روزنامه شرق در يادداشتي به قلم غلامرضا نظربلند تحليلگر، نوشته است: سرانجام برجام به عنوان توافق هستهاي پنج كشور عضو دائمي شوراي امنيت سازمان ملل، به علاوه آلمان با ايران موجوديت يابد.
فرجاميافتن مذاكرات هستهاي به همان نحو مورد نظر رئيسجمهوري دموكرات آمريكا، مخالفت جمهوريخواهان را در پي داشت و دونالد ترامپ، نامزد نهايي اين حزب، براي تصدي مقام رياستجمهوري را واداشت تا در مبارزات انتخاباتي خود از ناقصبودن برجام و ضرورت مذاكره با ايران درباره موضوعات غيرهستهاي براي رفع نقص آن، سخن به ميان آورد. با پيروزي ترامپ بر رقيب دموكرات خود در انتخابات 2016 رياستجمهوري آمريكا، موضع حزب جمهوريخواه آمريكا در زمينه ضرورت بازنگري برجام تقويت شد و شايد از همينرو بود كه او با تدارك تمهيداتي بالاخره آمريكا را از آن توافقنامه خارج كرد تا بلكه راه را براي پختوپز برجامِ دلخواه جمهوريخواهان هموار كند. در همين حال دموكراتها هم، چه قبل و چه بعد از خروج ترامپ از برجام، ساكت ننشسته، متناسب با شرايط وقت اتخاذ موضع كردند. گفته ميشود آنها به موازات موضعگيريهاي علني، در نهان هم به طرف ايراني پيام ميدادند كه تا پايان دوره رياستجمهوري ترامپ و رويكارآمدن مجدد دموكراتها و احياي برجام صبوري پيشه كند.
به نوشته بعضي از رسانهها، جان كري، وزيرخارجه آمريكا در دولت دوم اوباما كه نقش فوقالعاده برجستهاي در مذاكرات 1+5 با ايران ايفا كرد، حامل پيامهايي بوده است. اين پيامرسانيها، همواره با مخالفت دولت ترامپ همراه بوده و تازهترين آنها مربوط به واكنش هفته پيش پمپئو است كه چنين اظهار كرد: «جان كري خيال ميكند هنوز وزير خارجه است كه با ايرانيها تماس ميگيرد و پيام ميدهد».
اينكه ايران با دو حزب اصلي آمريكا در تماس و ارتباط باشد، نه تنها اشكالي ندارد بلكه در جاي خود ممكن است ضرورت هم داشته باشد. آنچه اشكال دارد اين است كه احزاب مزبور ما را به بازي در زمين خود بكشانند. ادعاي تلاش دموكراتها براي بازداشتن تهران از گفتوگو با دولت ترامپ تا پايان دوره رياستجمهوري او اگر صحت داشته باشد، مصداق بازيكردن در زمين دموكراتها است. اين بازي وقتي شكلي خطرناك پيدا ميكند كه ميبينيم به مفروضاتي متكي است كه معلوم نيست به وقوع بپيوندند.
نخست آنكه معلوم نيست ترامپ پست رياستجمهوري را در دور دوم به دموكراتها واگذار كند. دوم آنكه دموكراتهايي كه تاكنون نامزدي خود را اعلام كردهاند، مواضع متفاوتي در قبال برجام دارند؛ بهگونهاي كه غير از ساندرز بقيه، از جمله جو بايدن، خواهان بازگشت مشروط به برجام هستند كه همين موجب پيچيدهترشدن موضوع ميشود. سوم آنكه معلوم نيست اگر حزب دموكرات هم برنده انتخابات 2020 شود، موضع كنوني خود را در برابر برجام حفظ كند.با توجه به مطالب پيشگفته، اگر بنا به هر دليلي قرار نيست مذاكرهاي با دولت كنوني آمريكا صورت گيرد كه اين يادداشت درباره آن حرفي ندارد، اما اگر دموكراتهاي آمريكا به هر نحوي در اين ترك فعل دخيل هستند، بايد نسبت به پيامدهاي آن زنهار داد؛ چراكه نه شرط عقل است كه به وعدههاي غيرعملي و حتي خيالپردازانه اميد بست و نه به صلاح و صواب است كه در اختلافات بينحزبي آمريكا درگير شد.
زماني هيلاري كلينتون، وزير خارجه دولت اوباما در دوره نخست رياستجمهوري، با افتخار اظهار كرد كه با طراحي تحريمهاي سنگين عليه ايران، اين كشور را پاي ميز مذاكره آورده است و حال جان كري، وزير خارجه اوباما در دوره دوم رياستجمهوري، مصاحبه كرده و چنين گفته است: «ما در مذاكرات برجام تحريمهاي حقوق بشر را حفظ كرديم؛ تحريمهاي آزمايش موشكي را حفظ كرديم؛ تحريم عليه ارسال سلاح به يمن را حفظ كرديم. ما اين تحريمها را حتي در زماني كه در حال مذاكره درباره برجام بوديم، افزايش داديم. نظريه ما اين بود كه وقتي شما به برجام رسيديد و ثابت ميكنيد كه ميخواهيد آن را همانطور كه موافقت كرديد، اجرا كنيد، تمام آن مسائل ديگر را روي ميز قرار دهيد».
نقل فرازهايي از اظهارات دو سياستمدار ارشد دموكرات كه در هشت سال رياستجمهوري اوباما تصدي دستگاه ديپلماسي آمريكا را به عهده داشتند، به قدري گويا است كه جايي براي مجامله درباره تفاوت ديدگاه و رويكرد دموكراتها و جمهوريخواهان درباره ايران و پرونده هستهاي باقي نميگذارد و به ما نشان ميدهد كه بازكردن حساب مستقل روي هر كدام از آنها، به ويژه وقتي كه در موقعيت اپوزيسيون قرار دارند، راه به جايي نميبرد.
*منبع: روزنامه شرق،1398،2،31
**گروه اطلاع رساني**1893**9131
تهران- ايرنا- هنگامي كه مذاكرات 1+5 با ايران جريان داشت، موضع حزب جمهوريخواه آمريكا اين بود كه مذاكره با تهران بايد علاوهبر مسئله هستهاي، موضوعات ديگري مانند تروريسم، سلاحهاي كشتار جمعي و اسرائيل را هم دربر بگيرد، اما اصرار طرف ايراني بر ضرورت محدودبودن مذاكرات به موضوع هستهاي و پذيرش آن ازسوي اوباما، رئيسجمهوري وقت آمريكا، موجب شد نظر جمهوريخواهان راه به جايي نبرد.