به گزارش خبرنگار ایرنا، محسن دارابی، مدیركل صنعت، معدن و تجارت استان كرمانشاه 23 اردیبهشت در نشست شورای معادن استان گفت: پهنه هرسین تا پایان خرداد امسال آزاد می‌شود و بخش خصوصی می‌تواند اقدام به ثبت محدوده و ایجاد معدن كند.
شهرستان هرسین در جنوب شرقی استان كرمانشاه و 45 كیلومتری مركز این استان قرار دارد و محور ارتباطی كرمانشاه به لرستان است.
این شهرستان دارای معادن متعدد سنگ تزئینی از جنس «مرمریت» است كه مشتریان زیادی در سراسر كشور دارد.
**رونمایی از معادن جدید
از 2 سال پیش وزارت صنعت، معدن و تجارت مجوز جدیدی برای پی‌جویی و شناسایی پهنه بلوكه شده هرسین صادر كرد كه به تازگی توسط شركت «آتین معدن میدیا» وابسته به شركت «صبا میهن» به پایان رسیده است.
این پهنه 110 كیلومتر مربع وسعت دارد كه شركت آتین معدن 46 محدوده(معدن) آن را بررسی كرده و در نهایت 9 محدوده به وسعت هفت كیلومتر مربع را مستعد اكتشاف دانسته است از جمله: پریوه سفلی، شمال خاوری شهر هرسین، جنوب خاوری روستای سرماج، خاور روستای پشت تنگ، روستای چهر(2 معدن)، جنوب سرماج و جنوب خاوری علی آباد.
شركت آتین معدن قصد دارد از این تعداد 6 محدوده مستعد به وسعت هفت كیلومتر مربع را در ازای هزینه‌ای كه برای مطالعاتش انجام داده، در اختیار خود بگیرد.
6 معدنی كه شركت آتین به دنبال تصاحب آن است، دارای ذخیره مناسب سنگ، راه دسترسی مناسب و بدون معارض است.
البته مدیركل صمت استان كرمانشاه گفته است: هنوز با درخواست این شركت موافقت نكرده‌ایم زیرا شركت های مشاور اكتشاف می‌توانند حداكثر 250 كیلومتر مربع یا یك محدوده معدنی را در ازای مطالعات خود در اختیار بگیرند كه نظر ما بر همان یك محدوده است.
**هرسین میزبان یك سوم معادن استان
در واقع علاوه بر 6 معدنی كه آتین معدن درصدد به چنگ آوردن آن است، سایر سرمایه‌گذاران هم می‌توانند هر محدوده دلخواه از 103 كیلومتر مربع پهنه هرسین را ثبت و معدن جدید بزنند؛ در شهرستانی كه زخم‌خورده برداشت بی‌حساب معدن‌داران است.
بیش از یك‌سوم معادن استان كرمانشاه در شهرستان هرسین است، هرچند بیشتر آنها اكنون غیرفعال شده‌اند.
استان كرمانشاه 125 معدن فعال و 100 معدن غیرفعال دارد كه 22 مورد فعال و 62 مورد غیرفعال آن در شهرستان هرسین است.
**دلیل هجوم معدن‌داران به هرسین
معادن سنگ تزئینی هرسین مملو از «سنگ مرمریت كرم رنگ»(روشن و تیره) است كه جنسی سخت و مستحكم دارد.
یكدستی، ساب‌پذیری خوب، مقاومت و طول عمر بالا و قیمت مناسب سنگ مرمریت هرسین نسبت به سایر مرمریت‌های مشابه سبب استقبال گسترده از آن شده بویژه اینكه این سنگ جزء معدود مرمریت‌های قابل استفاده در نمای ساختمان است.
سنگ مرمریت هرسین همچنین از پرمصرف‌ترین سنگ‌های ایران در نمای داخلی و كف ساختمان، پله و راه پله و حاشیه آسانسور از جمله در هتل‌های لوكس، مراكز تجاری بزرگ و واحدهای مسكونی شیك و امروزی است.
این ظرفیت ویژه هرسین اما با كمترین آورده از شهرستان خارج می‌شود و درآمد هنگفت فرآوری آن به جیب كارخانه‌های دیگر استان‌ها می‌رود.
با وجود اینكه سازمان صنعت، معدن و تجارت استان كرمانشاه، خارج شدن سنگ خام را ممنوع و صدور مجوز ایجاد معدن در هرسین را مشروط به «فرآوری سنگ» كرده اما هنوز بخشی از استخراج‌ها با روش‌ها و تجهیزات بروز انجام نمی‌شود و فروش آن هم به صورت «خام» است.
**اعتراض مردم و فرماندار
گرچه پس از مركز استان، بیشترین صنایع استان در محدوده شهرستان هرسین واقع شده‌اند اما هنوز كشاورزی و دامپروری پیشینه اصلی اهالی این دیار است كه البته آن هم با هجوم بی‌محابای معادن به خطر افتاده است.
اعتراض‌های جسته گریخته به پیامدهای خسارت‌آفرین فعالیت كنترل‌نشده معادن برای منابع طبیعی و معیشت مردم، سرانجام در بهمن سال 96 به تجمع مقابل فرمانداری منجر شد.
صدها نفر از اهالی روستاهای حسن بُقعه، مِله حسن بقعه و مِله‌وَلی مقابل فرمانداری هرسین تجمع كردند و خواستار توقف فعالیت معدن سنگ مرمریت گِوِن‌بان شدند؛ معدنی كه به گفته آنان سبب قرق شدن پنج ساله و تخریب مرتع و چراگاه درجه یك روستاهای اطراف، خسارت به محوطه تاریخی و باستانی آنجا، از بین رفتن جاده و ضربه جدی به معیشت روستائیان شده است.
در نتیجه این اعتراض‌ها بهره‌بردار معدن گون‌بان وعده داد كه بخاطر مردم از ایجاد معدن منصرف می‌شود از اما گویا همه چیز پس از مدتی به خانه اول برگشته زیرا اكنون فرماندار هرسین گفته است: گون‌بان ظرفیت مهمی در زمینه گردشگری دارد و باید از ایجاد معادن در این منطقه جلوگیری كرد.
امیر شاه‌آبادی 24 اردیبهشت از منابع طبیعی و آبخیزداری خواست كه «مجوز معادن منطقه گون‌بان را لغو كند.»
كوه گون‌بان یكی از مراتع مهم استان كرمانشاه است كه در شمال شهر هرسین قرار دارد.
**درخواست نظارت بر معدن‌داران
بخش زیادی از مردم شهرستان 90 هزار نفری هرسین معتقدند كه میزان فعالیت و بهره‌برداری از معادن این شهرستان بسیار زیاد و بدون نظارت است.
حسین عزیزی، از اهالی هرسین به ایرنا گفت كه «سود برداشت از معادن به جیب یك عده محدود می‌رود و سهم مردم منطقه هم فقط ضرر است.»
ناصری، معلم هرسینی هم گفت: فعالیت كنترل نشده و روزافزون معادن سنگ این شهرستان برای منابع طبیعی، تاریخی و زیرساخت‌ها بسیار خطرناك است اما با این وجود تلاش درخوری برای مهار آن نمی‌شود.
هرسین بیش از 15 هزار هكتار جنگل و 62 هزار هكتار مرتع دارد و با داشتن تمدن 11 هزار ساله میزبان آثار تاریخی مشهوری مانند كتیبه بیستون، حوض ساعت، تاق سنگی و فرهاد تراش است.
**پنجه‌افكنی معادن با منابع طبیعی
هجوم مهارنشده معادن به منابع طبیعی و محیط زیست چند سالی است كه به یك مشكل ملی تبدیل شده و بسیاری از استان‌ها را درگیر كرده است به طوری كه به گفته بهمن افراسیابی، مدیركل حفاظت از منابع طبیعی سازمان جنگل‌ها و مراتع كشور، بیشترین عامل تخریب جنگل‌ها و مراتع برداشت از معادن است و زیان آن حتی از چرای بی‌رویه دام، فرسایش، آتش‌سوزی و تخریب جنگل بیشتر است.
گرچه ایجاد معدن جذب سرمایه، تولید و خلق ثروت را به دنبال دارد اما در مقابل سبب تخریب مراتع، كاهش علوفه و در نهایت كاهش دام، خسارت به آثار باستانی و طبیعی، تضعیف گردشگری، تغییر فرهنگ‌های محلی، آلودگی صوتی و زیست محیطی و ورود گروه‌های كارگری مهاجر هم می شود.
**قانونی كه اجرا نمی‌شود
با توجه به نیاز روزافزون جامعه به محصولات معدنی، طبعا نمی‌توان بهره‌برداری از معادن را متوقف و محدود كرد اما ضروری است یك راه معقول و عملیاتی برای تامین این نیاز با حفظ منابع طبیعی و محیط زیست در پیش گرفته شود؛ راهی كه از مسیر «بازسازی معدن» می‌گذرد.
بازسازی معادن در كشورهای توسعه یافته دنیا طی سه دهه گذشته مورد تاكید جدی و اجرا بوده به طوری كه در برخی موارد پس از پایان عملیات بازسازی، پوشش گیاهی و كیفیت محیط زیست منطقه حتی بهتر از گذشته شده است.
در ایران نیز طبق ماده 17 قانون اصلاح قانون معادن، معدن‌داران باید بخشی از درآمد خود را برای احیا و بازسازی اراضی تخریب‌شده در فرآیند اكتشاف، استخراج و بهره‌برداری از معادن اختصاص دهند اما یا این عوارض به درستی پرداخت نمی‌شود و یا عزمی برای هزینه آن در جبران خسارت‌های به بار آمده نیست.
علی خادم آستانه، معاون مدیركل سازمان جنگل‌ها و مراتع و آبخیزداری كشور در این باره گفت: محاسبه مساحت عرصه تخریب‌شده و مبالغ پرداختی از سوی معدن‌داران هیچ پشتوانه علمی ندارد و این مبالغی هم كه به خزانه كشور واریز می‌شود در اختیار سازمان منابع طبیعی قرار نمی‌گیرد.
جنگل‌ها و مراتع از نظر طبیعی علاوه بر تامین بخش مهمی از خوراك دام‌ها و تولید انواع دارو، مزیت‌های مهمی مانند جذب گردشگر، تعدیل آب و هوا و مهار سیل، حفظ خاك و تغذیه آب‌های زیرزمینی به همراه دارد.
7444/8066
گزارش از عبدالله الماسی
كرمانشاه - ایرنا - در حالی كه نگرانی از فعالیت كنترل نشده و زیان بار ده‌ها معدن شهرستان هرسین بالا رفته، اكنون قرار است پهنه معدنی جدید این شهرستان هم آزاد و از معادن بیشتری رونمایی شود.
