گاندو نام سریالی است که حدود ۲۰ قسمت آن از شبکه سوم سیما پخش شده و موضوع اصلی آن یکی از مهم‌ترین پرونده‌های امنیتی و جاسوسی سال‌های اخیر کشور است؛ البته نکته قابل توجه در ساخت اینکه این پرونده در نهایت به توافق برجام ختم می‌شود و خبر فیلمبرداری کامل سکانس‌های این بخش طی هفته‌های گذشته منتشر شد اما سوال اینجاست که چرا صدا و سیما از میان تمام پرونده‌های امنیتی که طی ۴۰ سال گذشته رخ داده به سراغ این موضوع رفته است؛ پرونده‌ای که به دولت وقت و مسئولان آن باز می‌گردد و البته حواشی بسیاری هم داشته است که با آغاز پخش گاندو گریبان این سریال را هم گرفته است.
این سریال در فصل به پرونده‌ای می‌پردازد که به دولت فعلی مربوط می‌شود در حالی که جواد افشار کارگردان این مجموعه تلویزیونی وعده ساخت پرونده‌های دیگر امنیتی را داده که در تاریخ چهل ساله انقلاب اسلامی رخ داده است.
صدا و سیما رسانه‌ای است با دسترسی آسان، آنگونه که تمام قشرهای مردمی می‌توانند مجموعه‌های کوتاه و بلند آن را دنبال می‌کنند. به همین دلیل تولید سریالی که نحوه دستیابی به مستندات در یک پرونده جاسوسی مربوط به مسائل اطلاعاتی کشور را نشان می‌دهد چه واقعی و چه غیرواقعی می‌تواند در کنار حساسیت‌هایی که ایجاد می‌کند، بر مخاطب تأثیر بگذارد تا آنجا که در او احساس ناامیدی و نداشتن امنیت در حریم شخصی را ایجاد کند.
حواشی ابتدایی سریال گاندو از پخش نشدن قسمت ۱۳ در زمان مقرر آغاز شد که در آن درباره خواهرزاده یکی از مسئولان در دستگاه دولت سخن به میان می‌آید اما بعد از پخش آن کارگردان این سریال از فشارهای دولتی برای حذف واژه «دولت» در این قسمت ویژه می‌گوید و این در حالی است که با وجود حذف این واژه در زمان پخش سریال، بخش فیلمبرداری شده در فضای مجازی منتشر می‌شود و همه می‌توانند به تماشای کلمه حذف شده بنشینند.
حسام الدین آشنا چند روز بعد در دو پست در حساب توئیتری خود واکنش نشان داد و نوشت:
جالبه که هم میگن سانسور شده، هم پخش می کنن. هم میگن صداگذاری شده، هم اصلش را در فضای مجازی منتشر می کنن. هم میگن فشار روی ماست، هم خیلی راحت این جمله را میگن و ادامه هم میدن. هم فیلم بطور کامل فیلمبرداری شده، هم میگن بگذارین کار کنیم. هم از توبره، هم از آخور… راستی نگفتن بالاخره کی تلفن کرده؟ کی فشار آورده و میاره؟ کی اصلاً خبر داره چی ساختن و چی پخش می کنن؟ و آخر اینکه فرض کنیم تماس و فشار هم درست باشه، از کی تا حالا، فشار و تماس دولت مؤثر بوده؟
در قسمت‌های بعدی نیز از مسئولان و ارتباط آنها با این پرونده جاسوسی اطلاعاتی بسیار سخن به میان می‌آید اما به طور مشخص از آنها نام برده نمی‌شود همچنین در آغاز پخش سریال نام سوژه اصلی پرونده مشخص نیست اما در روند پخش با مصاحبه‌ها و اطلاعاتی که منتشر می‌شود مبنی بر اینکه این مجموعه تلویزیونی مربوط به پرونده جیسون رضائیان است.
در پخش قسمت ۱۷ این مجموعه اختلالی ایجاد نشد و به طور عادی روی آنتن شبکه ۳ قرار گرفت اما در زمان پخش، تدوین آن به گونه‌ای بود که سانسور و حذف بخش‌هایی از آن به طور کامل مشخص بود و البته هنوز ساعتی از پخش شبکه سه نگذشته بود که بخش‌های حذف شده آن با بخش اصلی به طور کامل به صورت تدوین شده در شبکه‌های مجازی منتشر شد.
به نظر نمی‌رسد که نشان دادن بی پرده مسائل امنیتی کشور و روش‌های دسترسی و پیگیری برای رسیدن به متهم و نیز تاکید بر برخی از مسائل مربوط به شخص دوم نظام، نتیجه‌ای جز بی اعتمادی مردم به مسئولان چه دولتی و چه غیر دولتی و زیر سوال رفتن منافع ملی داشته باشد.
در این مجموعه تلویزیونی نام بردن از مسئولان با اشاره مستقیم به دولت صورت می‌گیرد؛ حتی با وجود تغییر نام شخصیت‌های این سریال در بخش‌هایی نام‌های دیگر به شدت با اسامی افراد بدنه دولت مشابه است آنقدر که موضوع حتی نام افراد درگیر در پرونده را هم مشخص می‌کند. علاوه بر این اشارات آشکار، عوامل سریال کوشیده‌اند با انتشار بخش‌های به اصطلاح سانسور شده مردم را از همان تغییرات اندک هم آگاه کنند. بی‌تردید ایجاد بی اعتمادی در مردم نسبت به شخصی که خودشان با شرکت در انتخابات بر کرسی نشانده‌اند می‌تواند به راحتی آنان را برای حضور در انتخابات دچار تردید کند.
اگر قسمت‌های سریال گاندو را دنبال کنید به عنوان یک مخاطب این ترس در شما ایجاد می‌شود که حتی اگر خطایی مرتکب نشده‌اید ممکن است وسیله نهادهای امنیتی قرار بگیرید تا آنان به متهمان خود دسترسی بهتری داشته باشند. ترویج این احساس، امنیت جامعه را به خطر می‌اندازد؛ به عنوان یک مثال می‌توان به تصادف ساده یک مأمور امنیتی با کارمندی در آژانس هواپیمایی اشاره کرد که از این راه مأمور توانست به فضایی که متهم در آن تردد دارد دسترسی ساده‌تری داشته باشد.
از دیگر نکات قابل توجه در سریال گاندو این است که نویسنده و کارگردان به راحتی توانسته از خط قرمزها عبور کنند و مسائل ممنوعی همچون استعمال سیگار و یا خوردن نوشیدنی‌های الکلی و حتی استفاده از کلاه گیس برای بازیگران را به نمایش بگذارند این در حالی است که در فیلم‌ها و سریال‌های دیگر چنین موارد با تیغ سخت سانسور مواجه می‌شود و فیلم‌هایی که در آنها برای بانوی ایرانی از کلاه گیس استفاده شده است موفق به اکران نمی‌شود و در مواردی نمایش‌هایی هم که از کلاه گیس برای اجرای خود استفاده کرده‌اند با توقیف مواجه شده‌اند اما در این سریال حتی رقص و مستی مانعی برای پخش در شبکه سوم سیما به حساب نمی‌آید.
نام این سریال گاندو است که از نام پرونده مورد بررسی این مجموعه گرفته شده است همان تمساح پوزه کوتاه که ایرانی است حتی در نام این سریال هم شائبه‌های بی اعتمادی به مسئولانی مستتر است که با شخص دوم کشور ارتباط دارند. این نام و این پیام مدام این سوال را در ذهن تداعی می‌کند که آیا تلویزیون قصد دارد صادقانه واقعیت را نشان دهد و یا خود به وسیله‌ای برای تحقق مجموعه‌ای از اهداف سیاسی تبدیل شده که نخستین آن، ایجاد حس بی اعتمادی گسترده در جامعه است اما نباید فراموش کرد که هدف وسیله را توجیه نمی‌کند.
نظر شما