بیش از یکسال از خروج غیر قانونی و یک جانبه آمریکا از برجام می‌گذرد و واشنگتن با اعمال تحریم‌های ظالمانه و بی سابقه علیه ایران به نقش آفرینی مخرب در تداوم این توافق بین المللی می‌پردازد و به رغم تائید چندین باره آژانس بین المللی انرژی اتمی در اجرای کامل تعهدات از سوی تهران طرف‌های دیگر این توافق به ویژه اروپایی‌ها خود را به تجاهل آگاهانه زده و با فرار از اجرای تعهدهای مندرج در برجام صرفاً به صدور بیانیه و حمایت نوشتاری فارغ از عمل پرداخته و دائم در شیپور باید و نبایدها برای جمهوری اسلامی می دمند.
با گذشت ایام یادشده و پایان ظرف زمانی صبر راهبردی تهران در تعهدکامل به برجام و استفاده ایران از حقوق مندرج در این توافق بین المللی که تصریح بر کاهش تعهد در صورت بی عملی طرف دیگر دارد، مرحله نخست از کاهش تعهد برجامی جمهوری اسلامی ۱۶ تیرماه به پایان می‌رسد و بر اساس تاکید مسئولان جمهوری اسلامی از آن زمان به بعد گام دوم برای این روند آغاز می‌شود.
به عقیده کارشناسان، قاطعیت تهران در استیفای حقوق مشروع خود که در متن برجام گنجانده شده و بی مسئولیتی رندانه طرف‌های دیگر در این توافق بین المللی به خصوص درحوزه تجارت نفت و ساماندهی مباحث پولی و بانکی و تسریع در اعمال اینستکس به معنای واقعی به دور از اعتباردهی کاغذی به شرکت‌های کوچک اروپایی که هیچ تأثیری در این باره نخواهند داشت، ۱+۴ را به سمت واقعگرایی و چالش با تحریم‌های ضد ایرانی واشنگتن سوق خواهد داد.
بر این اساس اگر ۱+۴ خواهان بقای برجام بوده باید به میدان انجام تعهد و اجرای مفاد مندرج در آن و تحقق مطالبات قانونی و مشروع ایران به عنوان طرف دیگر این تعهد قدم بگذارد.
حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران برجام را به نفع همه ملت‌ها، منطقه و جهان دانست و بر بازگشت آمریکا از خطای خود به عنوان بهترین راه در این باره تاکید کرد.
وی یادآورشد که تمام اقدامات ایران به سرعت قابل بازگشت است و هر ساعتی آنها به برجام برگردند ما هم باز می‌گردیم.
حجت الاسلام و المسلمین روحانی روز چهارشنبه در جلسه هیأت دولت گفت: آمریکایی‌ها آتش‌بازی در منطقه را یکسال است که آغاز کرده‌اند و در حالی که به دنبال آتش افروزی هستند، می‌گویند بازی با آتش خطرناک است! خاموش کردن این آتش تنها بازگشت به تعهدات و مصوبات سازمان ملل است و اگر نخواهند که به این تعهدات بازگردند، جمهوری اسلامی ایران همانطور که پیش از این اعلام کرده، رأس ۶۰ روز، اقدامات بعدی را انجام خواهد داد.
وی با بیان اینکه این روزها به نکات جالبی از سوی آمریکایی‌ها رسیده‌ایم، گفت: آنها تا به امروز برجام را توافقی بد می‌دانستند و در این شرایط اگر ایران بخواهد از این توافق فاصله بگیرد، آنها باید خوشحال باشند، اما امروز که جمهوری اسلامی ایران مقداری از این توافق فاصله گرفته است، ناراحت بوده و داد و فریادشان در جهان بلند شده است.
روحانی با یادآوری اینکه طرف‌های ایران در برجام پیوسته در حال توصیه به ایران برای ماندن در برجام هستند، ادامه داد: اگر این توافق خوب است، چرا اروپا و آمریکا به تعهدات و وظایف خود در این توافق عمل نمی‌کنند و اگر این توافق بد است، چرا وقتی که ایران می‌خواهد براساس توافق به بخشی از تعهدات خود عمل نکند، در دنیا سر و صدا می‌کنند؟
رئیس جمهوری تاکید کرد: بسیار باعث تعجب است که اروپا در حالی که می‌بیند ملتی ۸۲ میلیونی برای تأمین نیازهای ضروری خود با مشکل روبه رو است، سکوت کرده و یکسال است که سخن نمی‌گوید؛ این‌هایی که مدعی حقوق بشر و طرفداری از انسان‌های بی‌گناه و زن، مرد، پیرمرد و کودکان هستند، چرا با صراحت این اقدام آمریکا را محکوم نکرده و در جهت جبران آن کاری نمی‌کنند؟
وی با یادآوری اینکه جمهوری اسلامی ایران با ارسال نامه برای سران ۵ کشور اروپایی و انتشار بیانیه رسمی اعلام کرده که برای حفظ برجام تعهدات خود را کاهش می‌دهد، گفت: اقدام ایران در کاهش تعهدات برای ضربه زدن به برجام نیست، بلکه در جهت حفظ برجام است؛ چرا که معتقدیم که اگر اقدامی انجام ندهیم، برجام از بین خواهد رفت. بخاطر آنکه طرف‌های مقابل به تعهدات خود عمل نکردند و به این ترتیب برجام از بین نرود، متقابلاً تعهدات خود را کاهش می‌دهیم تا این ساختمان بتواند متعادل بوده و حفظ شود.
روحانی با بیان اینکه اگر امروز در غنی‌سازی از مرز ۳۰۰ کیلو عبور کرده‌ایم و ادامه خواهیم داد، تنها برای حفظ برجام است، ادامه داد: همان طور که اعلام کرده‌ایم، اگر طرف‌های مقابل به تعهدات خود بازگردند، بازگشت ایران به شرایط توافق به سرعت انجام خواهد شد و اگر تولید بالایی هم انجام دهیم در مدت کوتاهی آن را به کشوری دیگر مانند روسیه فروخته و در قبال آن کیک زرد دریافت می‌کنیم.
وی با بیان اینکه ایران اعلام کرده در تولید آب سنگین به ۱۳۰ تن تعهدی ندارد و ممکن است افزایش داشته باشد، اظهار داشت: اگر شرایط توافق حاصل شود بازگشت به زیر ۱۳۰ تن هم خیلی سریع می‌تواند انجام شود.
روحانی با اشاره به اینکه تمام اقداماتی که ایران به واسطه عدم پایبندی طرف‌های مقابل به تعهدات برجام، انجام می‌دهد به سرعت قابل بازگشت است، گفت: ایران هرگز قصد لجبازی با دیگران و برهم زدن توافق را ندارد، کما اینکه طرف‌های مقابل به هیچ عنوان نمی‌توانند به اقدامات ایران ایرادی بگیرند، چرا که ایران در پاسخ به درخواست‌های مکرر سران اروپا چندین بار مهلت‌های مقرر را تمدید کرده است.
رئیس جمهور با بیان اینکه مسئولان اروپایی حتی به آنچه که به ایران در این مدت برای حل مشکلات قول داده و توصیه کرده‌اند، عمل نکرده اند، افزود: ایران در این مدت به هیچ عنوان عجله نکرده است و مردم بدانند که لحظه‌ای در برجام احساسی عمل نکرده و کاملاً براساس منطق و عقل اقدام کرده‌ایم. صبر جمهوری اسلامی ایران به تعبیر برخی از رهبران دنیا صبری راهبردی بوده است و امروز بعد از یکسال کنار گذاشتن برخی تعهدات بازگشت‌پذیر قابل اعتراض نیست.
رئیس جمهور با بیان اینکه اگر برجام توافقی خوب است همه باید نسبت به آن متعهد باشند، گفت: طرف‌های مذاکره‌کننده در برجام خود به تعهداتشان پایبند نیستند، اما نسبت به ایران همواره اعتراض دارند.
روحانی ساز و کار مالی اروپایی‌ها (اینستکس) را تاکنون تنها اقدامی نمایشی دانست و افزود: امروز اینستکس تنها ساز و کاری بدون پول است و اینستکسِ توخالی به هیچ دردی نمی‌خورد، اما اگر اینستکس فعال شده و پول فروش نفت ایران به آنها به واسطه آن حاصل شود با وجود ایرادات آن، می‌توان تا حدی آن اقدام را قبول کرد.
وزیر امور خارجه کشورمان همچنین گفت که ما به صراحت گفتیم اگر اروپا به برجام متعهد باشد ما هم به برجام متعهد خواهیم بود، منتها همان طور که اروپا تعهداتش را انجام می‌دهد ما انجام می‌دهیم.
وی با اشاره به ۱۱ «تعهد» اروپا برای حفظ برجام از جمله فروش نفت ایران و بازگشت پول آن به کشور افزود که اگر اینستکس عملیاتی شود «مقدمه‌ای برای اجرای آن ۱۱ تعهد است».
سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه نیز در واکنش شتابزده به تصمیم ایران برای افزایش سطح غنی سازی اورانیوم و بدون اشاره به بی تعهدی پاریس در انجام تعهدات مندرج خود در برجام مدعی شد که خروج تهران از شرایط توافق هسته‌ای، حاصلی برای این کشور نخواهد داشت.
"اگنس فون در مول" افزود: مورد تردید قرار دادن توافق، فقط تنش‌های شدت یافته موجود در منطقه را تشدید می‌کند.
سخنگوی وزارت خارجه فرانسه همچنین گفت: به همین دلیل، فرانسه به همراه شرکای اروپایی خود قویاً از ایران خواسته‌اند که غنی سازی اضافی را بدون تأخیر معکوس کند و از اقدام‌های بیشتری که تعهدات هسته‌ای اش را تضعیف می‌کند، خودداری کند.
همچنین تارنمای «فارن پالیسی» در یادداشتی نوشته سفیر پیشین فرانسه در آمریکا و یک کارشناس مسائل بین‌الملل افزود که ایران به دنبال ساخت بمب اتم نیست بلکه خواهان کاهش تحریم‌ها و تقویت حمایت اروپایی‌ها از توافق هسته‌ای است.
«ژرار آرو» سفیر پیشین فرانسه در آمریکا و سازمان ملل و «علی واعظ» مدیر «پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران» در مقاله مشترکی با یادآوری اینکه ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران از مرز ۳۰۰ کیلوگرم عبور کرده است، نوشتند: تصمیم تهران برای عبور از سقف اورانیوم غنی‌شده یک اقدام تحریک‌آمیز خطرناک نیست. این تلاشی حساب‌شده است تا سبب گردد رهبران اروپایی توافق هسته‌ای را تحکیم کرده و حرکت به سمت جنگ را متوقف کنند.
در این مقاله که با عنوان «ایران برای ساخت بمب تلاش نمی‌کند بلکه خواهان کاهش تحریم‌هاست» آمده است: بیش از یک سال از زمانی که دونالد ترامپ از برجام خارج شد، سپری شده است. او مدعی شد که ایرانی‌ها فریبکاری کرده‌اند اما همانطوری که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مکرراً گزارش داده است، ایرانی‌ها فریبکاری نکرده‌اند. ترامپ ادعا کرد که خروج وی از برجام منجر به یک توافق بهتر می‌شود اما این اتفاق نیافتاده است.
نویسندگان در بخشی از این مقاله تاکید کردند: کاهش تعهدات ایران در برجام «اقدامی حساب‌شده است تا طرف‌های باقیمانده در برجام (اروپا، روسیه و چین) وادار شوند که با کارزا فشار حداکثری آمریکا مقابله کنند.»
کارزار فشار حداکثری آمریکا اقتصاد ایران و معیشت مردم را هدف گرفته است. لذا قوانین و عرف بین‌الملل ایجاب می‌کند سایر طرف‌های برجام برای حفظ این توافق و بهره‌مندی ایران از فواید آن تلاش کنند.
نظر شما