رشد جمعیتی ایران به دلایل مختلف از جمله کاهش نرخ باروری و مشکلات معیشتی اقشار متوسط و ضعیف جامعه در سال های گذشته کاهش چشمگیری داشته که ادامه این روند ایران را حداکثر تا ۲ دهه آینده با چالش جمعیت سالمند روبه رو می کند.
براساس آمار اکنون بیش از چهار میلیون نفر از جمعیت سالمند کشور را مردان و سه میلیون و ۸۰۰ هزار نفر را زنان تشکیل می دهند و اگر برای افزایش نرخ باروری در کشور قدم های جدی برداشته نشود در آینده نزدیک خطر توقف توسعه و پویایی در ایران وجود دارد.
افول توسعه صنعتی و رونق تولید با نرخ جمعیتی یک کشور رابطه مستقیمی دارد و براساس گزارش سازمان ملل متحد تا سال ۱۴۲۵ در صورت ادامه این روند بحران پیری جمعیت ایران را فرا می گیرد.
دهه های پایانی قرن ۱۴ شمسی در کشور ایران را در صورت اتخاذ نشدن سیاست افزایش نرخ جمعیت می توان سال های فاجعه پیری و کاهش چشمگیر جمعیت دانست چرا که برخی کارشناسان جامعه شناس معتقدند جمعیت ایران به تناوب از ۸۱ میلیون در سال ۱۳۹۸ به دست کم ۲۸ میلیون در سال ۱۴۹۸ کاهش می یابد.
در زمان حاضر بیش از ۴۰ درصد جمعیت ایران را جوانان تشکیل می دهد که مشکلات اقتصادی و معیشتی و چالش بیکاری به کاهش تمایل به ازدواج و فرزند آوری آنها دامن زده است.
توجه به افزایش جمعیت باید از ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی مورد توجه صاحبنظران قرار گیرد و افزایش سن ازدواج از دلایل عمده در بحث کاهش فرزندآوری است.
اگرچه در زمان های گذشته برخورداری از فرزند بیشتر افتخار و کمک حال والدین به خصوص کشاورزان به شمار می رفت اما در شرایط کنونی با داشتن بیش از یک فرزند، زوج های جوان به دلیل مشکلات اقتصادی و شرایط جامعه مورد سرزنش اطرافیان قرار می گیرند و به نوعی اگر جوانان حتی علاقه ای به فرزند آوری داشته باشند اما به دلایل مختلف بیرونی اقدامی در این راستا ندارند.
متوسط سن فوت زنان استان سمنان براساس آمار اداره کل ثبت احوال ۷۲ سال و مردان ۶۷ سال است در حالی که در کشور متوسط فوت زنان ۶۷ و مردان ۶۳ سال است.
جمعیت استان ۷۰۲ هزار نفری سمنان هم به دلایل مذکور در حال گذر از جوانی به سالمندی است که با اتخاذ راهبرد آسیب شناسی برای حفظ جمعیت در این منطقه اقدام شود.
به خاطر داریم که در سال ۱۳۷۰ دست کم بیش از ۶۰ درصد جمعیت کشور در مناطق روستایی و ۴۰ درصد در مناطق شهری زندگی می کردند اما به دلیل چالش بیکاری و مهاجرت اکنون تعداد زیادی از روستاهای ایران به سرای سالمندان تبدیل شده است.
توجه به اشتغال جوانان روستانشین علاوه بر کاهش آمار مهاجرت و سالمندی زمینه توسعه اقتصادی و تولید در آبادی ها کشور را فراهم می کند.
تثبیت جمعیت جوان در مناطق شهری و روستایی باید در دستور کار مسئولان قرار گیرد و در دراز مدت افزایش نرخ توسعه اقتصادی و توسعه کشور به برخورداری از جمعیت جوان رابطه مستقیمی دارد.
اکنون کمتر روستایی در سمنان می توان یافت که در آن جوانان خلاق و با استعداد در حال تولید و اشتغال باشند و این آبادی ها به سرای سالمندان تبدیل شده اند.
۶۵ تا ۷۰ سال را سالمند جوان و ۷۰ تا ۸۵ سال را سالمند پیر یا کهن سال می نامند که جمعیت سالمند ایران در شرایط جوان قرار دارد که در سال های آینده با کهن سالی این افراد مشکلات زیادی برای کشور حاصل می شود.
اکنون بیش از ۶۰ درصد بیماری ها در بین اقشار سالمند جامعه وجود دارد که افزایش حجم دریافت مستمری بگیری بازنشستگان در آینده نزدیک به دلیل برخوردار نبودن از جامعه جوان و مولد ایران را به کشور مصرف کننده تبدیل می کند.
اگرچه افزایش رفاه اجتماعی و شرایط بهداشتی سال های گذشته در کاهش مرگ و میر در ایران تاثیر گذار بوده اما این افزایش رفاه در بلند مدت زمینه ساز تغییر فرهنگ فرزند آوری و کاهش زاد و ولد شده است.
در دهه ۶۰ شمسی دولت با همکاری رسانه ها فرهنگ کاهش زاد و ولد را اجرا کرد که حاصل این رویکرد توقف افزایش نرخ جمعیت بود اما با افزایش رفاه اجتماعی باردیگر باید وزارت بهداشت باید دست بکار شود و با اتخاذ ساز و کارهای اصولی برای افزایش جمعیت در کشور اقدام کند.
خبرنگار ایرنا
۷۳۳۹/۷۴۰۸
