برجام نیمه جان و زمان پاسخگویی آلمان

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، وزیر امور خارجه آلمان بعد از سفر به سه کشور اردن، عراق و امارات، امروز دوشنبه بیستم خردادماه مهمان جمهوری اسلامی ایران است. او امروز صبح نیز در ارتباط با مسائل گوناگون از مناسبات دوجانبه گرفته تا برجام و تحولات منطقه با «محمدجواد ظریف» دیدار و گفت وگو داشت.

قبل از آغاز این سفر، «نجات برجام» یکی از عمده ترین اهداف سفر ذکر شده بود و بی تردید در جریان دیدارهای ماس با مقامات ایران از  «حسن روحانی»  رئیس جمهوری نیز این موضوع مورد بررسی قرار می گیرد. ماس در آستانه ورود به ایران اظهار امیدواری کرده بود که «راه هایی سازنده برای نجات برجام» بیابد.

از نگاه کارشناسان و مقامات جمهوری اسلامی ایران، نجات برجام بستگی به عملکرد تروئیکای اروپا دارد. ظریف دیروز یکشنبه در مراسمی با عنوان «ماموریت من» با موضوع تحریم و خروج یکجانبه آمریکا از برجام به تشریح وظایف اعضای توافق پرداخت.

وزیر امور خارجه کشورمان تاکید کرد: وظیفه ای که اروپایی ها و بقیه اعضای برجام دارند این است که شرایط روابط اقتصادی ایران عادی سازی شود و اینها باید بگویند تا به حال چقدر این موضوع عادی شده است. در برجام اقدام مهم نیست بلکه نتیجه مهم است. اینکه گفته شود ما تلاش کردیم و نشد، خُب ما هم می توانیم از این به بعد تلاش کنیم و نشود.

روی صحبت های ظریف به حمایت های سیاسی اروپا از برجام است که پشت هم تکرار می شود اما آنها حتی یک گام عملی برای نجان توافق برنداشته اند. تنها گام عملی اروپا باوجود برجام شکنی آمریکا و فشارهای حداکثری ترامپ بر ایران، «اینستکس» بوده است که آن هم از سطح شعار فراتر نرفته است.

روی صحبت های ظریف به حمایت های سیاسی اروپا از برجام است که پشت هم تکرار می شود اما آنها حتی یک گام عملی برای نجان توافق برنداشته اند. تنها گام عملی اروپا باوجود برجام شکنی آمریکا و فشارهای حداکثری ترامپ بر ایران، «اینستکس» بوده است که آن هم از سطح شعار فراتر نرفته است.

در همین ارتباط «عباس موسوی» سخنگوی وزارت خارجه ایران به حضور رئیس آلمانی ساز و کار مالی اروپا با ایران همراه آقای ماس در تهران اشاره و تاکید کرد که پس از خروج آمریکا از برجام از طرف های اروپایی این توافق، اقدام عملی ویژه ای که خواسته ما را تامین و ایران را به صورت ملموس قانع کند، شاهد نبوده ایم. امیدواریم در این مدت باقی مانده اروپایی‌ها اقدام عملی ملموس و بزرگ تری بردارند.

مدت ها است که در کلام مقامات ایران گلایه ها نسبت به طرف اروپایی برجام به چشم می خورد. همین ناامیدی از اجرای وعده های اروپایی که هر از گاهی مطرح و به فراموشی سپرده می شود، مقامات کشورمان را به سمتی سوق داد تا دست کم از برخی تعهدات خود بکاهند؛ رخدادی که ابتدا در زمینه غنی سازی و ذخایر آب سنگین انجام گرفت. ضمن اینکه تهران به طرف های مقابل مهلتی دو ماهه داده تا به تعهدات خود عمل نمایند.

این در حالی است که با وجود فشارهای همه جانبه آمریکا، ایران همواره تلاش کرده تا زمان دستیابی طرف های مقابل به سازوکارهای مناسب به برجام پایبند بماند که نمونه آن را می توان در  گزارشهای  «یوکیا آمانو» مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی مشاهده کرد؛ محتوای مثبتی که به تازگی در پانزدهمین و به عبارتی آخرین گزارش این سازمان راستی آزما نیز انعکاس یافته است.

جمعه دهم خردادماه خبرگزاری های خارجی همچون «رویترز» و «خبرگزاری فرانسه» مدعی شدند به نسخه ای از گزارش آمانو دست یافته اند که آژانس در آن تاکید دارد ایران محدودیت ها و سقف های تعیین شده در برجام را رعایت کرده است.

بر پایه این گزارش، ذخیره آب سنگین ایران با ۰.۴ تن افزایش به ۱۲۵.۲ تن و همچنین ذخایر اورانیوم غنی شده از ۱۶۳.۸ کیلو به ۱۷۴.۱ کیلو افزایش یافته است. بر اساس برجام، تهران مجاز به نگهداری ۱۳۰ تن آب سنگین و ۳۰۰ کیلو اورانیوم غنی شده با غنای ۳.۶۷ درصد است.

پایبندی ایران به برجام برگ برنده ای است که مقامات جمهوری اسلامی همواره از آن استفاده می کنند و با استناد به گزارش های مثبت آژانس، خواستار پایبندی طرف مقابل به تعهدات خود هستند. ظریف امروز نیز در جریان نشست خبری مشترک با همتای المانی بار دیگر تاکید کرد «ایران ثابت کرده که به تعهدات خود پایبند است و ۱۵ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی این مسئله را ثابت کرده است».

همچنین وزیر امور خارجه کشورمان در نشست خبری امروز چند هدف مشترک را برای ایران، آلمان و اتحادیه اروپا برشمرد که حفظ برجام، جلوگیری از تنش و درگیری در منطقه و برخوداری مردم ایران از مزایای توافق هسته ای سه مورد از آنها بودند.

روی صحبت های ظریف به حمایت های سیاسی اروپا از برجام است که پشت هم تکرار می شود اما آنها حتی یک گام عملی برای نجان توافق برنداشته اند. تنها گام عملی اروپا باوجود برجام شکنی آمریکا و فشارهای حداکثری ترامپ بر ایران، «اینستکس» بوده است که آن هم از سطح شعار فراتر نرفته است.

از آنجا نام آلمان در کنار اتحادیه بکار برده می شود که از نگاه ناظران، ماس در این سفر بیش از آنکه نماینده آلمان باشد، فرستاده اتحادیه اروپا است و او پیش از سفر با همتایان فرانسوی و انگلیسی مسائل را مرور و تاکید کرده که به توافق هماهنگی دست یافته اند.

افزون بر برجام و سازوکارهای اجرای آن، تنش های اخیر بین ایران و آمریکا از دغدغه های آلمان و دیگر اعضای اتحادیه است به طوری که هاس در آستانه سفر به ایران با «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا نیز صحبت کرده است. بنابراین سران بروکسل پا در میانی کرده تا خطر جنگ را از خلیج فارس دور کنند اما گزارش های آمریکایی ها وضعیت را آن قدر نیز وخیم نشان نمی دهند.

برخی مقامات آمریکایی که نام انها ذکر نشده اخیراً از کاهش سطح تنش ها بین تهران و واشنگتن خبر داده اند؛ موضوعی که به تازگی از پایگاه اینترنتی شبکه خبری «سی ان ان» انتشار یافته است و ملایم تر شدن لحن ترامپ نیز از آن حکایت دارد.

البته از نگاه کارشناسان با کاهش تنش ها بین ایران و آمریکا و تضعیف احتمال رویارویی نظامی دو کشور به خاطر تبعات جبران ناپذیر آن، باز هم احتمال تحریم های افزون تر از سوی ترامپ وجود دارد تا بلکه از این طریق ایران را به مذاکره ناگزیر سازد؛ همانند تحریم هایی که کاخ سفید در روزهای اخیر بر صنعت پتروشیمی ایران اعمال کرد.

پژوهش **۹۲۴۲**1552