آنطور که سازمان خوار و بار و کشاورزی ملل متحد (فائو) پیش بینی کرده، هجوم ملخ‌های صحرایی به سمت ایران از نیمه دوم خرداد ماه جاری شدت بیشتری می‌گیرد و انتظار می‌رود سطح وسیع‌تری از سه استان جنوبی یعنی سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کرمان بیش از دیگر استانها در معرض آسیب‌های ناشی از آن باشند.
چندی پیش احمدعلی کیخا رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس پس از بازدیدی که از استان‌های درگیر ملخ‌های صحرایی داشت، در نامه‌ای به رییس مجلس شورای اسلامی نسبت به طغیان این آفت در ماه‌های پیش رو هشدار داد و نوشت: «در صورت عدم مبارزه کافی، تکثیر سریع این آفت تهدیدهای جدی برای محصولات کشاورزی و باغی کشاورزان و عرصه‌های طبیعی کشور در بر خواهد داشت.»
طبق نظر «کیث کرسمن» نماینده فائو و دبیر کمیسیون مبارزه با ملخ صحرایی در جنوب غرب آسیا، هدف مهاجرت این دسته ملخ‌ها از سواحل جنوبی خلیج فارس و دریای عمان، ایران نیست بلکه کشور عبوری این ملخ‌ها برای حضورشان در هندوستان و پاکستان است.
به گفته سیدمحمدرضا میر سخنگوی سازمان حفظ نباتات کشور، هشت استان جنوبی در معرض ریزش ملخ‌های صحرایی قرار دارند و اگر این آفت از ایران عبور کند، دیگر نگرانی از تشدید این آفت نخواهیم داشت حتی اگر این آفت در ایران حضور پیدا کند، در چهار ماه آینده عملیات مبارزه با ملخ‌ها ادامه خواهد داشت.
البته مسئولان این سازمان گفته‌اند که حضور آفت ملخ صحرایی در اراضی کشاورزی و عرصه‌های طبیعی استان‌های جنوبی کشور خسارت عمده‌ای نداشته است اما ورود آنها به باغ‌های مرکبات رودان و سیاهو استان هرمزگان مشکل ساز شده بود که با ورود به موقع از بروز خسارت جلوگیری شد.
** مقابله با ملخ در انتظار اعتبارات جدید
ملخ‌های صحرایی از بهمن ماه پارسال تاکنون ۱۵۰ ریزش به ایران داشته‌اند و در مقابل نیز در بیش از ۴۵۰ هزار هکتار از هشت استان جنوبی کشور همچنان ادامه دارد؛ بیشترین میزان حملات ملخ صحرایی مربوط به سیستان و بلوچستان، هرمزگان و جنوب کرمان است و تاکنون ۱۰ میلیارد تومان از اعتبارات درخواستی سازمان حفظ نباتات کشور تخصیص یافته و در استان‌های درگیر این آفت، توزیع شده است.
با این حال سازمان حفظ نباتات برای گسترش سطح مبارزه با این آفت نیازمند ۲۰ میلیارد تومان اعتبار دیگر است که هنوز تخصیص نیافته ضمن آنکه استان‌های دیگری از مناطق شمالی و مرکزی کشور با طغیان ملخ مراکشی و کوهان دار مواجه شده‌اند که مسئولیت مبارزه با آنها به سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری باز می‌گردد.
از اوایل امسال گلستان، زنجان، قزوین، اردبیل، مازندران، گیلان و آذربایجان شرقی با طغیان ملخ مراکشی بومی مواجه شده‌اند که حجم آن در استان‌های زنجان، قزوین و اردبیل بیشتر است.
با وجود اقدام‌های مقابله‌ای انجام شده برای از بین بردن این آفت، این پرسش وجود دارد که چرا ملخ‌ها همچنان در عرصه‌های طبیعی جولان می‌دهند به شکلی که تصاویر و فیلم‌های آن در فضای مجازی به وفور یافت می‌شود.
«محمدرضا درگاهی» رئیس سازمان حفظ نباتات کشور، عامل اصلی ظهور این حجم گسترده از آفت ملخ در ایران را در درجه نخست تغییرات ناگهانی اقلیمی در منطقه و در وهله دوم فقدان کنترل و مبارزه صحیح و به موقع کشورهای منطقه نظیر یمن، امارات، عربستان، عمان و قطر با این پدیده می‌داند.
«کیث کرسمن»، نماینده فائو و دبیر کمیسیون مبارزه با ملخ صحرایی در جنوب غرب آسیا که به تازگی سفری به ایران داشته است، ورود این حجم از آفت ملخ به ایران را در پنجاه سال گذشته بی سابقه توصیف کرد اما در عین حال عملیات مبارزه با این آفت را در استان‌های درگیر بسیار مناسب و مطلوب دانست.
۳۸ درصد جنگل‌ها و بیشه زارها، ۲۱ درصد باغ‌ها و مزارع و ۳۶ درصد تولید محصولات زراعی و باغی و همچنین ۲۱ درصد مراتع درجه یک و دو کشور در استان‌های خوزستان، بوشهر، فارس، هرمزگان، سیستان و بلوچستان و جنوب استان کرمان قرار دارند که همگی تحت تاثیر آفت ملخ‌ها قرار گرفته‌اند.
نگاهی به آخرین وضعیت مقابله با آفت ملخ در استان‌های درگیر سیمای روشن‌تری از اقدام‌های انجام شده را پیش روی خوانندگان قرار می‌دهد.
** سیستان و بلوچستان میدان دار مبارزه
آنطور که رئیس سازمان جهادکشاورزی سیستان و بلوچستان اعلام کرده، تاکنون ۱۱۹ هزار و ۹۶۰ هکتار از مراتع جنوب استان علیه ملخ‌ها سمپاشی شده است که در صورت افزایش هجوم آنها، این میزان به ۱۵۰ هزار هکتار خواهد رسید.
شهرستانهای ایرانشهر، چابهار و کنارک بیشترین از دیگر مناطق سیستان و بلوچستان در معرض این آفت قرار دارند.
به گفته مسئولان، این استان رتبه نخست مبارزه با ملخ صحرایی در کشور را دارد اما تاکنون گزارشی از هجوم ملخ‌ها به مزارع کشاورزی گزارش نشده است.
ملخ‌های مهاجم تمام گیاهان زراعی، باغی و حتی علف‌های هرز را می‌خورند و با قدرت پرواز بسیار زیاد می‌توانند در یک شبانه روز تا ۱۵۰ کیلومتر پرواز کند.
** خرید ملخ زنده از روستاییان هرمزگان
مسئولان استان هرمزگان ایده جالبی را برای مقابله با ملخ‌ها به کار برده‌اند؛ در این استان در کنار سم پاشی عرصه‌های طبیعی، به گفته فرماندار بندرعباس ملخ زنده کیلویی هشت هزار تومان از روستاییان خریداری می‌شود تا از آنها به عنوان کود کشاورزی استفاده شود.
در این برنامه که با هدف تبدیل این تهدید به فرصت و برای ارتقاء معیشت روستاییان و با دستور استاندار اجرایی شده و دهیاران در پایان هر رو، ملخ‌های جمع آوری شده را به ازای هر کیلو ۹۰ هزار ریال به بخشداران تحویل می‌دهند.
در کنار این ابتکار، سم پاشی ۱۴۰ نقطه آلوده به ملخ‌های صحرایی توسط دو فروند هواپیما در استان در دست انجام است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد با تغییر جهت بادهای خلیج فارس از اواسط فروردین ماه به سمت شمال شرقی استان، بزرگ‌ترین دسته‌های ملخ صحرایی ازعربستان، امارات، قطر و بحرین مستقیم به سمت ایران و استان‌های بوشهرو سیستان و بلوچستان وارد شد که قلب و محل ریزش اصلی آنها استان هرمزگان است.
** موج جدید ملخ‌ها ۲۰ خرداد به فارس می‌رسد
در استان فارس هم آخرین خبر اینکه بنا بر گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، موج جدید ملخ‌های صحرایی با جمعیتی بیشتر از آنچه تاکنون شاهد بوده‌ایم، ۲۰ خردادماه به این استان می رسند.
آنطور که حمید دبیری مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان فارس گفته، ملخ صحرایی در ۱۳ شهرستان این استان دیده شده‌اند و تاکنون نزدیک به ۱۶ هزار هکتار از اراضی فارس برای مقابله با ملخ صحرایی سم پاشی شده است.
شهرستانهای لارستان، زرین دشت، کازرون و گراش چهار شهرستانی هستند که بیشترین عملکرد را در مقابله با ملخ‌های صحرایی داشته‌اند و سمپاشی هوایی نیز بار دیگر در شهرستان داراب (همجوار استان هرمزگان) آغاز شده است.
همچنین به تازگی در منطقه دشت لار یک کانون آلودگی ۳۰ هکتاری به ملخ صحرایی بالغ شناسایی شده که کانون کوبی آن در دستور کار است.
** ۶۳ هزار هکتار از عرصه‌های بوشهر سم پاشی شد
در استان بوشهر نیز سطح مبارزه با آفت ملخ صحرایی به ۶۳ هزار هکتار رسیده و شهرستانهای دشتستان، گناوه و دیلم بیشترین عرصه‌های آلوده را داشته‌اند.
بر اساس آخرین گزارش‌ها، ۴۳ اکیپ مبارزه، ۱۶۰ سم پاش و ۳۶ اکیپ ردیابی درعرصه های استان بوشهر کار سمپاشی و ردیابی ملخ‌های صحرایی را انجام می‌دهند.
همچنین ۲ هواپیمای سم پاش نیز در استان کار سم پاشی هوایی را انجام می‌دهند که تاکنون ۲۰ درصد به صورت هوایی و ۸۰ درصد به صورت زمینی سم پاشی شده است.
** ملخ‌ها در قلعه گنج و رودبار جنوب
در جنوب کرمان بیشترین آلودگی به رودبارجنوب و قلعه گنج و همچنین حاشیه تالاب بین المللی جازموریان اختصاص دارد و تاکنون ۸۱ هزار و ۷۱۰ هکتار از زمین‌های جنوب استان سم پاشی شده است.
البته در شهرستانهای دیگر نیز توده‌های ملخ به صورت نقطه‌ای وجود داشت که با اقدام‌های انجام شده، کنترل شد؛ برای نمونه این آفت در ۱۳۰۰ هکتار از زمین‌های جیرفت پخش شده بود که تمام این مناطق سم پاشی شد.
** مبارزه با ملخ‌های بومی در استان‌های شمالی
در دامنه‌های جنوبی رشته کوه‌های البرز یعنی استان‌های قزوین، البرز و تهران (دماوند) به دلیل بارش‌های مناسب بهاری نوعی ملخ بومی تکثیر شده است که در مرحله کنونی شاهد مهاجرت این ملخ‌ها با ظهور پوره‌ها از ارتفاعات به سمت پایین دست هستیم.
کارشناسان پیش بینی می‌کنند که پوره این حشره اواسط خرداد ماه تبدیل به حشره کامل شده و مجدد اواسط تیرماه به سمت ارتفاعات تا ۲۸۰۰ متری برمی گردد و تخم ریزی می‌کنند و سال بعد در اردیبهشت ماه بازمی گردند.
اکنون مجموع سطح آلوده شده به این گونه ملخ حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هکتار از مراتع شهرستان کرج در منطقه جاده چالوس است.
در استان تهران نیز مبارزه با ملخ‌های بومی در ۲ هزار هکتار از اراضی در حال انجام است؛ این ملخ‌ها هر سال در اراضی کشاورزی استان تهران در فصل بهار وجود داشته‌اند اما امسال به دلیل شرایط جوی مناسب و افزایش پوشش گیاهی با حجم بیشتری در اراضی استان مشاهده شده‌اند.
بیشترین تراکم حضور این ملخ‌ها مربوط به شهرستانهای ری، اطراف فرودگاه امام خمینی (ره) و اراضی شهرستانهای فیروزکوه و دماوند است.
در مجموع سطح مبارزه با ملخ مراکشی که بومی کشورمان است اکنون به ۴۰ هزار هکتار نوار شمالی کشور همچون استان‌های اردبیل، قزوین، زنجان، گلستان و آذربایجان شرقی رسیده است.
۲۰۲۵
نظر شما