مردمی بودن و پرهیز از شعار، دلیل جهانی شدن شعر شاعران فلسطینی است

«غلامرضا امامی» روز جمعه در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا با اشاره به آنکه وقتی به برهه‌های تاریخی در جهان نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم که شاعران و نویسندگان نقش غیرقابل انکاری در شکل‌گیری و بازتاب وقایع انقلابی، اجتماعی و سیاسی کشوها و انتشار آن در جهان داشتند گفت: الگویی مانند ادبیات دفاع مقدس ما یکی از برجسته ترین مثال ها در حوزه جریان تولید آثار ادبی و انتشار نگرش و ایدئولوژی مفهوم انقلاب اسلامی، مقاوت و پایداری ایرانیان به مخاطبان جهانی به شمار می رود.

وی ادامه داد: به همین شکل وقتی سراغ شعر و داستان نویسندگان فلسطینی و فعالان ادبیات عرب می‌رویم نیز در می یابیم که مساله فلسطین و انتفاضه، مهمترین دغدغه شاعران و نویسندگان کشورهای عرب و ادیبان دیگر کشورها به شمار می‌رود. بر همین اساس است که می توان مدعی بود ادبیات مقاومت و به ویژه ادبیات انتفاضه یکی از مهمترین ادبیات منطقه خاورمیانه به شمار می‌رود که بیشترین بروز و ظهور آن را در میان شاعران و نویسندگان عرب شاهد هستیم.

هفتاد سال همراه ادبیات بیداری با تاریخ انتفاضه

مترجم کتاب «نوازنده» با تاکید بر آنکه فلسطین جغرافیایی است که به صورت تاریخ درآمده و سرزمینی است که به ناحق اشغال شده و آوارگی بیش از یک میلیون نفر از مردمان این خطه به سبب سیاست های سلطه جویانه اشغالگران صهیونیسم صورت گرفته است خاطرنشان کرد: از این رو هیچ فرد آزاده ای در سراسر جهان چنین موج اشغال و بی رحمی را برنمی‌تابد و به همین سبب است که انعکاس این دردها را در آثار ادیبان عرب و فلسطینی طی هفتاد سال انتفاضه مردمان مقاوم این سرزمین شاهد هستیم.

وی افزود: البته در این میان نباید سهم بزرگ نویسندگان و شاعران این خاک پاک را از یاد برد. بزرگان ادبیات جهان که یکی از قله نشینان آنها نویسنده بزرگ فلسطینی «غسان کنفانی» است. نویسنده ای که عمر درازی نکرد و به سبب روشنگری های جهانی اش به واسطه ادبیات درخشانش توسط نیروهای تروریستی موساد در ۳۶ سالگی ترور شد.

امامی که با ترجمه کتاب های متعددی از جمله «قصه ها» و «درخت زیتون» از کنفانی، این نویسنده بزرگ فلسطینی را برای نخستین بار به مخاطبان ایرانی معرفی کرده است، درباره اولین مجموعه داستان وی با نام «قصه ها» گفت: اولین داستان مجموعه «قصه ها» روایت قهرمانی به نام «لی لی» است که ماجرای آن در ایران و به سفر این قهرمان برای حضور بر مزار شاعر بزرگ کشورمان حکیم عمر خیام باز می شود.

وی با بیان آنکه این کتاب باعث شد که غسان کنفانی بدرخشند و جایزه نخست نویسندگان عرب را در دورانی که به عنوان دبیر مجموعه ادبی در کویت فعالیت می کرد، دریافت کند یادآور شد: اینکه گفته می‌شود وی به ایران سفر کرده است صحت ندارد. در حقیقت سفر کنفانی به ایران در ساحت خلق این داستان، سفری کاملاً رویایی و خیالی است.

استوانه های شعر فلسطین

امامی شعر فلسطین را بر سه محور اساسی استوار دانست و تصریح کرد: نخستین محور شعر شعرای فلسطین به مفهوم «عشق به زن و سرزمین» و به در هم آمیختن زن و زمین برای بازتاب معنی عمیقی به نام «آزادی» منتج می شود.

وی ادامه داد: دومین ویژگی، «تمسخر» است. شاعران عرب دشمنان و غاصبان این خاک را به تمسخر می گیرند و با نیشخند با آنها روبرو می‌شود و سومین عامل محوری در آثار ادبی آنها «ستیز و مقاومت» است.

امامی به تاکید بر این مساله که در همه جنبه های شعری شاعران فلسطینی که یکی دیگر از سرامدان آنها زنده یاد «محمود درویش» است که اکثر کتاب های این شاعر فلسطینی به بیش از ۵۰ زبان ترجمه شده است گفت: توفیق زیست شاعرانگی محمود درویش در همراهی و همدوشی با مردمان سرزمین اشغال شده خود است.

شعر و ادبیات فلسطین همواره از شعار به دور بوده است

‌این مترجم پیشکسوت که بسیاری از نویسندگان و شعرای بزرگ فلسطینی عرب مانند کنفانی، درویش توفیق زیاد، سالم جبران، فدوی طوقان و سمیح القاسم توسط ترجمه های او به مخاطبان فارسی زبان معرفی شده اند؛ مهمترین مولفه شعر و ادبیات نویسندگان فلسطینی را وجه غالب مردمی بودن آن نسبت به نخبه گرایی آثار دانست و خاطرنشان کرد: غایت هدف این نویسنگان و شعرا بازتاب آمال و آرزوهای مردمان گرفتار و رانده شده سرزمین مادری شان (فلسطین) است.

وی تاکید کرد: شعر و ادبیات فلسطین و در نگاهی کلان تر هنر فلسطین، همواره از شعار به دور بوده است و به هیچ وجه در اشعار شاعران بزرگ و نویسندگان نامدار آنها رنگی از شعار نمی بینید. به همین دلیل است که سروده‌ها و نوشته‌هایی آنها جاودان شد و حتی در کتاب‌های درسی رژیم اشغالگرقدس شعرهای محمود درویش به عنوان نمونه بلندی از شعر و ادبیات عرب آورده شده است.

بازتاب رویاهای مردم فلسطین در شعر شاعران

امامی به اشاره به بخشی از سخنان «گلدا مایر» نخست وزیر پیشین رژیم اشغالگر قدس بعد از ترور «غسان کنفانی» توسط نیورهای موساد گفت: وی بعد از ترور این شاعر بزرگ فلسطینی گفت «حذف این شاعر از میان مردمان عرب و به ویژه خاستگاه اصلی او (فلسطین) برای اسرائیل به منزله نابودی یک گردان مقاومت به شمار می رود.»

وی افزود: این به خاطر آن است که شاعران و نویسندگان ادبیات مقاومت فلسطین در آثارشان رویاها، آمال و آرزوهای مردم را بیان می کردندو در کنار مردم و با مردم بودند اما به زبان ظریف و هنرمندانه صحبت‌های خود را آغاز می‌کنند و به همین سبب است که مخاطبان جهانی را با بازتاب مبارزات آزادی خواهانه فلسطینیان همراه و شریک ساختند.

فراهنگ **۹۲۶۶**۹۱۸۹