موزه‌ها محل تعامل و مركز آموزش فرهنگ هستند

علي اصغر مونسان شنبه شب در آيين روز جهاني موزه و مراسم انتخاب موزه‌هاي برتر كشور با اشاره به چهار دهه موزه‌داري در ايران گفت: در اين سال‌ها نگاه و نگرش به موزه‌داري متحول شده است، جاي خوشحالي دارد كه موزه‌ها از جايي براي تفريح به مكاني فرهنگي تبديل شده‌اند. دستاوردهاي زندگي بشر بايد در موزه‌ها به نمايش درآيد و حفظ شود، خوشحالم كه آموزش به طور مستمر در موزه‌ها رواج پيدا كرده است. موزه‌ها با آگاهي كامل به نقش‌شان به ويژه با تكيه بر آموزش به جايگاهي براي فرهنگ و هنر تبديل شده‌اند.
وي ادامه داد: موزه‌ها براي كاوش در فرهنگ ملت‌ها به كار مي‌آيند و يكي از مهمترين مراكز آموزش فرهنگي در جهان هستند، در كشور ما هم اين اتفاق افتاده است و علوم رايانه‌اي و معلومات اطلاع‌رساني هم به ميدان آمده‌اند كه ميعادگاهي باشند براي آموزش فرهنگ.
مشاور رييس جمهور، با اشاره به شعار موسسه ايكوم افزود: شعار امسال ايكوم «موزه‌ها به مثابه كانون فرهنگي و آينده سنت‌ها» است كه بيانگر دغدغه ايكوم است. موزه‌ها جايي براي حفظ سنت‌ها هستند و در موقعيت زماني و مكاني جلوه مي‌كنند، اين شعار يعني ما در گذشته نخواهيم ماند اما بر پايه سنت، تعاملي با آينده داريم.
مونسان بيان كرد: در چنين شرايطي كاركرد موزه‌ها افزايش پيدا مي‌كند و به محل تعامل و تبادل فرهنگي تبديل مي‌شوند. موزه‌هاي ما در سال‌هاي اخير پررنگ‌تر از قبل اين كار را مي‌كنند و ما با موزه‌هاي زيادي نمايشگاه مشترك داشته‌ايم. مثلا در نمايشگاهي كه در هلند برگزار كرديم، بيش از 600 هزار بازديد كننده داشتيم كه با توجه به جمعيت كم اين كشور كوچك، بازديد قابل توجهي است.
وي به تغييرات در كاركرد موزه‌ها اشاره و اظهاركرد: بازديد از موزه‌ها روز به روز افزايش پيدا مي‌كند و ديگر صرفا به عنوان يك آرشيو مطرح نيستند، در موزه‌ها پژوهش‌هاي مهم فرهنگي شكل مي‌گيرد كه بسيار اهميت دارد، زيرا بسياري از مشكلاتي كه در جهان وجود دارد، از نبود شناخت فرهنگي است و اين نمايشگاه‌هاي مشترك براي شناساندن فرهنگ بسيار كمك مي‌كند. موزه‌ها با عملكرد فرهنگي‌شان به رفع مشكلات جهان كمك مي‌كنند و موجب نزديكي ملت‌ها مي‌شوند.
مونسان گفت: ما بايد هر چه بيشتر به موزه‌ها اهميت بدهيم و اهميت موزه، موزه‌داري و ميراث فرهنگي هر چه بيشتر مورد توجه قرار بگيرد.

** موزه‌ها حلقه‌هاي ارتباط فرهنگي هستند
عليرضا اسماعيلي سرپرست فرهنگستان هنر ايران نيز با اشاره به قدمت و غناي فرهنگي ايران زمين گفت: در كشور ما موزه و موزه‌داري براي معرفي اين فرهنگ اهميت دارد، امروز موزه‌ها كاركردي فراتر از گذشته دارند و تنها فضايي براي حفظ آثار تاريخي و فرهنگي نيستند، بلكه حلقه‌اي براي ارتباط فرهنگي هستند.
وي افزود: بستر سنت در دنياي مدرن اهميت ويژه‌اي دارد و حفظ آن به عملكرد موزه‌ها وابسته است. اگر نگاهي به آثار موزه‌اي ايران در جهان بياندازيم، مي‌بينيم آن‌چه خارج از كشور است، از آثار باقي مانده داخلي بيشتر است، شايد اين مساله خوشايند نباشد اما موجب آشنايي كشورها با فرهنگ ايران و پراكندگي فرهنگي كشور مي‌شود.
اسماعيلي به همكاري‌هاي فرهنگستان هنر با موزه‌هاي جهان اشاره كرد و ادامه داد: فرهنگستان در تعامل با موزه‌هاي داخلي و خارجي با ديدگاهي پژوهشي به معرفي آثار پرداخته است، به ويژه موزهاي خارجي كه براي ما شناخته شده نيستند. مثلا در موزه ورشو لهستان، مجموعه آثاري را با همكاري ايران‌شناسان لهستاني بررسي و جلساتي برگزار كرديم. از اين دست پژوهش‌ها چندين مجموعه نفيس و ارزشمند در مرحله چاپ است و پروژه بعدي ما آثار مصور ايراني است كه در خارج از كشور نگه داري مي‌شود.

** موزه‌ها مي‌توانند كاهش دهنده مشكلات جهان باشند
تسوتان تسوتكوفسكي، رييس دفتر منطقه‌اي يونسكو در تهران، نيز با ارائه تعريف موزه كه در اساس‌نامه يونسكو آمده است، موزه‌ها را مهم‌ترين رابط فرهنگي ميان كشورها دانست.
وي گفت: در جهان در هم تنيده امروز، به روشني قدرت فرهنگ را مي‌توان ديد، موزه‌ها رويكردي يكپارچه نسبت به ميراث فرهنگي و خلاقيت دارند و براي همه جوامع يكي از كارگزاران توسعه فرهنگي به شمار مي‌روند. موزه‌ها آيينه تمام‌نماي ما نسبت به خودمان هستند و بايد از طريق انتقال فرهنگ‌ها، به رشد فرهنگي جهان كمك كنند.
وي افزود: مردم بايد با پيوستن به گروه حمايت از موزه‌ها، در راستاي پيشرفت فرهنگ گام بردارند و تصويب روز بين‌المللي موزه‌ها شرايط وحدت در رفتارهاي خلاقانه را فراهم كرده است. ما امروز در روز جهاني موزه‌ها، از موزه‌ها براي حفاظت از فرهنگ تشكر مي‌كنيم چرا كه موزه وسيله تبادل فرهنگي و تشريك مساعي و صلح ميان ملت‌هاست. امروز موزه‌ها به مثابه كانون فرهنگي براي حفظ سنت و به دنبال خلق راه‌هاي نوآورانه و بهتر براي برقراري ارتباط است.
تسوتكوفسكي در پايان گفت: ما امروز، روز موزه‌ها را در ايران جشن مي‌گيريم. اين روز در هر سال فرصتي است تا درباره چالش موزه‌ها بحث كنيم. آنها مي‌توانند كاهش دهنده مشكلات جهاني باشند. ما در يونسكو به تلاش خود در سياهه برداري از مجموعه‌ها ادامه مي‌دهيم و با سازمان ميراث فرهنگي و ايكوم ايران در جهت مديريت پايدار و اثربخش موزه‌ها همكاري مي‌كنيم.

**هر كه در حوزه موزه‌ها كار مي‌كند باارزش است
احمد محيط طباطبايي، رييس دفتر ايكوم در ايران، با اشاره به اين كه از نظر موزه‌داري، سال شاخصي را پشت سر گذاشته‌ايم گفت: ما دوره‌هاي مختلف و ارزشمندي را در سال گذشته برگزار كرديم كه يكي از آن‌ها دوره رسمي مديريت بحران در موزه‌ها بود، اين دوره با حضور مدرسان خارجي و با حضور 26 كارشناس برگزار شد.
وي افزود: امسال در نشست كيوتو در ژاپن، تعريف موزه بر اساس تغييرات اجتماعي، اقتصادي، علمي و فرهنگي جهان، بازبيني مي‌شود و اين نكته از اهميت بازتعريف موزه‌ها با تغييرات جهان سخن مي‌گويد.
طباطبايي با اعلام اين كه هيچ موزه‌اي برتر نيست، ادامه داد: هر كه در اين حوزه كار مي‌كند، برتر است و در جامعه‌اي كه همه چيز دست‌خوش تغيير است، كساني كه به كار موزه‌ها مي‌پردازند، باارزش هستند. ما در اين جشن موزه‌ها به همه ارج مي‌گذاريم و از بودن در كنارشان خوشحاليم.

** موزه‌ها بايد سنت را تازه نگه دارند
سيدمحمد بهشتي رييس سابق ايكوم ايران نيز گفت: هر سال به مناسبت‌هاي مختلف درباره موزه‌ها بحث مي‌شود، موزه بايد يادخانه باشد، نه فراموش‌خانه، اساس شعار امسال ايكوم، نسبت آينده و سنت است، ما واژه سنت را بسيار مي‌شنويم و آن را در برابر تجدد مطرح مي‌كنيم و اين تعريفي است كه تجدد براي آن وضع كرده است. آن چه به گذشته مربوط است، سنت است و اگر سنت بخشي از گذشته محسوب شود، دست و پاي ما را مي‌بندد.
وي افزود: سنت شيوه آزموده است، تا صد سال پيش، يكي از اركان سنت، معاصر شدن و نو شدن بوده، اگر امروز تلقي ما از سنت، از نو شدن سر باز مي‌زند، به زودي سنت متروك خواهد شد. در اين ميان موزه دو كار مي‌كند، يكي ترك گذشته و ديگري اتصال به گذشته كه اولي سنت مستاصل است و دومي سنت متصل.
بهشتي به نگاه موزه‌داري اشاره كرد و ادامه داد: موزه‌ها مي‌توانند گذشته را به عنوان كهنگي بپذيرند كه در اين صورت به فراموش‌خانه تبديل مي‌شوند اما اگر سنت را پيوسته در نظر آورند، به ريشه‌هاي فرهنگ تبديل خواهند شد. سنت هميشه در حال نو شدن بوده و موزه‌ها بايد آن را تازه نگه دارند.
در حاشيه اين مراسم از زنده‌ياد صدرالدين شريفي حسيني موسس موزه كشاورزي شيراز و موزه شاهچراغ، موزه مجتمع فرهنگي شهداي رامسر، محسن سليماني مدير امور موزه‌هاي سازمان فرهنگي هنري شهرداري، برزين ضرغام مديرعامل سازمان زيباسازي شهرداري تهران، عليرضا اسماعيلي سرپرست فرهنگستان هنر، خانه موزه بوميان كيش، محوطه تاريخي «آياپير» در شهر ايذه خوزستان، مجموعه كتابخانه موزه ملي ملك، انجمن مجموعه‌داران ايران و عليرضا قاسم‌خان مديرعامل موزه سينماي ايران و سيدمحمد بهشتي رئيس سابق پژوهشگاه ميراث فرهنگي و رئيس سابق ايكوم، تجليل شد.
جمعي از اهالي فرهنگ و ميراث فرهنگي و موزه داران كشور نيز در اين نشست حاضر بودند.
ايكوم بزرگ‌ترين خانواده جهاني موزه شناسان و سازمان‌هايي است كه به نحوي با تعريف موزه در ارتباط هستد و از نقطه نظر صلاحيت علمي در اين زمينه در جهان در جايگاه و مرتبه نخست قرار دارد. شوراي بين‌المللي موزه‌ها تنها سازماني است كه اطلاعات مورد نياز موزه‌ها را ارايه مي‌دهد. از سال 1946 سازمان ايكوم با ارايه خدمات به اعضاي كميته موزه‌هاي سراسر جهان آنان را در زمينه حفظ و حراست از گنجينه‌هاي ملي‌شان و تبادل تاريخ و فرهنگ ياري رسانده است. همچنين ايكوم از رهنمودهاي موسسه‌هاي مربوط بهره مي‌جويد.
در همين ارتباط بيش از نيم قرن از تشكيل كميته ملي موزه هاي ايران (ايكوم) مي‌گذرد. در بهمن ماه 1328 برابر با 1950 ميلادي، كميسيون ملي يونسكو در ايران به منظور بهبود و توسعه موزه هاي كشور و ايجاد ارتباط بين موزه هاي ايران با موزه هاي ساير كشورهاي جهان، استفاده از آخرين مطالعات و تحقيقات مربوط به موزه و جلب توجه عامه مردم به موزه ها و نقش آن در تعليم و تربيت كميته تخصصي موزه هاي ايران را با حضور كارشناسان، صاحبنظران آثار تاريخي، موزه داران، مديران موزه ها و نمايندگان نهادهاي مرتبط تشكيل داد.
اين دوازدهمين دوره از روز جهاني موزه در ايران بود كه هر ساله توسط نماينده ايكوم در ايران برگزار مي‌شود.
فراهنگ**9211**3009