به گزارش خبرنگار سلامت ایرنا، سعید نمكی روز سه شنبه در نشست خبری بسیج ملی كنترل فشار خون كه در وزارت بهداشت برگزار شد، افزود: حداقل ۴۰ درصد افراد مبتلا به فشار خون از بیماری خود خبر ندارند و این موضوع بسیار خطرناك است. این افراد وقتی متوجه می‌شوند كه با سكته مغزی یا قلبی به بیمارستان می‌روند یا با نارسایی كلیه باید دیالیز شوند.
وی ادامه داد: فشار خون یكی از اولویت‌های مهم نظام سلامت است و می‌توان آن را قاتل خاموش دانست. اولین گامی كه می‌توان برای این موضوع برداشت، توجه دادن مردم به كنترل فشار خون است. متاسفانه در برخی موارد پزشكان اصلا از دستگاه فشار خون استفاده نمی‌كنند و باید به پزشكان گفت كه بررسی فشار خون بیمار بسیار مهم است.
نمكی بیان كرد: هر ایرانی در سن بالای ۳۰ سال باید فشار خون خود را كنترل كند. در كنار این موارد باید روش‌هایی را توصیه كرد كه مردم برای كنترل فشار خون اقدام كرده و تسهیلات و زیرساخت‌های لازم نیز فراهم شود تا مردم به موقع برای كنترل فشار خون مراجعه كنند.
* عبور از بیماری‌های واگیر و افتادن به چاه ویل بیماری‌های غیرواگیر
وزیر بهداشت گفت: در سال‌های گذشته دستاوردهای خوبی در عرصه سلامت كسب كردیم. ۲۹ سال پیش به عنوان اولین كشور شرق مدیترانه در زمینه كاهش مرگ و میر اطفال و مادران باردار و پوشش واكسیناسیون مدال افتخار گرفتیم. در آن زمان دستاوردهای ما به علت فعالیت‌هایی بود كه هم برای ما كم هزینه بود و هم مشاركت بین بخشی عظیمی را نمی‌طلبید. برای مثال توانستیم ۶ بیماری مهلك قابل پیشگیری با واكسن را با پنج دلار تقریبا ریشه كن كنیم.
نمكی ادامه داد: در آن زمان به عنوان معاون بهداشت می‌دانستم كه الگوی همه گیری بیماری‌ها در كشورهایی مانند ایران كه از سنگلاخ بیماری‌های واگیر عبور می‌كند، افتادن به چاه ویل بیماری‌های غیرواگیر است.
وی ادامه داد: در آن دوره اداره كل مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر را ایجاد كردم كه توجه مسئولان نظام سلامت به این سمت برود كه از بیماری‌های غیرواگیر غفلت نشود. البته بعد از آن، اداره كل مربوطه تعطیل شد و پس از حدود چهار سال پیش این اداره كل دوباره ایجاد شد.
نمكی بیان كرد: سهم بیش از ۶ درصدی شاخص تولید ناخالص ملی در دولت آقای روحانی به حدود ۹ رسیده است. سهم سلامت از GDP در كشورهای منطقه حدود ۷.۲ است. در این راستا باید به سمت كیفی كردن خدمات و استفاده كیفی از منابع سلامت حركت كنیم. در این زمینه باید اولویت را بر پیشگیری بگذاریم و به بیماری‌هایی مانند فشار خون بیشتر از قبل توجه كنیم.
* مصرف كمتر نمك برای كنترل فشار خون
نمكی اظهار داشت: یكی از مواردی كه مردم باید در نظر داشته باشند، مصرف كمتر نمك برای كنترل فشار خون است. هیچ قومی در طول تاریخ، هیچ رفتار تغذیه‌ای را بدون علت تاریخی ندارند. ایران یك سرزمین پر آفتاب است. در تهران ۲۵۴ روز آفتابی وجود دارد. به علت تعریق بالا، بدن سدیم از دست می‌دهد و شیوه تغذیه به این شكل شد كه مصرف نمك افزایش یافت. حالا همان شیوه غذایی ادامه یافته، اما تلاش‌ها و فعالیت‌های فیزیكی و تعریقی كه مردم در گذشته داشتند، دیگر وجود ندارد.
وی ادامه داد: ناگهان نمی‌توان الگوهای تغذیه‌ای جامعه را تغییر داد و ابتدا باید ۳۰ درصد از مصرف نمك در جامعه را كاهش داد. چون یكی از عوامل مهم مرگ و میر و فشار خون، مصرف بی رویه نمك است. ابتدا باید سراغ رستوران‌ها و آشپزخانه‌های بزرگ برویم. امسال شعار من این بود كه هر خانواده، یك پایگاه سلامت است. مهمتر از هر چیزی باید سراغ خانم‌ها برویم. البته نیازی نیست نمكدان از سفره‌ها حذف شود و شاید با كم نمك كردن غذا بتوان درصدی از نمك مصرفی جامعه را كاهش داد.
* شناسایی ۲ میلیون بیمار مبتلا فشار خون
وزیر بهداشت بیان كرد: در مرحله اول می‌خواهیم فشار خون ۲۰ میلیون نفر را بسنجیم و ۱۰ درصد این میزان، یعنی ۲ میلیون نفر را كه از فشار خون بالای خود اطلاع ندارند، شناسایی كنیم. آخرین گام ما نیز این خواهد بود كه بعد از شناسایی این بیماران، هم مردم نسبت به خطرات فشار خون آگاه شوند و هم سیستم وزارت بهداشت در كنار مردم حضور مستمر داشته باشد.
وی افزود: همه معاونت‌های وزارت بهداشت برای این بسیج ملی همراه شدند و رسانه‌ها نیز در این زمینه می‌توانند كمك بسیاری انجام دهند. سازمان‌های مردم نهاد و بسیج جامعه پزشكی نیز پای كار آمده اند، اما باید گفت كه هیچ كدام به اندازه رسانه موثر نخواهند بود.
نمكی اظهار داشت: از رسانه‌ها می‌خواهم كه اولا در زمینه بسیج ملی فشار خون همواره كنار وزارت بهداشت باشند و ثانیا پیام‌ها را عالمانه منتقل كنند. اگر پیامی به جامعه منتقل شود كه اثرات سوء آن بیشتر باشد، اصلا خوب نیست.
* شورای راهبری بسیج ملی كنترل فشار خون
علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت نیز در این نشست خبری بیان كرد: برای بسیج ملی كنترل فشار خون، شورای راهبری در وزارت بهداشت تشكیل شد كه ریاست این شورا با وزیر بهداشت و دبیری آن با معاونت بهداشت است. هر كدام از معاونان وزارت بهداشت نیز رئیس یكی از هفت كارگروه تخصصی این شورا هستند. البته كار اصلی در این بسیج ملی توسط دانشگاه‌های علوم پزشكی انجام می‌شود. در سطح دانشگاه‌های علوم پزشكی نیز ستاد اجرایی تشكیل شده كه ریاست آن با رئیس دانشگاه است. همه دستگاه‌ها و نهادها در این بسیج ملی مشاركت دارند و ویژگی آن، مشاركت همه سازمان‌ها است.
وی ادامه داد: از هفته دوم اردیبهشت ۹۸ این كار آغاز شد. تدوین طرح و تصویب آن در شورا در این بازه زمانی انجام شد و در هفته چهارم اردیبهشت ۹۸ برگزاری شروع این پویش خواهد بود. تا هفته دوم خرداد ۹۸ بحث حساس سازی مردم برای اجرای این پویش مطرح است و از نیمه دوم خرداد به بعد همه پایگاه‌ها و مراكز، عملیات اجرایی را انجام می‌دهند و این كار تا پایان هفته دوم تیر ماه ادامه می‌یابد.
رئیسی گفت: یكی از اهداف ما این است كه فشار خون حداقل ۲۰ میلیون نفر در این طرح اندازه گیری شود و برآورد می‌كنیم حداقل ۲ میلیون نفر بیمار مبتلا به فشار خون شناسایی كنیم كه یك میلیون نفر وارد برنامه مراقبت و كنترل خواهند شد.
معاون وزیر بهداشت افزود: در هفته اول مهر ماه نتیجه این پویش اعلام خواهد شد.
* ۲ هزار و ۶۰۰ پایگاه سنجش فشار خون تشكیل می‌شود
رئیسی بیان كرد: نزدیك به ۲۶ هزار مركز بهداشت و پایگاه جامع سلامت داریم و هزار و ۲ بیمارستان خصوصی و دولتی داریم كه این بیمارستان‌ها هم ایستگاه‌های سنجش فشار خون را ایجاد می‌كنند. همچنین در هزار و ۲۰۱ شهر كه بر اساس جمعیت تقسیم بندی شدند نیز پایگاه‌های ثابت و سیار ایجاد می‌كنیم. تعداد پایگاه‌های برآورد شده نزدیك به ۲ هزار و ۶۰۰ مورد خواهد بود. نیروهای به كارگیری شده هم نزدیك به ۱۶ هزار و ۵۰۰ نفر خواهند بود كه در قالب پرسشگران آموزش دیده هستند. همه این افراد از حوزه بهداشت و درمان خواهند بود و ۲ ساعت آموزش می‌بینند تا با تكنیك یكسانی فشار خون را مورد سنجش قرار دهند.
وی ادامه داد: عمده فشارسنج‌هایی كه در ایستگاه‌ها استفاده می‌شود از نوع دیجیتال خواهد بود تا با سرعت بالا این كار را انجام دهند.
معاون وزیر بهداشت افزود: برای این پویش حتی خود اظهاری هم پیش بینی شده تا اگر افراد در منزل فشار خون را اندازه گیری كردند، بتوانند از طریق سامانه‌ای، فشار خون خود را ثبت كنند. هدف ما فقط برگزاری كمپین و اندازه گیری فشار خون نیست، بلكه به دنبال حساس سازی جهت توجه به سلامت افراد هستیم. یعنی حتی افرادی كه فشار خون مناسب دارند هم پیام‌هایی دریافت می‌كنند تا فشار خون خود را به صورت طبیعی حفظ كنند.
رئیسی گفت: در مرحله دوم كار، اطلاعات همه افرادی كه فشار خون آنها ثبت شده در پرونده الكترونیك ثبت می‌شود و توسط بهورزان و مراقبان سلامت تحت پوشش قرار می‌گیرند.
* فشار خون چیست
نمكی اظهار داشت: آنچه به آن فشار خون می‌گوییم حاصل دو پدیده فیزیكی برون ده قلب و مقاومت عروقی است. فشار خون در حالت طبیعی توسط دو مكانیزم سریع و طویل الاثر كنترل می‌شود. مكانیزم سریعی كه فشار خون را كنترل می‌كند، گیرنده‌هایی هستند كه در قوس آئورت و سینوس كاروتید وجود دارند و حساس هستند. به طور مثال وقتی از جای خود بلند می‌شوید و سرتان گیج می‌رود به علت كاهش فشار خون وضعیتی است و بعد از چند ثانیه درست می‌شود. این مورد مكانیزم كنترل سریع فشار خون است. مكانیزم طویل الاثر فشار خون نیز وجود دارد.
وزیر بهداشت ادامه داد: فشار خون بالا وقتی اتفاق می‌افتد كه فشار خون از حالت مشخصی بالاتر برود. مسائلی مانند ارث، تغذیه، بی تحركی در زمینه فشار خون بالا نقش دارند. در نتیجه با تغییر رفتار یا تغذیه می‌توان این نوع از فشار خون‌های بالای اولیه كه شامل ۹۵ درصد موارد است را كنترل كرد. فشار خون ثانویه نیز توسط بیماری زمینه‌ای دیگری ایجاد شده كه ابتدا باید آن بیماری از بین برود كه این نوع از فشار خون شامل ۵ درصد موارد است.
* استفاده از كارشناسان بهداشت در بسیج ملی كنترل فشار خون
رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت در پاسخ به سوال خبرنگار سلامت ایرنا درباره نقش كارشناسان بهداشت در بسیج ملی كنترل فشار خون بالا و چگونگی استفاده از این كارشناسان بیان كرد: همه افرادی كه در این پویش شركت می‌كنند باید دو شرط داشته باشند كه اولا از طریق سازمان یا نهادی كه مشاركت می‌كنند وارد شده باشند. این افراد باید آموزش ببیند و گواهی لازم را دریافت كرده و در این پویش شركت كنند. همه كارهایی كه در این پویش انجام می‌شود داوطلبانه است و مزد و هزینه‌ای داده نمی‌شود. در نتیجه اگر شخصی حاضر است در این پویش شركت كند.
نمكی، وزیر بهداشت نیز در پاسخ به این سوال خبرنگار سلامت ایرنا گفت: كارشناسان بهداشت همواره پیشگامان حوزه بهداشت هستند، اما این به معنی این نیست كه اگر پرستار یا ماما كار پیشگیری انجام می‌دهد از آنها استفاده نمی‌شود. سربازان زیادی داریم كه در خط مقدم كار پیشگیری انجام می‌دهند و در نتیجه اصالت با كارشناسان بهداشت است. ولی ممكن است همان فرد كه كارشناس بهداشت عمومی است، به اندازه پرستار یا ماما، شیوه گرفتن فشار خون استاندارد را تمرین نكرده باشد و آمادگی داریم كه این كارها را به این افراد آموزش بدهیم.
وی ادامه داد: حالا اگر شخصی داوطلب پیوستن به این پویش است باید حتما از مسیری بگذرد. زیرا در آینده می‌خواهیم داده‌های این پویش را به عنوان یك كار استاندارد پژوهشی به جهان عرضه كنیم و اگر غیر استاندارد باشد قابل ارائه به جوامع بین المللی نیست. از طرفی نیروهایی در حوزه بهداشت داریم كه به طور مثال كار واكسیناسیون انجام می‌دهند و قطعا از این افراد هم استفاده شده و آموزش‌های لازم نیز به این افراد ارائه می‌شود.
* وظیفه اصلی پویش فشارخون برعهده دانشگاه‌های علوم پزشكی است
وزیر بهداشت در ادامه این نشست خبری گفت: در این پویش، اصل كار برعهده استان‌ها گذاشته شده است. یعنی قرار نیست دست دانشگاه‌های علوم پزشكی بسته شود، تا بتواند با شیوه‌های خود و با زبان قابل درك مردمان همان منطقه كار كند. در نتیجه تشخیص اولویت‌ها بر عهده استان‌ها قرار دارد. از طرفی استان‌ها نباید از حد و مرزهای استاندارد فراتر بروند و این مدیریت بر عهده ستاد است.
* كمبود داروی فشار خون بالا نداریم
نمكی در ادامه درباره تامین دارو برای بیماران مبتلا به فشار خون بالا اظهار داشت: مشكلی كه برای داروی والزارتان پیش آمد، مشكل جهانی بود و امروز چیزی به نام كمبود داروهای فشار خون بالا در كشور نداریم و اگر مصرف این داروها بالا برود، آمادگی كامل در این زمینه وجود دارد. اگر قرار باشد یك بیمار تا آخر عمر با داروی مناسب بیماری‌اش كنترل شود، به اندازه سه شب در آی سی یو هم هزینه ندارد.
* آلودگی وزارت بهداشت به سیاست زدگی را تحمل نمی‌كنم
وی در پاسخ به سوالی درباره تبلیغ كالاهای آسیب رسان به سلامت در صداوسیما بیان كرد: برای من وزیر بهداشت هیچ زاویه دید سیاسی وجود ندارد و من وزیر بهداشت همه مردم ایران هستم و واگن وزارت بهداشت را به لوكوموتیو سیاست نمی‌بندم. از طرفی در كنار خودم آدم‌های مخالف دولت دكتر روحانی را نگه نمی‌دارم و آلودگی مجموعه به سیاست زدگی را تحمل نمی‌كنم. در نتیجه اگر حرفی درباره صداوسیما می‌زنم، یك نگاه سیاسی نیست. معتقدم باید از همه ظرفیت‌ها برای سلامت مردم استفاده كنیم. آنچه راكه فكر می‌كنیم به نفع سلامت مردم است، باید پیش ببریم.
* پالم در لبنیات هیچ عارضه‌ای ندارد
وزیر بهداشت در پاسخ به سوالی درباره وجود روغن پالم در لبنیات گفت: وقتی موضوع پالم خیلی برجسته شد، اصلا پیام بهداشتی در كار نبود. یك درصد پالم در لبنیات هیچ عارضه‌ای ندارد و اگر داشته باشد هم عارضه آن كمتر از این است كه با وجود پوكی استخوان، مردم لبنیات نخورند. فرمایش همكار ارجمند ما در آن زمان باعث ضربه به كارخانه‌های لبنیات سازی شد و هیچ پیام بهداشتی مفیدی نداشت.
وی ادامه داد: روغن‌هایی مثل پالم و روغن‌های اشباع در ایجاد چربی‌های بد نقش دارند، اما حد و آستانه‌ای هم دارند. یك درصد پالم یا روغن حیوانی در لبنیات عارضه‌ای ندارد و برعكس، نخوردن یك پیاله ماست در روز برای خانواده به مراتب خطرناك‌تر است. هیچكس با روغن گوسفندی یا كره گوسفندی نمرده است.
نمكی بیان كرد: روغن پالم در مصرف انبوه زیان آور است، اما در سطحی كه اجازه داریم در كشور مصرف شود و در صنعت شیرینی و بستنی پذیرفته شده است. مصرف پالم در مالزی بسیار زیاد است. مصرف تخم مرغ ما نسبت به آمریكا یك پنجم است. اگر مردم تحرك مناسب داشته باشند و استرس كمی داشته باشند، خوردن یك تا دو تخم مرغ در روز هیچ ضرری نخواهد داشت.
* بیماران مبتلا به فشار خون رها نمی‌شوند
محمد اسماعیل اكبری، مشاور عالی وزیر بهداشت در امور اجتماعی شدن سلامت نیز در این نشست گفت: با این رفتار كه توسط وزارت بهداشت برای هدف گیری نیازهای اصلی مردم در نظر گرفته شده، امیدواریم شاهد افزایش كیفیت عمر باشیم. این كمپین در ۴۵ روز انجام می‌شود، اما قرار نیست افرادی كه مبتلا به فشار خون هستند رها شوند. یك پنجم مرگ‌ها در كشور به علت این بیماری اتفاق می‌افتد. رسانه‌ها نیز در كنار وزارت بهداشت برای پیشرفت این پویش همراهی خواهند كرد.
اجتمام*۹۴۸۲*1834
تهران- ایرنا- وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشكی گفت: سال گذشته ۱۰ میلیون نفر در جهان به علت ابتلا به فشار خون و عوارض آن جان خود را از دست دادند. در كشور ما نیز برآورد می‌شود حدود ۱۵ میلیون بیمار مبتلا به فشار خون داشته باشیم.
