به گزارش ایرنا، مجموعه کاروانسراهای تاریخی میاندشت در استان سمنان، در شمال مسیر مشهد- تهران به فاصله 105 کیلومتری شرق شاهرود، 45 کیلومتری شرق میامی، 400 کیلومتری مشهد و 500 کیلومتری تهران و در میانه راه اصلی ابریشم در ایران یعنی ری تا سرخس قرار دارد.
این اثر تاریخی در مساحتی بالغ بر ۲۲ هزار مترمربع ساخته شده است و یکی از کاروانسراها مربوط به دوره صفوی در ضلع غربی مجموعه واقع شده و دو کاروانسرای دیگر در دوره قاجار به علت رونق بازرگانی و افزایش کاروان ها، به بنای قبلی اضافه شد.
جهانگردان و شرق شناسان غربیِ بسیاری در این کاروانسرا اقامت گزیده و در سفرنامه های خود به آن اشاره کرده اند.
«هانری رنه د آلمانی» این مجموعه را بزرگ ترین کاروانسرای راه مشهد - تهران دانسته و نوشته است که در این کاروانسرا، مانند شهر، دکان های قصابی، نانوایی و سراجی وجود دارد.
مؤلف کتاب مطلع الشمس در توصیف این سه کاروانسرا چنین می نویسد: در این مجموعه و بیرون آن، بیست هزار نفر می توانند اقامت کنند.
کاروانسرای قاجاری در شرق مجموعه واقع شده و چهار ایوانی و دارای شاه نشین و سردر ورودی است و در وسط این کاروانسرا بارانداز قرار دارد که برای نمایش، فروش کالا و تخلیه بار مورد استفاده قرار می گرفته است.
کاروانسرای میانی رابط بین کاروانسرای صفوی و قاجاری ست که در پیرامون آن، رواق ها، حجره ها و ایوان قرار گرفته از آجرکاری متنوع برای پوشش طاق ها استفاده شده است.
مجموعه کاروانسرای تاریخی میاندشت میامی علاوه بر جذابیت در روز برای تماشای بخش های مختلف که در گذشته به تمام احتیاج های یک مسافر توجه شده بود در شب نیز دارای جذابیت های دوچندان و منحصر به فرد است که کمتر جایی می توان به این فرصت دست یافت و آن تماشای آسمان شب با ستاره های درخشانی است که از دور و نزدیک به زمین چشمک می زنند.
بر سر درِ این کاروانسرا کتیبه ای منظوم به تاریخ ۱۳۹۰ هجری قمری به چشم می خورد. بانی دو کاروانسرای تاریخی مربوط به دوره قاجار حسین خان نظام الدوله، ایلخان شاهسون، ملقب به «شهاب الملک» والی خراسان بوده است.
این مجموعه دارای ۳ آب انبار، حمام، چاپارخانه و تلگراف خانه بوده که در مجاورت قلعه قدیمی میاندشت شکل گرفته و هم اکنون بقایایی از برج و بارو و دیوارهای داخلی آن بر جای مانده است.
در سفرنامه خراسان و کرمان تألیف شده در سال ۱۳۲۱ آمده که در اینجا تلگراف خانه دولتی دایر بوده است.
به گزارش ایرنا، این مجموعه ارزشمند تاریخی به شماره ۱۳۳۹ در تاریخ ۱۴ شهریور ۱۳۳۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده مرمت و احیای این کاروانسرا نیز از سال ۱۳۷۴ آغاز شد.
۷۳۴۲/۶۱۰۳
