شیوع فشار خون بالا؛ تلخ اما واقعی

به گزارش ایرنا، خون در بدن انسان ساكن نیست بلكه پیوسته در گردش بوده و سرخ رگ ها آن را وارد قلب و سیاهرگ خون را از قلب خارج می كنند.
قلب با هر بار ضربان، خون را به درون سرخرگ ها می فرستد و در نتیجه، نیرویی به سرخرگ ها وارد می كند كه باعث می شود فشاری به دیواره سرخرگ ها وارد شود كه به آن فشار خون می گویند.
بنابراین مقدار فشارخون به 2 عامل بستگی دارد، مقدار خونی كه در هر دقیقه از قلب خارج می شود و مقاومتی كه بر سر راه خروج خون از قلب در سرخرگ وجود دارد.
به گفته پزشكان متخصص، فشار خون وقتی بالا می رود كه یا خون با قدرت بیشتر از قلب پمپ شود و یا مجرای سرخرگ تنگ شود.
آنان معتقدند مهمترین عامل در ایجاد تنگی بر سر راه جریان خون، رسوب چربی است؛ با بالا رفتن سن به تدریج چربی بیشتری در جدار سرخرگ ها رسوب می كند و فرد بیشتر در معرض فشار خون بالا قرار می گیرد.
در این میان علاوه بر افزایش سن، برخی رفتارها مانند فعالیت بدنی كم، تغذیه ناسالم و مصرف سیگار یا قلیان هم در ایجاد و تشدید فشار خون تاثیر دارند.

** سنجش فشار خون 855 هزار همدانی
رییس دانشگاه علوم پزشكی ابن سینا همدان از آغاز سنجش فشار خون 855 هزار تن در همدان خبر داد و بیان كرد: 540 هزار تن از این افراد جمعیت شهری و 315 هزار جمعیت روستایی هستند.
حبیب الله موسوی بهار به ایرنا گفت: كارشناسان از فشار خون بالا به عنوان قاتل خاموش یاد می كنند چراكه بی خبری از این بیماری موجب مرگ ناگهانی می شود.
موسوی بهار افزود: بی توجهی به این مولفه ها موجب از دست رفتن عمر مفید انسان و مرگ افراد فعال، پویا و موثر برای جامعه می شود.
وی گفت: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی به دنبال راه اندازی پویش های مختلف برای پیشگیری از بیماری است و در این راستا دیگر دستگاه ها نیز می توانند فعال شوند.
رییس دانشگاه علوم پزشكی ابن سینا همدان اضافه كرد: برای اجرای طرح سنجش فشار خون بالا، جامعه پرستاری، بسیج جامعه پزشكی، فوریت های پزشكی، نظام پزشكی، دانشكده های پزشكی و پیراپزشكی با معاونت بهداشتی همكاری دارند.
موسوی بهار مهمترین اهداف اجرای این طرح را ارتقای بهداشت در جامعه، شناسایی مبتلایان به فشار خون بالا، ایجاد انسجام ملی و آموزش مردم برای مراجعه به مراكز بهداشتی عنوان كرد.
وی ادامه داد: مردم تنها هنگام بروز بیماری به مراكز جامع سلامت مراجعه می كنند در حالیكه باید یاد بگیرند پیش از بروز بیماری برای پیشگیری در این مراكز حضور یابند.

** بی اطلاعی 60 درصد مبتلایان به فشار خون از بیماری خود
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی استان همدان بیان كرد: بسیج ملی كنترل فشار خون با دستور وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشكی به تمامی دانشگاه ها و دستگاه های همكار در كارگروه سلامت و امنیت غذایی ابلاغ شده است.
رشید حیدری مقدم اضافه كرد: 10 میلیون بیمار در جهان به علت فشار خون بالا یا همان قاتل خاموش در سال 2017 جان خود را از دست دادند و طبق بررسی های صورت گرفته در سال 2016 یك سوم جمعیت بالای 30 سال كشور به فشار خون مبتلا بودند.
وی افزود: با وجود اطلاع رسانی و آگاه سازی، 60 درصد بیماران از ابتلا به فشار خون اطلاع ندارند و از 40 درصد مابقی نیز تنها 19 درصد نسبت به كنترل مناسب بیماری اقدام می كنند.
حیدری مقدم اظهار داشت: تمامی افراد بالای 30 سال به همراه مادران باردار و بیماران كلیوی بدون در نظر گرفتن سن در این طرح سنجیده می شوند.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی استان همدان معتقد است: به جای ساخت بیمارستان فوق تخصصی، باید منشا بیماری ها را از مراكز بهداشتی مهار كرد تا هزینه های حوزه درمان كاهش یابد.
حیدری مقدم با بیان اینكه برای كاهش هزینه درمان ناچار به تغییر رویكرد هستیم گفت: هر خانواده، جامعه و سازمان باید از ابزار و وسایل در اختیار برای این كار بهره گیرد.
وی گفت: میزان مصرف نمك از 15 گرم به 11 گرم كاهش یافته است و اگر سه گرم دیگر كاهش یابد می توان 30 درصد بیماری های ناشی از فشار خون، دیابت، بیماری قلبی و عروقی را كنترل كرد.
رییس مركز بهداشت استان همدان با بیان اینكه طرح سنجش فشار خون بالا آغاز شده است گفت: برای اطلاع رسانی و فراخوان از تمامی ظرفیت ها به ویژه فضای مجازی استفاده می شود.
حیدری مقدم ادامه داد: نحوه پذیرش افراد به 2 صورت حضوری و غیر حضوری است و همچنین تیم های سیار در دستگاه های اجرایی مستقر شده یا در مكان های شلوغ حضور می یابند.
وی درباره سنجش فشار خون غیرحضوری توضیح داد: كسانی كه به اینترنت دسترسی دارند با ثبت مشخصات هویتی، فشار خون را می گیرند و آن را به سامانه ارسال كرده و ثبت می كند.
با توجه به نقش فشار خون بالا در بروز سكته مغزی و بیماری قلبی با مدیر گروه بیماری های غیرواگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی ابن سینا استان همدان نیز در این باره به گفت و گو نشستیم.
راضیه السادات میرمعینی به بیان مقدار فشارخون طبیعی و غیرطبیعی پرداخت و گفت: مقدار فشارخون با 2 عدد مشخص می شود، عدد بزرگتر كه فشارخون «سیستول» را نشان می دهد و عدد كوچك تر كه فشارخون «دیاستول» را نشان می دهد.
وی افزود: در زمان انقباض عضله قلب خون وارد سرخرگ ها می شود و فشار خون به حداكثر مقدار خود می رسد و در زمان استراحت قلب خون به تدریج از سرخرگ ها خارج می شود و فشار خون به حداقل مقدار خود می رسد.

** میزان فشار خون در بزرگسالان
مدیر گروه بیماری های غیرواگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی استان همدان تاكید كرد: مقدار فشار خون دیاستول مهم تر از فشار خون سیستول است.
میر معینی ادامه داد: واحد اندازه گیری فشار خون میلی متر جیوه است كه در بزرگسالان مقادیر طبیعی و غیرطبیعی آن دارای اعداد مختلفی است.
وی توضیح داد: فشار خون طبیعی (نرمال) برای بزرگسالان شامل «سیستول» كمتر از 120 و فشار خون «دیاستول» كمتر از 80 میلی متر جیوه و پیش فشار خون بالا (قبل از ایجاد فشار خون بالا) دارای «سیستول» 120 تا 139 و فشار خون «دیاستول» 80 تا 89 میلی متر جیوه است.
مدیر گروه بیماری های غیرواگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی استان همدان افزود: فشار خون بالا وقتی است كه «سیستول» 140میلی متر جیوه و بیشتر از آن و فشار خون «دیاستول» 90میلی متر جیوه و بیشتر از آن باشد.
میرمعینی با هشدار اینكه فشار خون بالا در اغلب مواقع علامتی ندارد گفت: ممكن است افراد دارای فشارخون بالا دچار سردرد در ناحیه پشت سر، سرگیجه، تاری دید، خستگی زودرس و تپش قلب، تنگی نفس شبانه یا هنگام فعالیت، و درد در قفسه سینه شوند.
وی بیان كرد: تنها راه تشخیص این بیماری، اندازه گیری فشار خون با دستگاه فشار سنج است و برای مقابله و كنترل فشار خون بالا در جامعه باید این مولفه در بین افراد در معرض خطر به ویژه افراد 30 سال به بالا و زنان باردار اندازه گیری شود تا بتوان آن را به موقع تشخیص داد و درمان كرد.
وی تاكید كرد: برای اطلاع از وضعیت فشار خون خود می توان به خانه های بهداشت، پایگاه های سلامت، مراكز خدمات جامع سلامت، مطب پزشكان، درمانگاه ها و بیمارستان ها مراجعه كرد و از پزشكان، پرستاران و ماماها خواست تا فشار خون را اندازه بگیرند.

** عوارض فشارخون بالا
مدیر گروه بیماری های غیرواگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی استان همدان گفت: افرادی كه فشار خون بالا دارند، به علت فشار وارد بر قلب به تدریج عضله این عضو حیاتی بدن ضخیم می شود و این ضخیم شدن می تواند فشار بر قلب را افزایش داده و در طولانی مدت، عمر فرد را كم كند.
میر معینی افزود: همچنین فشارخون بالا باعث می شود تا چربی در دیواره سرخرگ ها سریع تر رسوب كند بنابراین رگ های قلب در این افراد زودتر تنگ می شوند و خون كمتری وارد عضله قلب می‌شود.
وی اظهار داشت: اگر رگ های قلب بسته شوند و خون به هیچ وجه به عضله قلب نرسد، آن موقع سكته قلبی رخ می دهد.
مدیر گروه بیماری های غیرواگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی استان همدان اضافه كرد: رسوب چربی در دیواره سرخرگ های مغزی باعث كم شدن جریان خون به مغز می شود و اگر تنگی بسیار شدید شود و یا رگ های مغز به طور كامل بسته شود، سكته مغزی رخ می دهد.
میرمعینی گفت: فشارخون بالا می‌تواند باعث پارگی رگ های مغز شود و خونریزی‌ مغزی ایجاد كند كه ممكن است باعث مرگ یا اختلال در حركت اندام ها، بینایی و قدرت تكلم شود.
وی نارسایی كلیه‌ ها، خونریزی ته چشم، تاری دید و حتی كوری را از دیگر عوارض فشار خون بالا اعلام و اضافه كرد: باید در هر نوبت مراجعه به پزشك یا دیگر ارائه كنندگان خدمات سلامت، از آنها بخواهیم كه فشار خون ما را اندازه‌ گیری كنند.
مدیر گروه بیماری های غیرواگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی استان همدان تاكید كرد: فشار خون اگر از حد طبیعی بالاتر باشد، مراجعه به پزشك ضروری است.
میرمعینی گفت: دست كم نیم ساعت قبل از اندازه گیری فشار خون خود، از خوردن غذا، نوشیدن قهوه و چای، انجام فعالیت بدنی، استعمال سیگار یا قلیان و عصبانیت پرهیز و همچنین ادرار خود را تخلیه كنید.

** اگر فشارخون بالا باشد، چه باید كرد؟
مدیر گروه بیماری های غیرواگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی استان همدان گفت: بهترین راه های درمان افراد مبتلا به فشارخون بالا شامل درمان دارویی و اصلاح شیوه زندگی افراد است.
میر معینی، مصرف دارو براساس نظر پزشك، اصلاح رفتارهای تغذیه‌ای ناسالم، كاهش مصرف چربی، حذف روغن و چربی جامد و جایگزین كردن آن با روغن مایع، كاهش مصرف نمك، مصرف مقدار كافی میوه و سبزی، پرهیز از مصرف غذاهای سرخ كردنی و استفاده از شیوه های سالم تر پخت غذا را خواستار شد.
وی در عین حل بر انجام فعالیت بدنی منظم و كافی، ترك مصرف نوشیدنی های الكلی، كاهش وزن و اصلاح چاقی به ویژه چاقی شكمی تاكید كرد.
گزارش: علیرضا جهانگیری
7526/2090