزند تا اين‌همه هزينه‌اي را كه بر دوش ماليات دهندگان آمريكايي تحميل شده است توجيه كند».
او با بيان اينكه ايران نيازي به هر نوع خرابكاري در منطقه ندارد و سياست دفاعي ايران به‌جاي سياست حمله، اين را تأييد مي‌كند، ميافزايد: «سياست نظامي در ايران در دوران جنگ هشت ساله تحميلي، امتحان خود را پس داده و نشان داده كه راهبرد نظامي ايران دفاعي است و نه حمله».
او با نگاهي به وضعيت متحدان آمريكا در منطقه مي‌گويد: «دولت نتانياهو به واسطه عقب‌نشيني در نوار غزه با بحراني جدي دست به گريبان است. از آن‌طرف، عربستان و امارات به طور كلي با كسري بودجه مواجه هستند. درحالحاضر عربستان و امارات و متحدان آنها در خليج فارس، در حال دريافت وامي به مبلغ 156ميليارد دلار از بانك جهاني براي پرداخت اقساط قبلي خود هستند و در داخل كشور خود به همه بخش ها تا مردم به شدت يارانه مي‌دهند تا آنها را آرام نگه دارند. بنابراين در تلاش هستند كه با بحران آفريني در منطقه، به‌ويژه در ايران خود را موفق جلوه دهند».
منبع: روزنامه شرق؛ 1398،02،24
گروه اطلاع رساني **9117**2002
تهران- ايرنا- يك روز تكذيب و روز بعد تأييد؛ اين واكنشي بود كه درباره حادثه اخير در يكي از مهم‌ترين بنادر نفتي امارات متحده عربي رخ داد. با اينكه در اولين روز حادثه، الميادين به نقل از منابع محلي خبر داده بود كه هفت نفتكش اماراتي در بندر الفجيره دچار سانحه شده است؛ اما واكنش تنها تكذيب بود تا اينكه در نهايت وزارت خارجه امارات در توييتي اين اقدام خراب‌كارانه را فقط در به چهار كشتي تجاري پذيرفت.
