به گزارش ایرنا، جامعه ایرانی به سوی سالمندی رشد شتابنده‌ای پیدا کرده و اگر از همین حالا به دنبال بسترسازی نباشیم کشور با موج پدیده سالمندی مواجه خواهد شد.
وقوع پدیده سالمندی فقط مربوط به ایران نیست و بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیای جنوب شرقی با این موضوع مواجه هستند، اما آنچه این پدیده را به یک مساله اجتماعی تبدیل می‌کند بی توجهی به چالش‌های این حوزه است.
سالمندی یکی از دوران‌های طبیعی زندگی هر فرد و پدیده‌ای اجتناب ناپذیر است که هر چه شناخت فرد و اطرافیان نسبت به مسائل آن بیشتر باشد، سالمند با مسائل کمتری مواجه خواهد شد.
سالمندان در جامعه بیشتر با مشکلات شهری، اجتماعی و معیشتی دست و پنجه نرم می‌کنند و ناآشنایی خانواده‌ها با مسائل سالمندان، بی‌توجهی به سالمندان درون خانواده‌ها به خاطر صنعتی‌شدن زندگی امروزی، خالی‌بودن سبد آموزشی جامعه از مهارت‌های زندگی برای سالمندان و آموزش‌های ویژه خانواده‌ها و مسائل اختلاف نسلی، مهمترین چالش‌های سالمندان در جامعه کنونی است.
بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی سن ۶۰ سالگی آغاز دوره سالمندی قلمداد می‌شود اما به تازگی آغاز دوره سالمندی از ۷۰ سالگی تعریف می‌شود و برای اینکه این تقسیم بندی بار منفی در ذهن ایجاد نکند، افراد با سن ۷۰ تا ۷۴ ساله را سالمند جوان، ۷۵ تا ۹۰ سال را سالمند میانسال و ۹۰ سال به بالا را سالمندِ سالمند می‌نامند.
بر اساس سرشماری ۱۳۹۵ از جمعیت ۷۹ میلیونی کشور، ۷ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر یعنی ۹.۲۸ درصد سالمند هستند و پیش بینی می‌شود که درصد سالمندان ایران تا سال ۲۰۲۵ میلادی یعنی ۶ سال دیگر به ۱۰ و تا ۲۰۵۰ یعنی ۳۱ سال دیگر به بیش از ۳۰ درصد برسد.
به گزارش ایرنا، از جمعیت ۷۰۰ هزار نفری استان سمنان حدود ۱۰ درصد یعنی حدود ۷۰ هزارنفر سالمند هستند، در استان پنج مرکز روزانه و چهار مرکز شبانه نگهداری از سالمندان وجود دارد.
به گفته کارشناسان جمعیت استان سمنان به دلیل کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی و ارتقای امید به زندگی زودتر از جمعیت مناطق دیگر کشور در حال ورود به دوره سالمندی است.
با توجه به اهمیت موضوع خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) استان سمنان میزگردی با عنوان «بررسی مسائل حوزه سالمندان» با حضور امیر بینایی مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری سمنان، نوید دانایی رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان، علیرضا ایزدپور مدیرکل بهزیستی استان، مجتبی سلطانی رئیس اداره مشاوره دانشگاه علوم پزشکی استان و مدرس دانشگاه سمنان، حمید مستخدمین حسینی جامعه شناس، فاطمه صفایی کارشناس امور آسیب‌های اجتماعی نوپدید و سلامت اجتماعی و مریم سعیدی کارشناس برنامه سالمندان دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان، برگزار کرد.
بحران هویت مهمترین چالش دوره سالمندی
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری سمنان با بیان اینکه سالمندان بخش مهمی از جامعه را تشکیل می‌دهند، گفت: باید زمینه فراهم شود تا بیش از پیش از این قشر باتجربه و مؤثر در جامعه استفاده شود.
بینایی افزود: بزرگترین آسیب در حوزه سالمندی بحران هویت است، چرا که افراد بعد از فارغ شدن از کارهایی که سال‌ها انجام می‌دادند، دچار بی هویتی در حوزه اجتماعی می‌شوند.
وی ادامه داد: تقویت نشاط و امید دو مقوله مهم در حوزه سالمندی است، اما در این حوزه در جامعه کار نشده است.
به گفته وی، ایجاد مراکز جامع حوزه سالمندی برای پرداختن به تمام ابعاد نیازها و خواسته‌های این قشر از جامعه گره گشاست و ضرورت دارد ایجاد چنین مراکزی در دستور کار قرار بگیرد.
بینایی تصریح کرد: ایجاد مراکز جامع حوزه سالمندی برای رسیدگی به حوزه‌های مختلف مانند آموزش سلامت جسم و روان نیازمند وضع قوانین و هماهنگی و هم افزایی همه جانبه است.
مدیرکل بهزیستی استان سمنان نیز در میزگرد ایرنا گفت: جهان، ایران و استان سمنان مواجه با پدیده سالمندی است و این موضوع یک آسیب تلقی نمی‌شود.
ایزدپور ادامه داد: مواجه شدن با پدیده سالمندی نشان از وضعیت خوب در زمینه بهداشت و درمان و به تبع آن افزایش امید به زندگی در جامعه است.
وی افزود: براساس سرشماری سال ۱۳۹۵، حدود ۹.۳ درصد جمعیت کشور و بیش از ۷۰ هزار نفر و حدود ۱۰ درصد جمعیت استان سمنان را جمعیت سالمندی تشکیل می‌دهد.
به گفته وی، برای رسیدگی به حوزه سالمندان در کشور شورای ملی ساماندهی سالمندان به ریاست وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دبیری سازمان بهزیستی تشکیل شده و در استان نیز این شورا به ریاست استاندار و دبیری اداره کل بهزیستی استان شکل گرفته است.
مدیرکل بهزیستی استان سمنان ابراز داشت: تا ۳۰ سال آینده بر جمعیت سالمندان افزوده می‌شود و از هم اکنون باید برای این قشر در بخش‌های مختلف مانند اوقات فراغت، نشاط و حضور در جامعه برنامه ریزی کرد.
رویارویی با پدیده سالمندی در سایه برنامه ریزی
جامعه شناس حاضر در میزگرد ایرنا استان سمنان گفت: پدیده سالمندی یک مساله اجتماعی است و برای حل مسائل و رفع مشکلات سالمندان همه باید کمک کنند.
مستخدمین حسینی ادامه داد: کشور در حال گذار از شکل زندگی سنتی به صنعتی است و به همین دلیل الگوی کار و کارکرد خانواده تغییر کرده است.
وی ابزار داشت: در گذشته آموزش بر عهده خانواده بود، اما امروزه خانواده‌ها فرصت آموزش ندارند و این وظیفه برعهده آموزش و پرورش و رسانه است و باید دید متولیان آموزش خوب کار کرده‌اند یا نه.
مستخدمین حسینی افزود: در جامعه امروزی بین اعضای کوچک خانواده و سالمند یک فاصله عاطفی وجود دارد که موجب می‌شود نتوانند یکدیگر را درک کنند.
به گفته وی، سالمندان قشر آسیب پذیر هستند و باید آسیب‌ها در این گروه سنی حل شود.
مدیرکل بهزیستی استان سمنان هم گفت: پدیده سالمندی یک مسئله است، اما آسیب نیست، اگر مشکلات حوزه سالمندی حل نشود، تبدیل به آسیب برای جامعه می‌شود.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری سمنان نیز گفت: اگر برای حوزه سالمندی برنامه جامع تدوین نشود، بدون شک فرد سالمند و جامعه دچار آسیب جدی می‌شود.
بینایی خاطرنشان کرد: سالمندان فرصتی نهفته محسوب می‌شوند، اما اگر از توان آنان بهره گیری شود، جامعه دچار مشکل نخواهد شد.
جمعیت سالمندی رو به افزایش است
مدرس دانشگاه سمنان و رئیس اداره مشاوره دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان با بیان اینکه جمعیت سالمندی روبه رشد است، گفت: سالمندان تبلور رشد افراد جامعه و درگیر مسائلی هستند که حل این مسائل خود نوعی مسئله است.
سلطانی ادامه داد: افراد در سنین سالمندی قرار نیست هویت جدید کسب کنند و کسب هویت مربوط به دوره پیش از سالمندی است.
وی با اشاره با فرموده امام جعفر صادق (ع) افزود: وجود سالمند در خانه به منزله پیامبر الهی در خانه است، اما اکنون این اکرام در سطوح مختلف جامعه وجود ندارد.
وی تصریح کرد: اکنون در رابطه بین سالمند و جوان در دنیا فاصله وجود دارد و صرف آموزش مهارت کافی نیست و باید ابزار مشخص در حوزه سالمندی تعریف شود.
سلطانی یادآور شد: همانطور که برای افسردگی، کاهش اشتها، کاهش علاقه به کارهای فردی، ابزار تعریف می‌شود، در دنیا این بحث وجود دارد آیا نباید در حوزه سالمندی ابزار مشخص تعریف شود؟
سمنان زودتر از مناطق کشور به استقبال سالمندی می‌رود
رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان با بیان اینکه این استان زودتر از نقاط دیگر کشور به حوزه سالمندی رسیده است، گفت: بررسی حوزه سالمندی در استان سمنان یک موضوع مهم است.
به گفته دانایی، سالمندی نشان از کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی و افزایش امید به زندگی است و نوعی فرصت تلقی می‌شود، اما از لحاظ افزایش بیماری‌های واگیر و غیرواگیر تهدید محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه شیوع بیماری‌ها در سنین سالمندی تصاعدی افزایش می‌یابد و این در حالیست که در این سنین شیوع بیماری شدت کمتر و افزایش خطی دارد، ابراز داشت: به نظر می سد برای جلوگیری از بروز مشکل در حوزه‌های مختلف مانند بهداشت و درمان مربوط به سالمندان باید برنامه جامع در استان سمنان تدوین شود.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان گفت: مطالعه برنامه جامع سالمندی کشورهایی که با پدیده سالمندی مواجه شدند نقش مؤثری در تدوین برنامه کاربردی برای رفع مشکلات مختلف حوزه سالمندی مانند مسائل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی دارد.
وی اضافه کرد: برخی کشورهای اروپایی و کشورهای آسیای جنوب شرقی مانند ژاپن و کره به حوزه سالمندی وارد شدند، مطالعه و الگوبرداری از برنامه‌های این کشورها با توجه به شرایط و فرهنگ کشور نقش مؤثر در تدوین برنامه موفق جامع سالمندی دارد.
سیاست دولت نگهداری سالمند در محیط خانواده است
مدیرکل بهزیستی استان سمنان گفت: راهبرد سازمان بهزیستی در حوزه سالمندی با توجه به آموزه‌های دینی و فرهنگی جامعه، ماندن سالمند در کنار خانواده است و برای تحقق این راهبرد سازمان بهزیستی خدمات بهداشتی و رفاهی به سالمندان در خانه ارائه می‌دهد.
ایزدپور ابراز داشت: در گام دوم سازمان بهزیستی مرکز نگهداری روزانه سالمندان را ایجاد کرده و اکنون در استان سمنان پنج مرکز روزانه و چهار مرکز شبانه روزی نگهداری سالمندان وجود دارد.
وی تصریح کرد: فضای شهری متناسب با سالمندان باید ایجاد شود، جامعه نیز نسبت به موضوع سالمندی باید با آموزش آگاهی لازم را کسب کند.
ایزدپور یادآور شد: اکنون در کشور موضوع سالمندی مغفول است و برخی از سالمندان منزوی و افسرده هستند.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری سمنان خاطرنشان کرد: مشکل جدی جامعه گسست میان نسل‌های مختلف، گسست درون خانواده است و باید تلاش شود برای تحکیم بنیان خانواده روابط بین والدین و فرزندان، فرزندان با مادر بزرگ و پدر بزرگ تقویت شود.
به گفته بینایی، نگهداری سالمند در محیط خانواده نشان از ارزش گذاری بوده و موجب تقویت بنیان خانواده می‌شود و باید در جامعه در بستر آموزش و فرهنگ این راهبرد در بین خانواده‌ها نهادینه شود، برای تقویت ارزش و احترام و تکریم سالمندان باید آموزش ارائه شود اما اکنون هیچ جایی از زندگی به افراد این آموزش‌ها داده نمی‌شود.
وی ادامه داد: مراقبت از سالمند در محیط خانواده اقدامی مطلوب است، اما بستر آن باید فراهم شود و رفع مشکلات اقتصادی و فرهنگی و آموزش مهارت ارتباطی بین کودکان و بزرگسال لازمه این بستر سازی است.
مدیر کل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی امور اجتماعی استانداری سمنان گفت: جامعه دچار بداخلاقی مزمن شده است و اکنون افراد دارای وضعیت مالی مطلوب بیشتر والدین خود را به خانه سالمندان می‌سپارند.
فقدان آموزش‌های فرهنگی با موضوع سالمندان
جامعه شناس استان سمنان هم در میزگرد ایرنا گفت: برای مراقبت از سالمندان در محیط خانواده، نگاه فرهنگی باید اصلاح شود و آموزش از دوران کودکی آغاز شود.
مستخدمین حسینی گفت: برای تدوین برنامه جامع سالمندی برای رسیدگی به نیازهای این قشر، باید رویکرد داخلی داشته باشیم و نگاه از بیرون به درون باشد.
وی افزود: برای حل مشکلات سالمندان، باید سالمند را درک کرد و از منظر خودشان به مسائل اقتصادی و فرهنگی نگاه کرد.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری سمنان گفت: برای حل مشکلات باید اقدام کرد و صرف صحبت کردن و برگزاری نشست گره گشا نیست.
مدیرکل بهزیستی استان سمنان گفت: در پدیده سالمندی همه مسائل روی هم اثر می‌گذارند و سه حوزه نیازها اقتصادی، اجتماعی و روانی و بهداشت و درمان مانند زنجیر به هم متصل اند.
ایزدپور یادآور شد: در کشورهای دیگر برای سالمندان عنوان شغلی تعریف می‌شود و مشکلات اقتصادی در این قشر کمتر است، اما در ایران این طور نیست و باید مورد بررسی قرار بگیرد.
تحقق عدالت اجتماعی اهرم تقویت همدلی و مهربانی
مدرس دانشگاه سمنان و رئیس اداره مشاوره دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان گفت: زمانی که اقتصاد جامعه مخدوش شود، عدالت اجتماعی متأثر می‌شود و به دنبال آن مردم از مشارکت در کارها سر باز می‌زنند و تحقق عدالت اجتماعی موجب افزایش مشارکت مردمی و افزایش همدلی و توجه به وظایف مانند نگهداری از سالمند در محیط خانواده می‌شود.
سلطانی افزود: کمبودهای اقتصادی زمینه ساز ایجاد احساس نابرابری در جامعه است و وجود نابرابری موجب می‌شود احساس مشارکت، همدلی و همکاری کمرنگ شود.
وی ادامه داد: در گذشته و در ادبیات کشور، از سالمند با عنوان پیر، مرشد، راهنما و الگو یاد می‌شد و باید در زمان حاضر با آموزش، این باورها در جامعه تقویت شود.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان هم در میزگرد ایرنا گفت: به هر موضوع پیچیده بنگریم به نتیجه نمیرسیم و برای پرداختن به یک موضوع باید مشکل را به اجزای کوچک تقسیم کرد و در هر حوزه یک گام برداشت.
دانایی ادامه داد: با تقسیم مسائل مربوط به سالمندان به اجزای کوچک می‌توان اقدامات اساسی و کاربرد انجام داد.
وی ابراز داشت: انتظار اینکه تمام سالمندان در یک جامعه در سلامت کامل باشند نامعقول است و در هیچ جایی از جهان اینگونه نیست.
وی اضافه کرد: سن ۶۰ به بالا دوره سالمندی محسوب می‌شود اما به تازگی تعاریف سالمندی تغییر کرده و سن ۷۰ به بالا دوره سالمندی محسوب می‌شود.
دانایی یادآور شد: تغییر تعریف دوره سالمندی نشان از ایجاد نگاه جدید است که حس خوبی را در جامعه القا می‌کند.
جامعه شناس استان سمنان هم گفت: مقایسه ایران با دیگر کشورها اشتباه است و منجر به نتیجه نخواهد شد، چرا که آسیب شناسی و نیازسنجی باید از درون و از جمعیت سالمند کشور استخراج شود.
موازی کاری مانع تدوین برنامه جامع سالمندی
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری سمنان ابراز داشت: برای تدوین برنامه جامع سالمندی که کاربردی باشد باید موازی کاری‌ها و تناقض‌ها رفع شود.
مدیرکل بهزیستی استان سمنان گفت: مشخصه جمعیت سالمندی فعال در جامعه دارا بودن سه رکن مشارکت، سلامت و امنیت است و برای داشتن جامعه سالمندی پویا این سه رکن مهم است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان گفت: برای ارائه خدمات مطلوب در حوزه بهداشت و درمان به سالمندان باید متخصص مربوط به این حوزه تربیت شود، همان طور که پزشک متخصص اطفال داریم باید پزشک و پرستار مختص سالمندان تربیت شود.
دانایی با بیان اینکه کشور در سال‌های آینده با موج سالمندی مواجه است، تصریح کرد: از زمان حاضر، سالمندی باید به طور خاص مدنظر قرار بگیرد و برنامه کوتاه مدت، بلند مدت و میان مدت تدوین شود و آموزش نیز مورد توجه قرار بگیرد.
کارشناس آسیب‌های نوپدید اجتماعی استانداری سمنان گفت: کارگروه شورای ساماندهی سالمندی در استان تشکیل شده و برنامه‌ریزی عملیاتی نیز تدوین شد.
صفایی افزود: با وجود برنامه‌های عملیاتی، اما در عمل در استان سمنان اتفاقی رخ نداده و علت اجرایی نشدن برنامه‌ها وجود نگاه جزیره‌ای است.
کارشناس سالمندی دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان گفت: پدیده سالمندی دغدغه کل کشور است، ولی انفرادی عمل کردن، موازی کاری و نبود هم افزایی و انسجام، بر مشکلات حوزه سالمندی افزوده است و هم افزایی و همکاری بخش‌های مرتبط با حوزه سالمندی منجر به دستیابی به نتیجه مطلوب می‌شود.
مدرس دانشگاه سمنان و رئیس اداره مشاوره دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان هم در میزگرد ایرنا گفت: برنامه ریزی و رسیدن به نتیجه مطلوب، نیازمند اندازگیری و تعریف معیار، خط و پایه است تا بر اساس آن متغییرها اندازه گیری شود.
جامعه شناس استان سمنان هم گفت: آسیب شناسی در جامعه شبکه ای است و هر متغیر که دچار آسیب شود بر بخش‌های مختلف جامعه اثر می‌گذارد و راهکار رسیدگی به تمام این مشکلات انجام یک کار پژوهشی به صورت ترکیبی از کمیت و کیفیت است.
۷۳۴۲/۶۱۰۳/۷۴۰۸
