روزهای قبل از کنکور و البته چند ساعت مانده به آن همواره با تکرار ثانیه‌های استرس‌زا می‌گذرد. می‌توان گفت در طول فرایند آماده سازی داوطلبان برای فراگیری دروس کنکور، فشار بسیار زیادی به آنان وارد می‌شود.
گاهی حجم این نگرانی‌ها به اندازه‌ای است که علاوه بر مشکلات جسمی، آسیب‌های روحی بسیاری برای داوطلبان به دنبال دارد.
اگر چه که درس خواندن و برای خود کاره‌ای شدن همواره در جامعه ایرانی اسلامی به عنوان یک امر پسندیده و فاخر مطرح می‌شود و در حقیقت این مطلب شکی نیست، اما روی دیگر سکه کنکور را باید در هزاران حلقه مفقوده‌ای یافت که مغفول مانده است.
کنکور، که به باور بسیاری از روانشناسان و کارشناسان اجتماعی، به منزله تنها یک آزمون و یک مرحله از زندگی است، طی سال‌های متمادی به دلیل سیاست‌های نادرست به بزرگ‌ترین و پر تنش ترین رقابت کشور تبدیل شده است، به طوری که در باور افراد جامعه ارزیابی یک زندگی خوب به میزان موفقیت در این آزمون گره می‌خورد.
در این میان به گفته صاحبنظران و تحلیلگران، شدت فضاسازی‌های اشتباه در خصوص این مسابقه علمی به قدری گسترده است که از قالب ارزشی علم و معرفت به قالب‌های دیگر تغییر شکل داده است، به طوری که اگر بگوییم کنکور به خودی خود به بستری فراخ برای تجارت، تبلیغ و القای فکری روانی ایستا تبدیل شده است گزافه نگفته‌ایم.
به باور روانشناسان، داوطلبان کنکور علاوه بر اینکه سختی‌های بسیاری را برای کسب آمادگی در این آزمون متحمل می‌شوند، باید مجموعه‌ای از فشارهای اجتماعی، خانوادگی و فرهنگی را تاب بیاورند، این در حالی است که در سال‌های اخیر این حقیقت مهم از سوی استادان خبره مشاوره عنوان می‌شود که کنکور همه چیز نیست!
بنابراین به باور کارشناسان پرداختن به این موضوع مهم است که انبوه فرصت‌های آتی در مسیر زندگی یک داوطلب کنکور نیز موازی با دروس دیگر به او آموزش داده شود، به این معنا که ارزش دانایی، کسب جایگاه اجتماعی و رشد و ترقی تنها به شرط عبور از سد کنکور محدود نشود، چرا که الگوهای بیشماری در جامعه وجود دارد که از راه‌های خلاق و موجه بسیاری به جایگاه فاخر اجتماعی و حتی اقتصادی دست یافته‌اند.
در ایران، سازمان سنجش آموزش کشور که تحت نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است، متولی اصلی برگزاری کنکور سراسری برای ورود به دانشگاه‌های دولتی است، این آزمون در هر سال یک بار در ماه تیر برگزار می‌شود و اولین کنکور ایران در سال ۱۳۴۸ برگزار شد.
کنکور سراسری که به بزرگ‌ترین ماراتن علمی ایران توصیف شده نزدیک به پنج دهه است که در کشور برگزار می‌شود، هر سال صدها هزار داوطلب در کنکور سراسری با هم رقابت می‌کنند، عده‌ای به دانشگاه‌ها راه می‌یابند و عده‌ای دیگر موفق به راهیابی به مؤسسات و مراکز آموزش عالی نمی‌شوند.
کنکور امسال بر اساس آمار سازمان سنجش و آموزش کشور یک میلیون و ۱۱۸ هزار و ۷۳۹ داوطلب دارد که قرار است در نوبت‌های صبح و بعد از ظهر روزهای پنجشنبه و جمعه ۱۳ و ۱۴ تیر ماه در بیش از ۳۷۰ شهرستان و بخش مختلف کشور برای ورود به دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی رقابت کنند.
بر این اساس صبح روز پنجشنبه ۱۳ تیر ماه داوطلبان گروه آزمایشی ریاضی و انسانی و بعد از ظهر پنجشنبه گروه آزمایشی هنر، صبح جمعه ۱۴ تیرماه داوطلبان گروه آزمایشی علوم تجربی و بعد از ظهر جمعه داوطلبان گروه آزمایشی زبان‌های خارجی به رقابت می‌پردازند.
آمارها حاکی از آن است امسال فارغ‌التحصیلان نظام جدید نیز در آزمون سراسری شرکت می‌کنند. در کنکور امسال، تعداد ۵۷۷ هزار و ۲۵۵ نفر دیپلم نظام جدید "۶.۳.۳" و ۵۴۱ هزار و ۷۶۰ نفر مربوط به نظام قدیم یا پیش دانشگاهی هستند.
سال گذشته ۲۷ درصد دوره‌های نوبت دوم و ۱۳ درصد دوره‌های روزانه بدون کنکور بود. امسال به گفته مسؤولان شانس قبولی داوطلبان ۷۵ درصد است و نتیجه اولیه آزمون دهه دوم مرداد اعلام خواهد شد.
به گفته مسؤولان امسال در اصفهان ۸۳ هزار و ۲۰۷ داوطلب به رقابت می‌پردازند که این آمار نسبت به سال گذشته ۱۱ درصد افزایش داشته است.
در این میان شرکت کنندگان آزمون تجربی بیش‌ترین متقاضی را در استان دارد.کنکور سراسری ۹۸ در اصفهان به صورت همزمان با سراسر کشور در ۲۶ شهر و ۳۲ حوزه امتحانی استان اصفهان برگزار می‌شود.
تغییر نگرش به کنکور از خانواده آغاز شود
یک مشاور خانواده در اصفهان در این خصوص به ایرنا، گفت: الگوی تربیتی خانواده‌ها در خصوص نوجوانان و جوانان تأثیر مستقیمی بر طرحواره ذهنی آنان در خصوص تحصیلات دارد.
افشین ریاحی افزود: والدین به عنوان مهم‌ترین مربیان خانواده، موازی با کشف استعدادها و علاقه مندی های فرزندان، می‌توانند دیدگاه آنان در خصوص کنکور به عنوان تنها یکی از مراحل زندگی تثبیت کنند.
به گفته وی، ارزش گذاری بیش از اندازه خانواده برای تحصیلات می‌تواند سایر استعدادهای قابل ترقی فرزندان را برای همیشه خاموش نگه دارد، این در حالی است که نتایج بررسی‌ها نشان داده بسیاری از افرادی که در زمینه اخذ مدارج علمی موفق نبوده‌اند با تکیه بر توانمندی‌های خود به موفقیت‌ها و جایگاه‌های شاخصی دست یافته‌اند.
ریاحی با بیان اینکه جامعه باید بسیاری از ارزش‌ها را باز تعریف و تقویت کند، افزود: در کنار برجسته سازی و الگو سازی افرادی که موفق به اخذ مدارک عالی تحصیلی شده‌اند، باید با دیدگاه همه شمول جامعه را مجموعه‌ای از افراد مفید و مؤثر بدانیم که به طیف‌های مختلف انسانی نیاز دارد.
وی افزود: بخش قابل توجهی از رضایت فردی به تفکر و طرحواره ذهنی شخص بستگی دارد نه به اینکه جامعه هر چی می‌پسندد من نیز باید آن را به دست بیاورم حتی اگر با استعدادهای من هم خوانی نداشته باشد.
این مشاور خانواده خاطر نشان کرد: افراد بسیاری هستند که همه توان و کوشش خود را در عبور از سد کنکور به کار می‌گیرند اما هرگز موفق نمی‌شوند و یا اینکه سال‌های سال به تلاش خود ادامه می‌دهند تا نتیجه دلخواه را کسب کنند، بنابراین توجه به این نکته ضروری است که افراد از سایر جنبه‌های زندگی خود غافل نشوند.
سهم افکار عمومی در نگرش به کنکور
یک روانشناس تربیتی به فرهنگ جامعه و افکار عمومی نسبت به کنکور اشاره و در گفت و گو با ایرنا افزود: اجبار به پذیرفته شدن فرزندان در دانشگاه و تحصیل در مقطع آموزش عالی اگرچه در سال‌های اخیر کمی رنگ باخته است اما هنوز خانواده‌هایی هستند که با وجود دشواری در تهیه هزینه ثبت نام فرزندان در مؤسسه‌های کنکور، بر قبولی فرزندان در کنکور اصرار می‌ورزند در حالی که اگر خانواده از ابتدای تربیت و رشد فرزند خود استعدادهای وی را شناسایی کرده و وی را در مسیر آموزش و رشد استعداد و علاقه مندی قرار دهند، نیازی به تحمل فشار و استرس روانی ناشی از کنکور در خود و فرزندان نخواهند داشت.
وی بر نقش خانواده‌ها در تغییر فرهنگ نگاه به کنکور تاکید کرد و گفت: برخی خانواده‌ها با به کارگیری شیوه‌های تربیتی گوناگون از زمان تولد و ورود به مدرسه فرزندان این نگاه را دنبال می‌کنند که آینده فرزندان آنان به کنکور گره نخورده است و کنکور همچنان یک آزمون ساده است که در صورت دلخواه فرزندان می‌توانند در آن شرکت کنند، از این رو خانواده نخستین مرجعی است که در تغییر فرهنگ نگاه به کنکور و پرورش استعدادهای مهارتی افراد نقش دارد.
ابراهیم اصلانی افزود: در فضایی که خانواده، ساختار آموزش و پرورش و دانش آموزان به گونه‌ای رفتار می‌کنند که آینده شغلی و اجتماعی افراد تنها در گِرو قبولی در کنکور است، به طور طبیعی بر میزان اضطراب چه پیش از رسیدن به مقطع کنکور (دوره تحصیل) و چه در زمان آن افزوده می‌شود و آرامش بسیاری از خانواده‌ها را سلب می‌کند.
نبود مهارت آموزی در سایه سنگین کنکور
یک جامعه شناس در این خصوص معتقد است: سال‌های اخیر گرایش جامعه به سوی تحصیل در مقاطع آموزش عالی بوده و از یادگیری حرفه یا مهارت غافل شده است، در حالی که گاهی یادگیری یک مراتب جوان را زودتر به شغل مناسب و درآمدزایی می‌رساند تا چند سال تحصیل در دانشگاه.
مریم ظهوریان در گفت و گو با ایرنا، ضمن تاکید بر لزوم گذراندن تحصیلات دانشگاهی و افزایش ارتقای علمی عنوان کرد: یکی از اصلی ترین دلایل کم توجهی به مهارت آموزی در جامعه، تعیین نکردن درجه و سطوح مناسب برای حرفه و مهارت‌ها است. برای نمونه فردی که مهارت کامل در حرفه شیشه بری یا طلاسازی دارد، برچسبی به وی اطلاق نمی‌شود در حالی که فرد دیگری با چهار سال تحصیل در دانشگاه به درجه مهندسی می‌رسد.
این جامعه شناس در ادامه از نبود الگوهای فرهنگی و اجتماعی داخلی انتقاد کرد و گفت: تبلیغات سال‌های اخیر درباره گرایش افراد به یادگیری مهارت یا حتی علوم انسانی در اندازه شعار بوده و هنوز الگوی مناسب داخلی برای آن وجود ندارد.
وی افزود: تغییر نگرش‌های آموزشی و مسیر آموزش از ابتدای ورود فرزندان به مهدکودک و دبستان نقش مؤثری در گرایش خانواده و فرزندان به مهارت آموزی و تأمین آینده شغلی شأن دارد.
نگرانی‌های دانشجویان پس از ورود به دانشگاه
یک دانشجوی سال آخر دانشگاه اصفهان در این خصوص به ایرنا گفت: بیشتر روزهای دوران دبیرستان را به درس خواندن گذراندم و استرس‌ها و دغدغه‌های آن زمان را هیچگاه فراموش نمی‌کنم، اما خوشحالم توانستم به دانشگاه راه پیدا کنم.
این دانشجو که خود را علیرضا آزمند معرفی کرد با لبخندی کمرنگ افزود: تصوری که آن روزها درباره تحصیل در دانشگاه داشتم با وضعیتی که اکنون دارم چندان شباهت ندارد، آن روزها هرگز به این فکر نکرده بودم بعد از پشت سر گذاشتن کنکور وارد مرحله‌ای سخت‌تر و نگران کننده تر می‌شوم
وی افزود: البته بسیار خوشحالم که می‌توانم بخشی از هویت خود را با رشته‌ای که در آن درس می‌خوانم وو مدرک می‌گیرم معرفی کنم، اما نگرانی درباره آینده شغلی و سختی گذراندن دروس دانشگاهی همیشه با من است.
وی به داوطلبان کنکور توصیه کرد که در کنار تلاش برای موفقیت در کنکور به جنبه‌های دیگر زندگی مانند ورزش، کسب مهارت، درآمدزایی، سفر و مطالعه نیز توجه کنند.
این دانشجو اضافه کرد: مهم‌ترین مرحله پس از کنکور انتخاب هوشمندانه رشته دانشگاهی است که باید بر اساس علاقه و استعداد انجام شود.
۹۸۶۱/۶۰۲۶
نظر شما