برداشت بی رویه زیره سیاه در بافق، ممنوع

به گزارش ایرنا، با ریزش باران های اخیر و ترسالی، رویش این گیاه ارزشمند، امسال نسبت به سال های گذشته حدود 10 برابر شده و مردم از نقاط مختلف با موتورسیکلت، وانت، نیسان و برخی با تراکتور به دامنه این کوه ها روانه شده اند تا از این گیاه دارویی گران قیمت سهمی داشته باشند.

رانندگان خودروهای سبک و سنگین در مراتع برای رسیدن به کوههای محل رویش زیره سیاه می تازند و بعضا پوشش گیاهی را نابود می کنند، این گیاه اغلب در کوه های شیطور، خوسف، بشکان، باجگان و آن حوالی می روید، اما مردم روستاهایی برای برداشت زیره سیاه به این کوه ها می آیند که چندین فرسنگ با روستاهای یادشده فاصله دارند و این اقدام آنها موجب نگرانی اهالی منطقه زیره خیز شده است.

به تازگی شورای اسلامی سبزدشت بافق از طریق هماهنگی با پاسگاه انتظامی منطقه از برداشت بی رویه این محصول ممانعت کرده است.

*** زیره سیاه چیست؟

زیره سیاه، گیاه خودروی است که بذر آن به هیچ وجه در باغات و مزارع قابل کشت و رویش نیست، این گیاه از ابتدای فصل بهار با گلهای سفید و زیبا در لابلای کوه های منطقه خودنمایی می کند و از اول ماه خرداد کم کم، شروع به رسیدن می کند تا این گل ها به دانه های سیاه رنگ معطر تبدیل می شوند و تا آخر همین ماه و نیمه های تیر در قسمت های آفتاب و سایه رفته رفته می رسد و قابل برداشت می شود.

با رسیدن این گیاه، دانه های زیره سیاه با وزش باد، به کمک پرندگان و حشرات یا هنگام چیدن به اطراف پاشیده می شود و زیر خاک  می رود و تبدیل به پیاز می شود تا برای رویشی  دیگر در چهار سال بعد آماده باشد و منقرص نشود.

رویش این گیاه در تمامی پنه و جای جای کوه ها نمی روید محل خاصی برای روئیدن دارد که افراد بومی بهتر از سایرین می دانند و کمتر در پی آن می گردند و خسته می شوند.

زمانی که زیره سیاه می رسد خوشه های آن زرد رنگ و مانند ساقه جو می شود که باید با احتیاط چیده شود که دانه های آن روی زمین نریزد.

معمولا برای برداشت این محصول ارزشمند هرکس چادر شب، بغچه یا ظرف مخصوص با خود می برد و بوته های زیره سیاه چیده شده را در آن قرار می دهد و وقتی به آبادی و منزل خود می رسد، ساقه های آن را می تکانند تا دانه ها از خوشه جدا شود و چند روزی در چادرشب نگه می دارند تا کاملا به رنگ سیاه در آید.

زیره سیاه ازجمله محصولات غیرنفتی معطر و دارای خواص دارویی ارزشمند است که رویش آن در ادامه سلسله کوه های زرد، سرخ و سیاه کوهبنان کرمان، تا دهستان سبزدشت بافق امتداد دارد.

*** جو درو؛  زیره برو

از قدیم الایام رسم و مقرات محلی براین بوده که نیمه دوم خرداد که فصل برداشت محصول جو است، زیره چیدن را هم آغاز می کردندکه هم رسیده و مرغوب شده و هم بذر خود را برای سال های بعد پیرامون خود پاشیده باشد ولی امروزه رعایت نمی کنند و زیره نرسیده را با ساقه های سبز وگلهای سفید می چینند که این اقدام باعث می شود، گیاه کیفیت و مرغوبیت خود را از دست بدهد.

برخی افراد از روستاهای دوردست، آخرهای شب یا سحر با خودرو به این کوه ها مراجعه می کنند و با استفاده از ضرب المثل" نرسیده به ما رسیده بهتر از رسیده به ما نرسیده است" زیره رسیده و نرسیده را هرجا پیدا کنند می چینند و پوشش گیاهی را هم زیر چرخ وسیله نقلیه لگد کوب می کنند.

یک پیر مرد 80 ساله روستایی به ایرنا گفت: امروزه روستاها آن نسق و مقرات پنج دهه قبل را از دست داده و هیچکس از معتمد و افراد با تجربه حرف شنوی ندارد.

حسن رشیدی افزود: 50 سال پیش وقتی بزرگتر روستا اعلام می کرد کسی حق ندارد سراغ چیدن زیره یا برخی گیاهان دارویی برود، هیچکس نمی رفت و موسم خودش هم محصول رسیده و هم مرغوب و با کیفیت برداشت می کرد.

این مرد سالخورده بیان کرد: در آن زمان از ماشین و موتور خبری نبود و جوانان محل صبح زود پس از اقامه نماز به کوه می زدند و زیره های خوب و با کیفیت و سایر داروهای پر خاصیت مثل آویشن را می چیدند.

رشیدی گفت: زیره کرمان هم معروفیت دارد و هم مرغوبیت و این رشته کوه ها منطقه ما نیز امتداد همان کوه های شهرستان کوهبنان کرمان است که اگر مردم رعایت کنند و بگذارند این گیاه خوب برسد زیره سیاه که به دست می آید از کیفیت بسیار عالی برخوردار خواهد بود.

وی به قیمت زیره سیاه اشاره کرد افزود: هم اکنون زیره سیاه با وزن 75 گرم به قیمت 25 هزار تومان به فروش می رسدکه بعد از زعفران گران ترین محصول خدا دادی کوههای منطقه است.

یکی دیگر از روستائیان منطقه با بیان اینکه زیره سیاه توسط افراد از روستاهای دور و نزدیک مورد هجوم قرار می گیرد گفت: میزان دقیق برداشت این محصول مشخص نیست.

بمانعلی عبداللهی به بارندگی های کم نظیر اخیر اشاره کرد و افزود: با توجه به ترسال بودن منطقه پیش بینی می شود افزون بر 700 کیلوگرم زیره سیاه از مجموعه دهستان سبزدشت استحصال کرد.

زیره سیاه علاوه بر خواص دارویی و برطرف کننده سوء هاضمه، ضد انگل و پر خاصیت و ضد روماتیسم است و به صورت ادویه، غذا را خوشمزه، مقوی و خوشبو می‌کند و زیره پلوی آن معروف است.

رشیدی ادامه داد: از عرق و جوشانده محصول این گیاه نیز استفاده مفید می‌شود و برای مادران، شیرآور است. زیره سیاه کرمانی، مشهورترین نوع این محصول است و همه ساله مازاد مصرف داخلی، همزمان با زیره سبز به کشورهای جهان صادر می شود.

مرکز شهرستان 50 هزار نفری بافق در فاصله 110 کیلومتری جنوب شرق یزد قرار دارد.

اصغر عسکری

7544/ 6197