بررسی مطالعه‌های علمی و پزشکی درباره قلیان نشان می‌دهد به ازای هر ۴۵ دقیقه تا یک ساعت کشیدن قلیان، به اندازه پنج بسته سیگار، دود وارد بدن انسان می‌شود در واقع بر اساس بررسی‌های صورت گرفته مصرف هر وعده قلیان معادل کشیدن یکصد نخ سیگار است.
همچنین با هر پک به قلیان، چهار هزار ماده سمی به بدن وارد می‌شود حتی اگر با طعم‌های میوه‌ای آلبالو، لیمو و نعناع باشد.
قلیان وسیله‌ای آبی برای کشیدن تنباکو است که در خاورمیانه، آسیای مرکزی و شمال آفریقا متداول است. قلیان برای استفاده از دود حاصل از تماس زغال گداخته و تنباکو است که به این عمل «کشیدن قلیان» می‌گویند.
بسیاری از مجامع و سازمان‌های بین المللی، استعمال دخانیات و قلیان را مهمترین عامل قابل پیشگیری مرگ‌های زودرس در جهان دانسته‌اند و تاکید دارند که مضرات ناشی از آن بار مالی سنگین و مشکلات عمده‌ای را بر سیستم‌های بهداشتی تحمیل می‌کند.
دود ناشی از استعمال قلیان نه تنها موجب زیان‌های جسمی و روحی در مصرف کنندگان بلکه موجب آسیب رساندن به افراد در معرض این دود نیز می‌شود.
برخی پزشکان نسبت به عوارض ناشی از مصرف سیگار و قلیان در سلامت باروری زنان هشداد دادند و تاکید کردند که مصرف این مواد دخانی ذخیره تخمدان زنان را کاهش می‌دهد.
به گفته پزشکان متخصص زنان و نازایی، استعمال این مواد دخانی در بسیاری مواقع آسیب جدی و غیر قابل برگشت به تخمدان و ذخیره تخمدانی می‌زند.
با وجود همه هشدارها و اطلاع رسانی‌ها درباره مضرات استعمال قلیان، در یک دهه اخیر شاهد رواج پدیده قلیان کشیدن در بین مردم بویژه جوانان و حتی در خانواده‌ها بوده‌ایم و آمارهای سرسام آوری در این زمینه ارائه شده است.
به گزارش کارشناسان شبکه ملی پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر، ۳۵ تا ۴۰ درصد دانشجویان کشور تجربه مصرف قلیان را دارند و مصرف این ماده دخانی در دختران دانشجو ۱۰ برابر افزایش یافته است.
بنا به این گزارش ۲۰ تا ۲۵ درصد دانش آموزان دبیرستانی در کشور نیز تجربه مصرف قلیان را دارند و نکته مهم اینکه عرضه قلیان از راه‌های معمول خارج شده و در فضای مجازی با تبلیغات فریبنده قلیان با طعم‌های مختلف و بسته بندی‌های متنوع در ۲۴ ساعت شبانه روز عرضه می‌شود و این مسئله بسیار نگران کننده است.
برآیندها مبین این است که سن مصرف قلیان در کشور به ۱۳ سال رسیده است، قلیان به صورت خانوادگی مصرف می‌شود و به راحتی دختران در کنار پدران و همسران این ماده خطرناک و سمی را دود می‌کنند در حالی که این سنت شکنی است و فرهنگ غنی ایرانی را پایمال می‌کند.
کارشناسان امر می‌گویند ۱۵ تا ۲۰ درصد مصرف کنندگان قلیان در دام اعتیاد به مواد مخدر و سیگار می‌افتند، قلیان ابزار تفریح نیست و مصرف آن حتی در هفته یکبار معادل سه تا چهار پاکت سیگار است.
این در حالی است که بر اساس رأی دیوان عدالت اداری، ورود و تولید طعم‌های مختلف قلیان در کشور ممنوع است، اکنون انواع طعم‌های مختلف در بازار موجود است و این طعم‌ها ترکیبات روان گردان دارند و متأسفانه نظارتی در این زمینه وجود ندارد.
نکته دیگر اینکه امروز قهوه خانه‌ها به قلیان خانه تبدیل شده‌اند، در قدیم در این محل غذا و چای عرضه می‌شد ولی الان مصرف قلیان در قهوه خانه‌ها برای نوجوانان و جوانان به پر کردن اوقات فراغت تبدیل شده است.
متأسفانه قانون جامع کنترل دخانیات، در زمان حاضر اجرا نمی‌شود و ناظر و مجری ندارد، خانواده‌ها خود باید به این سطح آگاهی برسند که قلیان مضرات بسیاری دارد که فرد را نیز معتاد می‌کند.
خانواده‌ها باید بدانند سفره‌ای که به نام قلیان در دورهمی ها پهن می‌کنند، زهر و سم است و علاوه بر بیماری زا بودن، هزینه‌های اقتصادی زیادی را به هدر می‌دهد.
بر اساس قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات مصوب سال ۱۳۸۵، فروش سیگار به صورت نخی و به افراد زیر ۱۸ سال به‌طور کلی در کشور ممنوع است. بر اساس ماده سه این قانون هر نوع تبلیغ، حمایت، تشویق مستقیم و غیرمستقیم یا تحریک افراد به استعمال دخانیات اکیداً ممنوع است.
گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نشان می‌دهد، در کشور سالانه ۵۰ تا ۵۵ هزار نفر به علت استعمال دخانیات جان خود را از دست می‌دهند و حدود ۱۴ درصد از افراد بالای ۱۵ سال در کشور، سیگار و دخانیات مصرف می‌کنند.
در پنج سال گذشته، ۴۸۰ هزار نفر به جمعیت استعمال کنندگان قلیان اضافه شده و یک بار مصرف قلیان، معادل استعمال ۱۰۰ تا ۲۰۰ نخ سیگار است.
دخانیات، شایع‌ترین عامل مرگ و میر قابل پیشگیری در جهان است و هر سال ۵۰۰ هزار نفر (معادل پنج درصد تعداد افراد بستری) در بیمارستان‌های کشور بر اثر استعمال دخانیات بستری می‌شوند و سالانه دست کم ۱۰۰ تا ۱۱۰ هزار میلیارد ریال از پول مردم، دود می‌شود.
عده‌ای حتی متداول شدن قلیان بین سنین پایین جامعه را مصداق بارزی از جنگ نرم، عنوان و آن را تهدیدی جدی برای مبانی اعتقادی و دینی جوانان برشمرده‌اند.
با توجه به اهمیت این موضوع و بررسی جوانب مختلف آن، خبرگزاری ایرنا مرکز اصفهان میزگردی را با عنوان " قلیان، بلای جسم و جان " با حضور حسین صفاری مدیر گروه بهداشت محیط مرکز بهداشت اصفهان، سید رضا اسحاقی عضو هیأت علمی گروه پزشکی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، زهره نادری فوق تخصص ریه و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، سرگرد مجید طاهری زاده کارشناس ارشد پلیس مبارزه با مواد مخدر نیروی انتظامی اصفهان و علی عبدالله نژاد کارشناس دخانیات مرکز بهداشت استان اصفهان برگزار کرد.
این کارشناسان و مسئولان با بیان اینکه باید اطلاع رسانی و آموزش‌های بیشتری درباره عوارض و آسیب‌های مصرف قلیان به ویژه در مدارس صورت گیرد، تاکید کردند که لازم است اقدام‌های کافی برای زدودن ظواهر قلیان در جامعه صورت گیرد و تا جای ممکن دسترسی به آن محدود شود.
افزایش مالیات برای واحدهای عرضه کننده قلیان و ادوات آن، اجرای کامل قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات و آگاه سازی خانواده‌ها به اینکه قلیان، دروازه‌ای برای ورود به اعتیاد است نیز از دیگر موارد مورد تاکید این کارشناسان و مسئولان بود.
استعمال قلیان در کشور ۲ برابر سیگار است
عضو هیأت علمی گروه پزشکی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، در این میزگرد ایرنا گفت: آمارهای جامعی درباره مصرف سیگار در کشورمان داریم به طوری که ۱۷ درصد ایرانی‌ها یعنی حدود ۱۳ میلیون نفر سیگار می کشند اما آمار دقیقی درباره قلیان نداریم.
سید رضا اسحاقی با بیان اینکه برآورد میزان استعمال قلیان در کشورمان ۲ برابر سیگار است، افزود: حدود ۲۶ میلیون نفر در یک ماه حدود یک بار قلیان مصرف می‌کنند که تعدادی از آنها با ۱۳ میلیون نفر سیگاری مشترک هستند.
وی با تاکید بر اینکه قلیان، سیگار، چپق و پیپ همه در رده دخانیات قرار می‌گیرند زیرا از تنباکو ساخته شدند، اظهار داشت: دخانیات از نظر پزشکی و روانی به دلیل داشتن ماده نیکوتین دارای تأثیر فرح و شادمانی برای استعمال کننده هستند زیرا بر روی هورمون‌های ایجاد کننده شادی، تأثیر می‌گذارند.
اسحاقی با اشاره به اینکه شخص مصرف کننده قلیان زودتر به حالت لذت حاصل از احساس شادی می‌رسد، تصریح کرد: به همین دلیل شروع استعمال دخانیات بیشتر از قلیان است.
هزینه قلیان از سینما و استخر رفتن کمتر است
این استاد دانشگاه با اشاره به شیوع استعمال قلیان در سال‌های اخیر در کشور، گفت: هشت سال گذشته اگر از پارکی عبور می‌کردید از بین هر ۱۰۰ خانواده ۳۸ خانواده بر سر سفره خود یک قلیان داشتند اما در زمان حاضر اگر به این سفره‌ها نگاه کنید می‌بینید که بر سر سفره هر خانواده چند قلیان و از انواع مختلف وجود دارد.
اسحاقی با تاکید بر اینکه دسترسی به قلیان در کشورمان راحت تر شد، افزود: هزینه قلیان کشیدن از سینما و استخر رفتن نیز کمتر است و با وجودی که ورود نوجوانان و بانوان به مکان‌های عرضه کننده قلیان ممنوع است اما در بیشتر موارد رعایت نمی‌شود.
وی با اشاره به برخی باورهای نادرست درباره قلیان، اظهار داشت: عده‌ای تصور می‌کنند که قلیان در مقایسه با موارد دیگر مانند سیگار و مشروب، ضرر کمتری دارد و خانواده‌ها آگاهانه و با این هدف که فرزندانشان به سمت سیگار یا مواد مخدر نروند، برای آنها قلیان فراهم می‌کنند.
اسحاقی اضافه کرد: این در حالی است که به اصطلاح " سگ زرد برادر شغال است " و میان سیگار و قلیان برای ورود به اعتیاد تفاوتی وجود ندارد.
این استاد پزشکی اجتماعی تصریح کرد: بر اساس تحقیقات انجام شده، نیمی از افرادی که به دخانیات گرایش دارند اطلاعات درستی در این زمینه ندارند بلکه باورهای نادرستی در ذهن آنها نقش بسته است به طوری که ۵۰ درصد آنها به خاطر دانش پایین و باورهای نادرست وارد این کار شدند.
در آموزش به نسل جوان و نوجوان، عقب افتادیم
اسحاقی با تاکید بر اینکه در سال‌های اخیر با وجود همه برنامه‌ها و همایش‌ها ما از جامعه به ویژه نسل جوان و نوجوان عقب ماندیم، افزود: ما در آموزش‌ها به آنها نرسیدیم و لازم است در نظام آموزشی مدارس و دانشگاه‌ها تجدید نظر شوند.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با بیان اینکه اگر درست آموزش داده بودیم کار به اینجا نمی‌کشید، تصریح کرد: ما می‌توانستیم با کار ارزان قیمت و زودبازده جلوی گسترش آن را بگیریم.
وی با بیان اینکه اگر یک ماهی شب عید را داخل کوزه قلیان بیندازیم و سه بار به آن پک بزنیم ماهی تلف می‌شود، اضافه کرد: همچنین اگر یک دستمال کاغذی را داخل لوله نی قلیان کنیم دودهای رسوب شده آن را می‌بینیم و اینها را باید به جامعه نشان دهیم.
این استاد دانشگاه با انتقاد از اینکه در ۲۰ سال اخیر آنطور که باید در مدارس برای آموزش این موارد، همکاری نشد، ادامه داد: به ما گفتند که شما با این آموزش‌ها، چشم و گوش بچه‌ها را باز می‌کنید و امروز می‌بینیم که به دلیل عدم آموزش، ۱۱ تا ۲۰ درصد دانش آموزان مصرف کننده قلیان هستند.
اسحاقی با بیان اینکه نظام آموزشی کشورمان بیشتر مباحث تئوری را وارد ذهن دانش آموزان می‌کند، تاکید کرد: به دلیل اینکه فضای مدارس ما شاد و جذاب نیست بسیاری از دانش آموزان هنگام شنیدن خبر تعطیلی مدرسه، خوشحال می‌شوند و این نکته جای تأمل دارد.
وی با اشاره به اینکه ۷۱ درصد از کسانی که پس از بار اول مصرف دخانیات به آن روی می‌آورند زیر ۱۸ سال هستند، خاطرنشان کرد: این آمار به این مفهوم است که این افراد هنوز دانش آموز و در نظام آموزشی هستند و باید برای آگاه سازی آنها اقدامات بیشتری کرد.
مالیات واحدهای عرضه کننده قلیان افزایش یابد
اسحاقی با تاکید بر اینکه باید عرضه و تقاضای مواد دخانی از جمله قلیان کاهش یابد، اظهار داشت: صنعت دخانیات در دنیا و کشورمان سودآوری عظیمی دارد و باید مجوز آنها همراه با مالیات بسیار سنگین باشد.
وی اضافه کرد: تنها کارخانه‌ای که در جهان نیمی از مشتریان وفادار خود را می کُشد دخانیات است و حتی کارخانه‌های اسلحه سازی نیز تا این حد خریداران خود را نمی کشند.
این پژوهشگر با اشاره به اینکه در جهان سالیانه بیش از هشت میلیون نفر بر اثر مصرف دخانیات یا در معرض دود دخانیات قرار داشتن، فوت می‌کنند، ادامه داد: هیچ جنگی به این میزان تلفات نداشته است.
وی با بیان اینکه ۸۰ درصد از این هشت میلیون برای کشورهای در حال توسعه است، خاطرنشان کرد: سهم ایران از این آمار، سالیانه ۱۸۰ هزار و روزی ۲۲۰ نفر است درحالی که هیچ بیماری به این حد تلفات نمی‌گیرد.
اسحاقی با اشاره به اینکه این مشتریان آلت قتل خود را از کارخانه‌های دخانیات خریداری می‌کنند، تاکید کرد: جنگ جهالت ما بیشتر از جنگ‌های اول و دوم و غیره کشته می‌دهد.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با تاکید بر اینکه جامعه باید این مطالب را بداند، افزود: اگر مالیات این واحدها افزایش یابد بخشی از مشتریان خود را از دست می‌دهند.
افزایش شادی در جامعه، کاهش دخانیات را بهمراه دارد
اسحاقی با تاکید بر اینکه هرچه شادی جامعه را بالا ببریم آمار استعمال دخانیات به طور خود به خود کاهش می‌یابد، گفت: این راهکار و کلید اصلی برای کاهش مصرف قلیان و سیگار است زیرا وقتی اصل آن را در بدن داشته باشیم نیاز به فرعش نیست.
وی با بیان اینکه هر ماده اعتیادآور یک دوره طلایی یا ماه عسل دارد، افزود: وقتی فرد قلیان مصرف می‌کند و می بیند که دچار عارضه‌ای نشده است احساس می‌کند که یک تافته جدابافته است غافل از اینکه همه مصرف کنندگان، چنین دوره‌ای دارند اما بسیار سریع از آن عبور می‌کنند و وارد دوران بد و اعتیاد آور همراه با عوارض می‌شوند.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه ما باید همه واقعیت‌ها را درباره قلیان بگوییم، تصریح کرد: اگر ما مدام بگوییم که قلیان بد است و از دوره نخست آن یا همان ماه عسل حرفی نزنیم، صرف سیاه نمایی است و مردم حرف‌های ما را باور نمی‌کنند.
اسحاقی با اشاره به اینکه همسالان و دوستان نیز نقش زیادی در جذب افراد به سمت دخانیات از جمله قلیان دارند، گفت: وقتی فردی با دوستان یا همکلاسی‌های قلیان مصرف می‌کند و احساس شادی به آن دست می‌دهد، قلیان، دمِ دست ترین ابزار برای تفریحش می‌شود زیرا ابزار دیگری برای شادی وی وجود ندارد.
عوارض مصرف قلیان در دراز مدت آشکار می‌شود
یک فوق تخصص ریه و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در میزگرد ایرنا گفت: مصرف کنندگان دخانیات از جمله قلیان در کوتاه مدت و سریع دچار عوارض نمی‌شوند بلکه در آینده عوارض آن مشخص می‌شود.
زهره نادری با بیان اینکه بر اساس آخرین آمار مصرف قلیان در کشور ۴۰ درصد افزایش یافته و ۳۰ درصد بانوان و ۳۰ تا ۳۵ درصد دانشجویان آن را استعمال می‌کنند، افزود: در گذشته حدود ۵۰ درصد مردان سابقه مصرف قلیان داشتند اما زنان کمتر بودند اما در سال‌های اخیر میزان مصرف آن در میان زنان افزایش یافته است.
وی با اشاره به اینکه بیشتر مصرف کنندگان قلیان در کشورمان جوان هستند، خاطرنشان کرد: آن دسته از مصرف کنندگان قلیان که بیشتر به پزشک مراجعه می‌کنند به دلیل آلرژی (حساسیت) است.
این پزشک فوق تخصص ادامه داد: به دلیل اینکه بیشتر مصرف کنندگان جوان هسنند در زمان حاضر درصد کمتری از آنها دچار مشکل می‌شوند و به پزشک مراجعه می‌کنند.
وی به برخی باورهای غلط درباره قلیان اشاره و تصریح کرد: عده‌ای می‌گویند قلیان می‌گویند اعتیادآور نیست اما به دلیل اینکه در آن پُک های عمیق‌تر می‌زنند و نیکوتین بیشتری وارد بدن می‌شود، بیشتر در معرض آسیب قرار دارند.
نادری توضیح داد: عده‌ای نیز فکر می‌کنند به دلیل اینکه دود داخل آب می‌رود، ضررهای آن کمتر است یا هیچ ضرری ندارد در حالی که آب باعث رطوبت و ماندگاری بیشتر رسوبات و دودها در ریه می‌شود.
وی با بیان اینکه میزان منوکسید کربن قلیان ۱۰ برابر سیگار است، اظهار داشت: نوع میوه‌ای و اسانس‌های موجود در آن باعث افزایش آلرژی و عفونت‌های قارچی می‌شود.
این پزشک فوق تخصص با بیان اینکه مصرف کنندگان قلیان متوجه این موارد نیستند، گفت: ما برای آنها توضیح می‌دهیم که قلیان باعث افزایش حساسیت، آسم و سل اما آنها وقتی احساس شادی را در مصرف آن می‌بینند، این موارد را فراموش می‌کنند.
وی با تاکید بر اینکه لازم است این مباحث در کلاس‌های درس توضیح داده شود، افزود: باید برنامه‌هایی تولید شود که نشان دهد مصرف سیگار و قلیان چه آسیب‌های جدی به بدن انسان وارد می‌کند.
نادری با اشاره به اینکه قلیان نباید این قدر در دسترس باشد و جلوی آن باید گرفته شود، خاطرنشان کرد: استعمال قلیان روی باروری بویژه زنان و تولد نوزاد نارس نیز تأثیر دارد و یک سال قبل از باروری نباید دخانیات مصرف شود.
یکهزار و ۴۰۰ واحد عرضه کننده قلیان در استان اصفهان
مدیر گروه بهداشت محیط مرکز بهداشت اصفهان ر این میزگرد ایرنا به موضوع قلیان از دید دسترسی پرداخت و گفت: تعداد مراکز عرضه قلیان و فروش مواد دخانی و سیگار روند رو به رشد دارد و مانند قارچ سبز می‌شوند.
حسین صفاری با تاکید بر اینکه مقابله با این واحدها سخت شده است، افزود: تعداد این واحدها در سال ۹۱ کمتر از ۲۰۰ بود و پس از اقدامات جدی وزارت بهداشت و مرکز بهداشت اصفهان، مراکز عرضه قلیان تعطیل شد.
ممنوعیت عرضه قلیان در اماکن عمومی از سال ۹۴ ابلاغ شد و طرح جمع آوری قلیان از چایخانه‌ها از مرداد سال ۹۵ توسط مرکز بهداشت اصفهان و با همکاری قوه قضائیه و نیروی انتظامی در اصفهان به اجرا در آمد و به دنبال آن تعدادی از چایخانه‌ها بدلیل اصرار بر عرضه قلیان، پلمب شدند.
وی با اشاره به اینکه مراجع قضائی و نیروی انتظامی در این زمینه بسیار کمک کردند، ادامه داد: اما در سال ۹۶ به دلیل اتفاقاتی که افتاد و مصوبه جدید مجلس، این مراکز مجدد فعال شدند و اکنون حدود یکهزار چایخانه در کلانشهر اصفهان، قلیان عرضه می‌کنند.
اواخر سال ۹۶ فوریت استفساریه تبصره یک ماده ۱۳ قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات توسط تعدادی از نمایندگان در مجلس تصویب شد.
بر اساس این استفساریه، اماکن عمومی در تبصره یاد شده، شامل چایخانه‌ها و قهوه خانه‌های سنتی و اتاق‌های استعمال دخانیات در فرودگاه‌ها و پایانه‌های مسافربری نخواهد شد و به عبارتی دیگر چایخانه‌ها و قهوه خانه‌ها از شمول اماکن عمومی خارج می‌شوند بدین ترتیب بسیاری از چایخانه‌های تعطیل شده، شروع به کار کردند.
صفاری با بیان اینکه فقط ۲۰۰ چایخانه از میان آنها و به زعم خودشان دارای پروانه کسب هستند، تصریح کرد: از دید مرکز بهداشت این مراکز مورد تأیید نیست زیرا صلاحیت بهداشتی ندارند.
وی با اشاره به اینکه مجموع مراکز عرضه کننده قلیان در استان اصفهان حدود یکهزار و ۴۰۰ واحد تخمین زده می‌شود، گفت: بیشتر مراجعه کنندگان به آنها افراد ۱۳ سال تا جوانان هستند و در برخی موارد بانوان مراجعه می‌کنند که تبدیل به معضل شده است.
صفاری با بیان اینکه در برهه‌ای که چایخانه‌ها به دلیل عرضه قلیان بسته شدند حدود ۷۰ واحد عرضه کننده زیرزمینی قلیان در اصفهان شناسایی شد، خاطرنشان کرد: اکنون تعداد آنها به ۱۰۰ تا ۱۵۰ واحد رسیده است.
صفاری با تاکید بر اینکه مجرای قانونی خوبی برای مقابله با این پدیده داریم مانند قانون جامع کنترل دخانیات، تصریح کرد: اما از آن به خوبی استفاده نمی‌شود و در کار اجرایی قوه قضائیه باید بیشتر ورود پیدا کند.
وی تعداد واحدهای صنفی عرضه کننده ادوات قلیان در کلانشهر اصفهان را ۴۰ مورد اعلام و اضافه کرد: تعداد آنها در حال افزایش است و قلیان را به اشکال و ظواهر جدید و جذاب عرضه می‌کنند.
مدیر گروه بهداشت محیط اصفهان با بیان اینکه اگر تعداد این واحدها محدود می‌شد و به سمت و سوی حذف تدریجی آنها می‌رفتیم جلوی اشاعه آنها گرفته می‌شد، تاکید کرد: این موضوع در زمان حاضر تا حدودی خارج از کنترل دولت قرار گرفته است و دستگاه‌های اجرایی و دولتی باید جدی تر در این زمینه اقدام کنند.
به گفته وی، وقتی این قبیل مراکز باز هستند یعنی دولت به آنها بها داده و مجاز به فعالیت هستند.
صفاری با اشاره به خانواده‌های بسیاری که نسبت به افزایش واحدهای عرضه کننده قلیان، نگران هستند، تصریح کرد: تعداد زیادی از آنها عنوان می‌کنند که سهولت دسترسی به این مراکز باعث معتاد شدن جوانان شده است.
وی تجمع جوانان در این اماکن و برخی مباحث حاشیه‌ای مربوط به آنها را دلیل شکایت‌های مردمی عنوان و اضافه کرد: یکی از راه‌های برخورد با این مراکز، شکایت‌های مردمی است که می‌توانیم از طریق مراجع قضائی آن را پیگیری کنیم.
مدیر گروه بهداشت محیط اصفهان یکی از دلایل شیوع قلیان را باز بودن این مراکز و در دسترس بودن آنها خواند و تاکید کرد: تعداد آنها باید محدود شود و وزارت کشور مصوباتی خوبی برای حذف تدریجی قلیان دارد اما اجرا نشد.
وی با اشاره به اینکه بر اساس این مصوبات قرار بود چایخانه‌هایی که مجوز دارند فعالیت کنند و بعد فقط ملزم به ارائه چای شوند، اضافه کرد: در اصفهان این موضوع برعکس شده است و وقتی می‌گوئیم که این واحدها باید بسته شوند می‌گویند اشتغالزایی به خطر می‌افتد.
تخفیف برای قلیان، فکر دشمن است
صفاری با بیان اینکه این واحدها تعرفه گذاری و نرخ گذاری مشخصی ندارند، اظهار داشت: بر اساس برخی شنیده‌ها، در تهران در تعدادی از چایخانه‌ها قیمت انواع قلیان را برروی تابلو اعلام می‌کنند و حتی برای دانشجویان با ارائه کارت دانشجویی ۱۰ درصد تخفیف در نظر گرفته می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه اینها فکر دشمن است، اضافه کرد: این تخفیف‌ها باید جاهای دیگر مانند سینما و استخر برای جوانان باشد نه مصرف دخانیات.
وی همچنین با اشاره به مشکلات بهداشتی استعمال قلیان، توضیح داد: در ادوات قلیان رسوبات بسیاری جمع و وارد ریه می‌شود و آب داخل کوزه قلیان، تأثیرگذاری آنها را تشدید می‌کند و انداختن میوه، گل و یخ هیچ فایده‌ای ندارد.
صفاری با بیان اینکه در بسیاری از چایخانه‌ها، تنباکوی مجاز استفاده نمی‌شود، ادامه داد: بسیاری از آنها در شرایط بهداشتی تولید نشده، دارای کپک و اسانس‌ها و رنگ‌های شیمیایی و مصنوعی هستند و حتی از فضولات حیوانات برای دودزا شدن آنها استفاده می‌شود.
وی با اشاره به اینکه چایخانه‌ها و مراکز عرضه قلیان مجاز به ارائه مواد غذایی نیستند، گفت: این کار با ضوابط بهداشتی مغایرت دارد.
مدیر گروه بهداشت محیط مرکز بهداشت اصفهان با تاکید بر اینکه به دلیل مخالفت برخی دستگاه‌ها نتوانستیم به این قضیه ورود پیدا کنیم، افزود: فقط ما و نیروی انتظامی برای این موضوع نیرو صرف می‌کنیم و با وجود شکایت مردم نتوانستیم برای تعطیلی مراکز عرضه کننده قلیان کاری انجام دهیم.
وی با بیان اینکه وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی تا کنون درخواست مکرر برای افزایش مالیات برای این قبیل واحدها داده‌اند، خاطرنشان کرد: مالیات به مقدار جزئی افزایش یافت اما کافی نیست و مجلس باید در این زمینه قوی، عمل و از قانونی که تصویب کرده است، دفاع کند.
به گفته وی، عده‌ای به بهانه اشتغالزایی و طرفداری از مردم استفساریه مجلس برای خارج کردن چایخانه‌ها از شمول اماکن عمومی را امضا کردند در حالی که بسیاری از مردم خواهان تعطیلی واحدهای عرضه کننده قلیان هستند.
صفاری همچنین خاطرنشان کرد: در مصاحبه‌های که با تعدادی از مصرف کنندگان قلیان در چایخانه‌ها داشتیم بیش از ۶۰ درصد آنها عنوان کردند که سراغ تفریحات دیگر مانند ورزش، کوهنوردی و سینما نیز می‌روند بنابراین فقط بحث جایگزین در این میان، مطرح نیست.
شیوع مصرف قلیان، ریشه فرهنگی دارد
کارشناس ارشد پلیس مبارزه با مواد مخدر نیروی انتظامی اصفهان در این میزگرد خبری ایرنا گفت: آمار دقیقی از استعمال قلیان وجود ندارد و در واقع عدد چندان مهم نیست وقتی افزایش گرایش جوانان به این پدیده را به وضوح در جامعه می‌بینیم.
سرگرد مجید طاهری زاده با بیان اینکه مواد مخدر که تظاهرات بیشتری دارد چندان قابل شمارش نیست، افزود: ۵۵ درصد خانواده‌های افراد معتاد پس از پنج سال متوجه این موضوع می‌شوند اما دخانیات چهره پنهان تری دارد.
طاهرزاده با اشاره به اینکه سوپر مارکت ها و چایخانه‌ها به دلیل درآمد بالایی که برای آنها وجود دارد اقدام به فروش سیگار یا عرضه قلیان می‌کنند، اظهار داشت: مجوزهای قبلی سفره خانه‌ها یا قهوه خانه‌ها با قیمت‌های بالا خرید و فروش می‌شود زیرا مشتری‌های زیادی دارند.
وی با تاکید بر اینکه آماری نیز از قلیان موجود در خانه‌ها وجود ندارد و کسی نمی‌تواند آن را تهیه کند، تصریح کرد: مشکل ما در این بحث فقط بهداشتی یا قانونی بودن آن نیست بلکه ریشه فرهنگی دارد که چرا مصرف قلیان را پذیرفتیم، چرا با آن همزیست شدیم و چرا دیگر زشتی و قبح ندارد در حالی که قوانین ما مقابل آن ایستاده است.
طاهرزاده ادامه داد: با وجودی که جامعه علمی ما خیلی تلاش می‌کند که خطرناک بودن آن را هشدار دهد اما همچنان مصرف قلیان رو به افزایش است و وضعیت خوبی در این زمینه نداریم.
این کارشناس ارشد نیروی انتظامی اصفهان با اشاره به اینکه دخانیات، دروازه ورود ۸۵ درصد معتادان به عرصه مواد مخدر بوده است، تاکید کرد: تولیدکنندگان مواد مخدر از فرم قابل پذیرش فرهنگی جدیدی که در کشورمان برای قلیان بوجود آمده است، استفاده کردند و برای عرضه مواد مخدر جدید از شکل و شمایل قلیان بهره می‌گیرند.
وی با بیان اینکه گُل یا "ماری جوانا" خصوصیات قلیان را دارد، چندان خطرناک به نظر نمی‌آید، بوی خوبی دارد و مصرف آن راحت است، خاطرنشان کرد: با استفاده از این ترفند، این ماده خطرناک در فرهنگ عمومی مصرف قلیان حتی برای کسانی که قصدشان کجروی نیست وارد شده است در حالی که عوارض سنگینی روی مغز دارد.
طاهرزاده با اشاره به اینکه قلیان وارد زندگی بسیاری از مردم شده است، گفت: فرهنگ ما از هروئین می ترسد اما از قلیان نمی ترسد به همین دلیل باید به فکر چاره باشیم که زمینه ساز ورود مواد خطرناک به زندگی مردم نشود.
این کارشناس، مهمترین دلیل شیوع قلیان را خاصیت اعتیادآور و وابسته کردن آن دانست و افزود: شیشه یکی از پر قدرت ترین اعتیاد آورهای جهان است و از هر ۱۰۰ نفر که بار اول آن را مصرف می‌کنند، ۴۲ نفر بار دوم استفاده می‌کنند اما در قلیان این رقم برای بار دوم ۸۴ نفر است.
وی، شیوع بالای مصرف قلیان در کشورمان را به مثابه سونامی خواند و افزود: از هر ۱۰۰ نفر که یک بار مواد نیکوتین دار مصرف می‌کنند ۸۰ نفر آنها بویژه در سنین نوجوانی و جوانی ادامه می‌دهند.
طاهرزاده با بیان اینکه ۲۴۵ میلیون معتاد به مواد مخدر و چند میلیارد مصرف کننده دخانیات در دنیا وجود دارد، ادامه داد: کسی که طعم مصرف قلیان را چشیده باشد با امکان ۸۰ درصد مصرف آن را ادامه می‌دهد و مشتری می‌شود.
وی با اشاره به اینکه این موضوع باعث فروش بیشتر و به تبع آن تبلیغات بیشتر می‌شود، تصریح کرد: وقتی تقاضا بالا رود، بازار عرضه هم شکل می‌گیرد و حتی طرفدار قانونی مانند مباحث اشتغالزایی یا غیر قانونی و زیرزمینی پیدا می‌کند و واحدهای عرضه کننده زیاد می‌شود.
مظاهر قلیان نباید در جامعه باشد
این کارشناس توضیح داد: عده‌ای می‌گویند با بستن چایخانه‌ها، عرضه قلیان در خانه‌ها و پارک‌ها افزایش یافت در حالی که باید به این نکته توجه کرد که به دلیل اعتیاد آور بودن تنباکو، هرچه مظاهر آن دم دست تر باشد شیوع آن بیشتر می‌شود.
طاهرزاده با تاکید بر اینکه مظاهر قلیان نباید در جامعه باشد، افزود: در بسیاری از کشورهای خارجی، کارهایی که بد است را پذیرفتند اما مظاهر ندارد به عنوان مثال مصرف الکل آزاد است اما فروشگاه الکل ندارند یا در محیط عمومی نمی‌توان الکل مصرف کرد.
وی ادامه داد: هرچه در دسترس بودن مواد مخدر و دخانیات کمتر و در معرض دید کمتری باشد شیوع آن کاهش می‌یابد.
طاهرزاده با اشاره به اینکه برای مواد مخدر مجازات اعدام وجود دارد، گفت: اما هنوز این پدیده در کشور وجود دارد زیرا از طرفی بازار متقاضی شدید به آن وابسته است و بازار عرضه از آن پول در می‌آورد.
وی با اشاره به تحقیقی در این ارتباط گفت: اولین عامل ورود دانش آموزان به مصرف دخانیات، کنجکاوی، بعد تفریح و لذت طلبی است به همین دلیل هرچه مظاهر مثبت در دسترس نوجوانان باشد کنجکاوی روی آنها متمرکز می‌شود و راه درست را انتخاب می‌کنند.
طاهرزاده اضافه کرد: وظیفه ماست که جامعه را از مظاهر منفی پاک و مظاهر مثبت را جایگزین آن کنیم زیرا فرزندان ما از روی کنجکاوی و تفریح به سمت این موارد می‌روند نه اینکه به خود آسیب بزنند.
وی، با بیان اینکه لازم است مظاهر دخانیات توسط قانون و قوه قهریه حذف شود و حداقل کاری کنیم که به افراد کم سن و سال عرضه نشود، تاکید کرد: باید جلوی تبلیغات رنگین و فریبنده آنها نیز گرفته شود.
دسترسی به قلیان به کمتر از ۱۵ دقیقه رسیده است
کارشناس دخانیات مرکز بهداشت استان اصفهان در این میزگرد گفت: برآورد مصرف قلیان در مردان ۳۵ و در زنان ۳۰ درصد است و تحقیقات جزیره‌ای در شهرهای مختلف نشان می‌دهد سه تا پنج درصد دختران در سال‌های اول دانشگاه سیگار کشیدن را شروع می‌کنند که ۲۸ درصد آنها قلیان می کشند.
علی عبدالله نژاد با بیان اینکه هنوز جامعه ما سیگار کشیدن را کاری مردانه می‌داند، افزود: اما مصرف قلیان بین دختر و پسر همسان است و ۲۵ درصد دانشجویان دست کم یک بار تجربه مصرف قلیان ر ا داشتند.
وی با اشاره به اینکه در تحقیقی نیز ۱۱ درصد افراد ۱۱ تا ۱۳ ساله مصرف کننده قلیان بودند، تصریح کرد: در ۱۰ سال اخیر مصرف قلیان ۳۵ تا ۴۰ درصد در کشورمان افزایش یافته که نخستین عامل آن در دسترس بودن عنوان شده است.
این کارشناس با بیان اینکه در زمان حاضر حداقل زمان دسترسی به قلیان ۱۰ تا ۱۵ دقیقه است، اظهار داشت: بحث باورهای غلط به عنوان مصرف جایگزین در شیوع قلیان تأثیر زیادی دارد.
وی با تاکید بر اینکه مواد استفاده شده در تنباکوی قلیان سرشار از مشتقات نفتی مانند بنزن هستند، تاکید کرد: ۱۰۰ درصد آنها سرطانزاست.
عبدالله نژاد به تحقیقی که درباره دم و بازدم قلیان انجام شده، اشاره و اضافه کرد: در این تحقیق مشخص شد که ۷۰ درصد آلاینده‌ها داخل ریه‌ها باقی می‌ماند.
وی به مطالعه دیگری اشاره و خاطرنشان کرد: در این مطالعه ۷۶ درصد جوانان مصرف کننده قلیان اثرات مصرف دخانیات را می‌دانستند اما چون اثرات آن طولانی مدت است، برایشان چندان قابل توجه نبود.
عبدالله نژاد با بیان اینکه قلیان کشیدن، تکمیل کننده عیش است و گیرایی خوبی دارد، افزود: فشار دوستان نیز در این زمینه تأثیر دارد و وقتی فردی یک بار قلیان کشید و لذت آن را احساس کرد دوباره به سمت آن می‌رود به طوریک اکنون مصرف قلیان در خوابگاه‌ها بسیار بالاست.
وی با اشاره به اینکه کنجکاوی و هیجان نیز در مصرف قلیان تأثیر دارد، توضیح داد: بسیاری می‌گویند با یک بار که معتاد نمی‌شویم و به همین دلیل سراغ این دخانیات می‌روند.
این کارشناس مرکز بهداشت با تاکید بر اینکه باید جایگزین مناسبی برای قلیان در بین جوانان داشته باشیم، تصریح کرد: چقدر آمار زمین‌های ورزشی و استخرهای ما افزایش یافته است و آیا می‌توانند پاسخگوی نیاز جوانان باشند در حالی که این روزها قیمت بسیاری از این تفریحات مانند سینما نیز افزایش یافته است.
عبدالله نژاد با بیان اینکه باید روش‌های تشویقی و تخفیف‌های خوبی برای این تفریحات در نظر گرفته شود، خاطرنشان کرد: قلیان و سیگار همان مسیر اعتیاد است وخانواده ها باید به این نکته توجه کنند.
۳۰۱۱/۶۰۲۶/
نظر شما