اکتشاف ذخایر بزرگ گاز در شرق مدیترانه و در حوزه های لبنان، سوریه، فلسطین اشغالی، ترکیه و قبرس می‌تواند آنان را از وارد کننده انرژی به صادر کننده آن تبدیل کند، اما در عین حال تداخل میدان‌های گازی در عمق آب‌های منطقه و نیز اختلافات سیاسی و مسائل حل نشده بین لبنان و رژیم صهیونیستی از جمله عدم ترسیم مرزهای آبی و به رسمیت شناخته نشدن این رژیم چه بسا کشمکش بین آنان بر سر ثرو ت های گازی نهفته در عمق آب‌های مدیترانه را افزایش دهد.
از جمله رقابت احتمالی بر سر این منابع می‌تواند بین مصر و رژیم صهیونیستی، لبنان و رژیم صهیونیستی، ترکیه و یونان، ترکیه و قبرس باشد.
** تغییر چهره اقتصادی کشورهای حوزه مدیترانه
میدان‌های گازی در عمق آب‌های مدیترانه که منبع ثروت‌های فراوان است و به تازگی کشف شده، قابلیت تغییر چهره اقتصادی کشورهای حوزه این دریا را دارد، به ویژه اینکه کشورهای اروپایی در تلاش برای تأمین نیازهای گازی خود از منبعی به غیر از روسیه هستند تا وابستگی خود را به آن کاهش داده و انحصاری بودن روسیه در تأمین منابع مورد نیاز اروپا را از بین ببرند.
اکتشافات گازی در شرق مدیترانه موجب شد این منطقه به عنوان یکی از بزرگترین مناطق احتمالی ذخایر گاز و انرژی دنیا تبدیل شود و به عبارت بهترین مجموعه اکتشافاتی که از سال ۲۰۰۹ توسط رژیم اشغالگر اسرائیل کلید خورد، کافی است تا آن را از وارد کننده انرژی به صادر کننده احتمالی آن تبدیل کند.
** تلاش رژیم صهیونیستی برای استخراج سریع منابع گاز مدیترانه
در اوت ۲۰۱۵ شرکت "ای نی" ایتالیا از کشف بزرگترین میدان گازی در مدیترانه و یکی از بزرگترین اکتشافات منابع گاز در دنیا خبر داد.
این اکتشافات اشتهای جستجو را افزایش داد و رژیم صهیونیستی گوی سبقت را از کشورهای حوزه شرق مدیترانه ربود و دست به اکتشافات گازی زد، حال آنکه لبنان به دلایل ناآرامی و برخی بحران‌ها اندکی دیرتر به تکاپو افتاد.
در این میان عدم ترسیم مرزهای آبی و اختلافات سیاسی و امنیتی بین لبنان و اسرائیل موجب کشمکش بین دو طرف بر سر منابع گازی مدیترانه شد و از آن پس منطقه‌ای به نام "منطقه مورد منازعه" یا "منطقه مورد کشمکش" وارد پرونده اختلافات آنان شد.
** میدان‌های نفت و گاز مدیترانه؛ درآمدهای سرشار در راه است
گفته می‌شود ذخایر گازی میدان‌هایی که در سال ۲۰۰۹ کشف شد، بالغ بر ۲۵ تریلیون فوت مکعب است، از همین رو اکتشاف این منابع برای لبنان به عنوان کشوری که فاقد درآمدهای حاصل از فروش نفت و گاز است، می‌تواند نوید بخش روزهای خوش و درآمدهای سرشار باشد، اما نزدیکی این میدان‌ها به مرز مشترک لبنان با فلسطین اشغالی به اضافه نیاز اسرائیل به منابع انرژی موجب تنش بین دو طرف شد.
لبنان این میدان‌های نفتی و گازی را به ده بلوک تقسیم کرده است که رژیم صهیونیستی نیز مدعی مالکیت بر بخش‌هایی از آن از جمله بلوک ۹ بوده و اعلام کرد لبنان حق بهره برداری از آن را ندارد، موضوعی که موجب تنش بین دو طرف شده است.
در واقع تنش بین لبنان و اسرائیل زمانی آغاز شد که اویگدور لیبرمن وزیر جنگ رژیم صهیونیستی مدعی شد بلوک نهم نفت و گاز متعلق به اسرائیل است.
**منطقه مورد منازعه لبنان و اسرائیل در دریای مدیترانه
به گفته "خالد الغرابلی" کارشناس مسائل بین الملل، کشمکش لبنان و اسرائیل بر سر منطقه‌ای به مساحت ۸۶۵ کیلومتر در امتداد منطقه نفت و گاز بلوک‌های ۸،۹ و ۱۰ و همچنین منطقه "رأس الناقوره" است. در این آب‌ها ۲۵ تریلیون فوت مکعب گاز وجود دارد که نیاز لبنان به انرژی را برای قرن‌ها تامین می‌کند.
"ولید خدوری" کارشناس لبنانی در حوزه نفت و انرژی در این باره به تلویزیون این کشور گفت: بین لبنان و اسرائیل مشکل بزرگی وجود دارد و منطقه‌ای که از آن تحت عنوان منطقه مورد منازعه یاد می‌شود، در اصل لبنانی است که اکنون مورد اختلاف قرار دارد و اخیراً لبنان بلوک‌هایی را در جنوب آب‌های منطقه‌ای خود ترسیم کرد که بر اساس مرزهایی که لبنان به سازمان ملل اعلام کرده، منطقه موسوم به منطقه مورد اختلاف را نیز شامل می‌شود.
وی در توضیح این مطلب ادامه داد: اسرائیل نیز در همین منطقه بلوک‌هایی را ترسیم کرده و بلوک ۸ و ۹ لبنان بالای بلوک‌های ۱،۲ و ۳ اسرائیل و میدان‌های گازی "لیوا" و "تمار" قرار دارد و همین وضعیت اختلاف دو طرف را در پی داشته است.
** گفت و گو، مراجعه به دادگاه بین المللی یا میانجیگری؛ راه حل چیست
به گفته الغرابلی، حل و فصل هر اختلاف و کشمکشی با گفت و گو میسر می‌شود، اما اگر دو طرف مورد اختلاف با یکدیگر ارتباط نداشته باشند، باید به دادگاه‌های بین المللی مراجعه کنند و دادگاهی را انتخاب کنند که حکم و تصمیمات آن برایشان قابل قبول باشد.
در چنین مواردی یک راه دیگر نیز وجود دارد و آن میانجیگری است، از همین رو آمریکا از سال ۲۰۱۰ برای وساطت بین لبنان و اسرائیل اعلام آمادگی کرد و میانجیگری آن تا سال ۲۰۱۳ ادامه داشت و کشتی‌های آمریکایی در آب‌های این منطقه به حرکت در آمدند و در نهایت راه حل تقسیم منطقه مورد منازعه را پیشنهاد کرد.
** هوف راه حل پیشنهادی آمریکا
راه حل پیشنهادی آمریکا معروف به "هوف" مبتنی بر این بود که ۶۰ درصد این منطقه متعلق به لبنان و ۴۰ درصد متعلق به اسرائیل باشد، اما لبنان با این راه حل مخالفت کرد، زیرا این منطقه را منطقه اقتصادی متعلق به خود می‌داند.
الغرابلی در این باره گفت: در پی مخالفت لبنان با راه حل پیشنهادی آمریکا، میانجیگری آن متوقف و احتمال جنگ مطرح شد که البته این احتمال بعید به نظر می‌رسد زیرا در این صورت میدان‌ها و سکوهای نفتی اسرائیل در معرض خطر قرار می‌گیرد که هزینه سنگینی برای آن خواهد داشت.
به گفته وی، در این شرایط تنها راه حلی که باقی می‌ماند ادامه میانجیگری است و از آنجا که معمولاً هر جنگی در منطقه با چراغ سبز یک ابرقدرت و به عبارت بهتر آمریکا صورت می‌گیرد، باید گفت که آمریکا با جنگ بین لبنان و اسرائیل مخالف است و چه بسا تلاش برای میانجیگری در آینده نیز ادامه داشته باشد.
"سامی قاسم" کارشناس مسائل راهبردی در گفت و گوی اقتصادی تلویزیون لبنان به تشریح وضعیت منابع گازی منطقه مدیترانه پرداخت و گفت: با در نظر گرفتن مجموعه‌ای از مسائل از جمله عدم ترسیم مرزهای آبی بین لبنان و اسرائیل و اختلافات بین دو طرف بر سر بلوک‌های گازی و نیز مسائل مربوط به سایر طرفهای این منطقه از جمله اختلاف ترکیه و قبرس و مصر و اسرائیل و با نگاهی به نقشه کشورهای حوزه دریای مدیترانه و اکتشافات پی در پی گاز به عنوان گنجی گرانبها باید گفت که نشانه‌های نبرد گازی در شرق این منطقه در حال نمایان شدن است.
به عبارت دیگر با در نظر گرفتن این اختلافات که مانع همکاری بین طرفهای این حوزه می‌شود، به نظر می‌رسد منابع غنی آن از نظر اقتصادی چندان معنایی نداشته باشد و چه بسا در یک لحظه به کشمکش بین آنان منجر شود به اضافه اینکه مهم‌ترین چالش برای این طرفها در عدم ترسیم مرزهای آبی خلاصه نمی‌شود بلکه ایجاد راهی برای صادرات آن به بازارهای اروپایی است، زیرا این اقدام به ویژه برای اسرائیل گزینه‌ای سخت و پرهزینه است.
خاورم **۱۱۱۰**۱۶۵۱
نظر شما