به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ دزفول یکی از شهرهای جنوبی ایران است که در طول جنگ تحمیلی هیچ‌گاه در آرامش نبود. این شهر در نقطه حساس و راهبردی که به عنوان گلوگاه خوزستان و کلید تصرف خوزستان و ایران به شمار می رفت، قرار داشت. این ویژگی باعث شد، نیروهای بعثی، دزفول را به عنوان یکی از محورهای تهاجم خود انتخاب کنند و در تلاش برای تصرف این شهر باشند، چرا که با اشغال دزفول ارتباط خوزستان با تهران با مشکل مواجه و صدور نفت، گاز و دیگر فرآورده های صنعتی، نفتی و کشاورزی قطع می شد و در نتیجه نظام اقتصادی ایران سقوط می کرد اما مقاومت و پایداری مردم به خصوص جوانان این شهر بود که باعث شد، رژیم بعثی از رسیدن به اهداف خود باز بماند و بدین گونه در طول جنگ تحمیلی، مقاومتی مثال زدنی از خود نشان دهند.
به پاس مقاومت و ایثار رزمندگان و مردم دزفول در برابر موشک های اهدایی قدرت های جهان به صدام و نقش با اهمیت این شهر و ایستادگی بی مانند مردم این دیار، چهارم خرداد در تقویم ملی ایران به عنوان «روز مقاومت و پایداری، روز دزفول» نامگذاری شده است.
پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت چهارم خرداد روز مقاومت و پایداری و همچنین روز دزفول با «عبدالرضا سالمی نژاد» نویسنده دفاع مقدس و عضو هیات مدیره بنیاد چهارم خرداد به گفت وگو پرداخته است.
-در ادامه متن گفت وگو را می خوانیم:
**ایرنا: به نظر شما چرا مردم دزفول با وجود موشک باران متعدد به وسیله رژیم بعثی شهر را ترک نکردند و مقاومت کردند؟
***سالمی نژاد: عناصر مختلف و بسیاری برای مقاومت مردم دزفول بیان شده است که در کتابی با عنوان «دزفول، جنگ شهرها» که برای مرکز مطالعات جنگ نوشتم، حدود ۱۴ عنصر اصلی اشاره شده که چرا مردم دزفول متفاوت با برخی از شهرهای مرزی واکنش نشان دادند و شهر را ترک نکردند.
در واقع دشمن ۱۲۷ شهر ایران را مورد اصابت موشک، بمب، خمپاره و توپ قرار داد و هر کدام مقاومت خوبی نشان دادند اما در میان شهرهای مرزی تنها ساکنان دزفول بودند که تا آخر جنگ در شهر ماندند. دلایل سخت افزاری و نرم افزاری بسیاری برای این مساله وجود دارد اما مهم ترین دلیل که آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری هم به آن اشاره می کند وجود شخص آیت الله سید مجدالدین قاضی دزفولی نماینده امام خمینی (ره) در دزفول بوده است که حتی یک روز دزفول را ترک نکرد البته مردم را نیز تحریک به ماندن نکرد اما با حضور خود این را نشان داد که باید در برابر دشمن در شهر ماند.
دلیل دیگر برای ترک نکردن شهر، این بود که اطراف دزفول اردوگاه های مختلفی از حضور لشکرهای متعددی وجود داشت، بالاخره این لشکرها نیاز به وسایل برای خرید و تردد داشتند اگر شهر را ترک می کردند یک شهر خاموش و مرده بود اما مردم برای اینکه از رزمندگان حمایت کنند، حتی مغازه ها را تعطیل نکردند و تنها زمانی که موشک می زدند به مدت کوتاهی به روستاهای اطراف می رفتند و پس از پایان موشک باران بازمی گشتند.
دلیل دیگر برای ترک نکردن شهر، انگیزه های دینی مردم بود که احساس می کردند ماندن در شهر یک تکلیف است زیرا می دانستند، امام خمینی (ره) طرفدار این مطلب است که مردم باید در شهر بمانند و امام (ره) هیچ گاه نگفتند، شهر را ترک کنند.
یکی از مهم ترین دلایل سخت افزاری برای ترک نکردن شهر این بود که مردم دزفول و برخی از شهرهای جنوب مانند شوشتر زیر زمین های گودی داشتند که به نام شبادون معروف هستند این زیر زمین ها بسیار گود بودند و برای سرما و گرما ساخته شده اند و مردم از قدیم این زیر زمین ها را داشتند بنابراین وقتی دیدند که در مقابل موشک ها مقاوم هستند از این زیر زمین ها به عنوان سنگر استفاده کردند در واقع به محض اینکه می خواستند موشک بزنند و آژیر به صدا در می آمد و بلافاصله مردم به این زیر زمین ها می رفتند. پس وجود این شبادون ها یک عامل دیگری بود که مردم در شهر بمانند.
مساله دیگری که کمک می کرد، مردم در شهر بمانند، جریان فعال بازسازی شهر بود. در دزفول ۱۷۶ موشک، ۲ هزار و ۵۰۰ گلوله توپ و ۳۰۰ بار راکت بمب هوایی اصابت کرد، اگر قدرت تخریب اینها را در نظر بگیریم چیزی از این شهر باقی نمی ماند اما مردم در شهر ماندند چون جریان فعال بازسازی همچنان ادامه داشت به محض زدن موشک خود مردم با مصالحی که دولت در اختیار آنها قرار می داد دوباره به بازسازی شهر می پرداختند. برخی از خانه ها و مغازه ها سه بار کامل تخریب و مجدد بازسازی شدند و این اصرار و پافشاری مردم برای ماندن در شهر نشان دهنده مقاومت و پایداری این مردم بود.
**ایرنا: به نظر شما چرا دزفول بیشتر از شهرهای دیگر ایران مورد حمله رژیم بعثی قرار گرفت؟
***سالمی نژاد: عراق برای اینکه شهرها ایران را بزند از حروف الفبا و ابجد استفاده می کرد و همیشه در صدر حملات به شهرها دزفول «الف» بود حتی پایتخت کشور بعضی وقت ها «ب» بود یا اصلاً موشک باران نمی شد. اینکه رژیم بعث همیشه دزفول را موشک باران می کرد، دلایل مختلفی داشت، یکی از مهم ترین علل آن سپاه دزفول و عکس العمل جوانان این شهر در قبل از جنگ بود. در واقع پیش از جنگ تحمیلی دشمن قرار نبود، جنگ کند بلکه به فکر تجزیه خوزستان از ایران بود اما طرح آنها به دلیل وجود سپاه دزفول موفق نشد. سپاه دزفول به عنوان مرکزی بود که تمام جوان های بسیجی و داوطلب را دور خود جمع می کرد و جوانان تحت پوشش سپاه دانش از شمالی ترین مرز خوزستان تا پایین تر از سوسنگرد که از لحاظ نیروهای انقلابی خالی و مرزها از نظر امنیت ضعیف شده بود، پاسگاه های مرزی مستقر شد.
همچنین سپاه دانش از ورود اسلحه و دیگر ترددهایی که منجر به تجزیه خوزستان می شد، پیشگیری و بسیاری از افراد خودفروخته و سرشاخه های ناامنی در خوزستان و جاسوس های مرتبط با دشمن را که با رژیم بعث همکاری داشتند، دستگیر کرد و این یک کینه ای بود که رژیم بعث از مردم دزفول داشت و در واقع «الف دزفول» یک نوع انتقام این رژیم از مردم دزفول بود که نگذاشتند، رژیم بعث به اهداف خود یعنی جدا کردن خوزستان از ایران دست یابد.
سپاه دزفول علاوه بر حوزه خود، حتی به خرمشهر و آبادان نیرو فرستاد. در اسناد آمده است که شهید مهدی باکری در آذربایجان از سپاه دزفول درخواست می کند که برای اینکه نیروهای ضد انقلابی را کنترل کند از نیروهای دزفولی به آذربایجان بفرست. عامل دیگری که دزفول را در صدر حملات رژیم بعث قرار داد، عدم ترک شهر از طرف مردم بود که دشمنی صدام را زیادتر کرد.
**ایرنا: با توجه به صحبت های شما که دزفول بارها مورد اصابت موشک ها و بمب ها قرار گرفت، این شهر چگونه بازسازی شد؟
***سالمی نژاد: هزینه ای که رژیم بعث برای خرابی دزفول کرد به مراتب بیشتر از هزینه ای بود که ایران برای بازسازی این شهر در اختیار مردم قرار داد. اگر حداقل هزینه موشک که موتور جت داشت در نظر بگیریم، قیمت آن در آن زمان چند میلیارد بوده است و در حالی که تنها در دزفول ۱۷۶ فروند موشک به این شهر اصابت کرد اما دولت ایران در مقابل، مصالح در اختیار مردم قرار می داد که خود مردم شهر را بازسازی کنند. البته مردم همدلی و همراهی انجام می دادند و انتظار کمک بیشتر از دولت نداشتند و حتی بارها اتفاق افتاده بود که کارشناسان وقتی که میزان خرابی را برآورد می کردند، مردم داوطلبانه درخواست داشتند که کمتر از آن مبلغ نوشته شود زیرا می دانستند که دولت درگیر جنگ است در واقع دولت هزینه بسیار زیادی برای بازسازی نکرد و مردم با هزینه و کمک خودشان بازسازی را انجام دادند و شهر را ساختند.
**ایرنا: وضعیت کنونی دزفول را چگونه ارزیابی می کنید؟
***سالمی نژاد: اکنون آثاری از جنگ در دزفول نیست و نسبت به دوران جنگ تغییرات بسیاری انجام شده است اما توجهی که مردم انتظار داشتند انجام نشد. دزفول شهری بود که در جامعه بین الملل مطرح شد، همانطور که از یک سرباز جنگی بعد عملیات تقدیر می شود و مدال به او می دهند، ساکنان دزفول هم انتظار داشتند که بیشتر از آنها تقدیر شود. تنها یک بار در چهارم خرداد ۱۳۶۶ خورشیدی لوح تقدیری از طرف دولت به این شهر داده شد و عنوان پایتخت مقاومت ایران به این شهر دادند اما در همان حد ماندند.
**ایرنا: به نظر شما برای تقدیر از ایستادگی و مقاومت مردم دزفول در جنگ تحمیلی؛ دولت بهتر است چه اقداماتی انجام دهد؟
***سالمی نژاد: مردم دزفول برای تقدیر از مقاومت این انتظار را ندارند که دولت یک مستمری برای آنها در نظر بگیرد و این خواسته در شان مردم این شهر نیست اما دولت با راه اندازی برخی کارخانجات و کارهایی که منجر به اشتغال زایی می شود می تواند از مهاجرت مردم این شهر جلوگیری کند و بخشی از شکوفایی تولید را به این شهر اختصاص دهد. در واقع همانطور که به دیگر شهرهای مناطق جنگی به برکت اینکه در جنگ بودند، توجه می شود و از لحاظ اشتغالزایی قابل قیاس با دزفول نیستند به این شهر هم توجه شود و اعتباراتی به آن تعلق گیرد. اکنون دزفول به عنوان یک شهر معمولی پیشرفت خود را داشته و یک جهش نداشته است بنابراین لازم است دولت بیشتر به این شهر توجه کند.
**ایرنا: به نظر شما چرا از میان تمام شهرهای درگیر جنگ در ایران، دزفول به عنوان شهر نمونه مقاومت انتخاب شد؟
***سالمی نژاد: ریشه اینکه چرا چهارم خرداد به عنوان روز مقاومت و پایداری نامگذاری شد این بود که شب ها طولانی رادیو و تلویزیون از مردم و افرادی که در جبهه ها بودند این سوال را می پرسیدند که به نظر شما مقاوم ترین شهر ایران به عنوان اینکه پایتخت مقاومت مردم انتخاب شود، کدام شهر است؟ بدون استثنا همه مردم می گفتند دزفول است و در حقیقت جواب این سوال بسیار روشن و مشخص بود زیرا هر بار که صدام موشک و بمب می زد حتماً دزفول در صدر شهرهای مورد اصابت موشک بود و برای همه سوال بود که چرا یک شهر کوچک که نه پایتخت کشور است و نه مرکز اقتصادی خاص یا مرکز تصمیم گیری دولتمردان سیاسی بود باید در صدر حملات صدام قرار گیرد و این چنین با ایستادگی، مردم مقاومت کنند بنابراین به پاس مقاومت و ایستادگی و جانفشانی مردم دزفول، کمترین تقدیر این بود، دزفول را به عنوان شهر نمونه و پایتخت مقاومت و پایداری معرفی کنند و در تقویم ثبت شود.
پژوهشم**ف.ج **۲۰۵۹**۹۱۳۱
نظر شما