کشف تونل دستکند تاریخی در نهاوند

محسن جانجان روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: از سال های دور در فرهنگ و تاریخ نهاوند روایاتی از وجود چند تونل زیر زمینی در این شهر در بین مردم محلی نقل می شد، اما هیچگاه به صورت جدی برای اکتشاف آن اقداماتی صورت نگرفته بود.

وی اظهار داشت: در حاشیه فصل چهارم کاوش معبد لائودیسه و در محدوده دو خواهران، سرنخی از یک تونل دستکند پیدا کردیم و با بررسی های صورت گرفته عملیات کاوش آن آغاز شد.

جانجان ادامه داد: در کاوش صورت گرفته نزدیک به ۴۰ متر از این تونل دستکند، شناسایی و از خاک های انباشته شده تخلیه شد.

وی با اشاره به اینکه کارشناسان قدمت این تونل دستکند را به دوران اشکانیان یا ساسانیان نسبت می دهند، اضافه کرد: احتمال می دهیم این تونل در زمان حمله عثمانی به نهاوند، به عنوان گریزگاه فرار یا پناهگاه کاربرد داشته است.

رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نهاوند گفت: پایه و اساس و قدمت شهر نهاوند به دوران سلوکیان باز می گردد و با پیشرفت عملیات کاوش این تونل، زوایای تازه ای از تاریخ ایجاد آن کشف می شود.

وی با اشاره به اینکه این تونل ارتباطی با معبد لائودیسه ندارد، بیان کرد: پیش بینی می کنیم این تونل کشف شده، راه ارتباطی مخفی به قلعه یزدگرد باشد.

جانجان با اشاره به اینکه بر اثر نفوذ آب و گل و لای به داخل تونل، عملیات کاوش سخت شده است، افزود: مالکان برخی از منازل مسکونی که بر روی این تونل قرار دارند، از سالهای گذشته به قسمت هایی از این تونل دسترسی پیدا کرده اند.

وی ادامه داد: این افراد از بخش هایی که دسترسی داشتند به عنوان مکانی برای انباری، زیر زمین و یا چاه تخلیه فاضلاب استفاده می کردند.

رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نهاوند اظهار داشت: مردم نهاوند و مالکان واحدهای مسکونی همکاری خوبی با میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، برای کاوش این تونل دارند.

وی تاکید کرد: با رونمایی از این تونل و همچنین معبد لائودیسه، فصل جدیدی از تحول در حوزه گردشگری نهاوند نمایان می شود.

جانجان افزود: عملیات کاوش تا آنجایی که امکان پذیر باشد ادامه دارد و امیدواریم همچنان مالکان منازل مسکونی با ما همکاری کنند.

لائودیسه از شهرهای ساخته شده توسط سلوکی‌ها در غرب ایران است که از جانشینان اسکندر مقدونی بودند، این شهر به نام همسر آنتیوخوس سوم نامگذاری شده است. بقایای این شهر در محله دوخواهران در شمال نهاوند کشف شده که بیشتر آن در زیر خاک مدفون مانده است. برای نخستین بار در این منطقه کتیبه بزرگی به خط یونانی از سنگ مرمر به دست آمد که به دوره آنتیوخوس سوم تعلق دارد و اساس و پایه اکتشافات این مکان شد. چندین مجسمه کوچک برنزی نیز در این محل کشف شده است. این محوطه تاریخی در سال ۱۳۲۷ به شماره ۳۷۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

تا کنون سی ستون و بیش از هزار شی تاریخی از زیر خاک این منطقه کشف شده است. این معبد توسط باستانشناس فرانسوی رومن گیرشمن مورد کاوش قرار گرفت و در سال ۱۹۴۸ در فهرست آثار باستانی جهانی قرار گرفت اما هیچ گونه مطالعات جدی در این محل انجام نگرفت تا اینکه در دهه هشتاد باستان‌شناس معروف ایران، مهدی رهبر کاوشهای این منطقه را از سر گرفت.

گیرشمن باستان شناس فرانسوی نیز توانسته بود در کاوش‌های خود در نهاوند به مجسمه های مفرغی کوچک از خدایان باستانی یونان و یک قربانگاه سنگی دست یابد که گمانه های وجود شهرهای یونانی در ایران را تقویت کرد.

سلوکیان ۳۵۰ سال در ایران حکومت کردند و آنتیوخوس یکی از پادشاهان آن دوره در شهر نهاوند معبدی به نام خواهرش لائودیسه بنا می‌کند که اکنون کتیبه این معبد در موزه ملی ایران باستان نگهداری می‌شود.

۹۹۰۴/‌۲۰۸۷