بنگاه‌ های کوچک، موتور محرک رشد

گروه اطلاع رسانی ایرنا در راستای ایفای رسالت آگاهی بخشی به انعکاس برجسته‌ترین گزارش‌های روزنامه‌های مختلف با عناوینی چون «بنگاه‌های کوچک، موتور محرک رشد، احتیاط عاقلانه، مهار تنش‌های سیاسی دلار، افت و خیز انتظارات بنگاه‌ها، زندانیان، هر روز بیشتر از دیروز، تلویزیون تیشه به ریشه خود نزند، هدف رفع تحریم‌های امریکاست نه صرف مذاکره، گذر از جنبش به دولت و آمار کسری بودجه زیر تیغ سانسور بانک مرکزی» پرداخته است در ادامه به بازتاب گزیده‌ای از این مطالب می‌پردازیم.

بنگاه‌های کوچک، موتور محرک رشد

روزنامه «اعتماد» با انتخاب گزارشی با عنوان «بنگاه‌های کوچک، موتور محرک رشد» آورده است: بنگاه‌های کوچک و متوسط‌، موتور محرکه رشد و توسعه اقتصادی هستند. بنا به برخی آمارها در کشور حدود ۹۰ درصد از کل واحدهای تولیدی در گروه صنایع کوچک و متوسط قرار می‌گیرند. با این وجود، سهم‌شان از ایجاد ارزش افزوده کمتر از سهم بنگاه‌های بزرگ مقیاس است. به نحوی که ۲۰ درصد از ارزش افزوده اقتصاد ایران توسط بنگاه های کوچک و مابقی توسط بنگاه‌های متوسط و بزرگ حاصل می‌شود. بنا به آمار و ارقام برای ایجاد ارزش افزوده در بخش تولیدی منطقی است به بنگاه‌های متوسط و بزرگ توجه شود اما سهمی که بنگاه‌های کوچک می‌توانند در اشتغالزایی ایفا کنند نیز غیرقابل اغماض است.

تمام بنگاه‌های اقتصادی برای رشد و توسعه علاوه بر نقدینگی و حمایت مالی به زیرساخت‌هایی در زمینه‌های اعتباری و بانکی، بیمه و… نیاز دارند. یکی از زیر بخش‌های اعتباری و مالی، سرمایه‌گذاری است. همان طور که گفته شد اقتصاد به دلیل تنگناهای مالی و بین‌المللی، در محدودیت مالی قرار دارد. از سوی دیگر خیل عظیمی از پروژه‌های نیمه تمام نیز بر محدودیت مالی دولت‌ها می‌افزاید، از این رو نمی‌توان تا ابد چشم امید به کمک مالی دولت به بنگاه‌های کوچک و متوسط داشت. بنابراین لازم است زمینه‌های لازم برای سرمایه گذاری در این بنگاه‌ها فراهم شود. بهبود فضای کسب و کار و اتخاذ سیاست‌های تسهیل‌کننده، یکی از مهم‌ترین راهکارها برای افزایش سرمایه‌گذاری است.

احتیاط عاقلانه

روزنامه «آرمان» با درج گزارشی با عنوان «احتیاط عاقلانه» می‌نویسد: در شرایطی که هرروز شاهد افزایش فشارهای ایالات متحده در عرصه جهانی برای منزوی کردن جمهوری اسلامی و خطرناک جلوه دادن پرونده هسته‌ای ایران هستیم، این نیاز احساس می‌شد که گام‌های ایران در راستای کاهش گام‌به‌گام تعهدات برجامی عاقلانه و با در نظر گرفتن شرایط نظام بین‌الملل برداشته شود؛ چرا که اولاً به حقانیتی که کشورهای دیگر به سبب صبر استراتژیک یک ساله در برجام برای تهران قائل هستند آسیبی وارد نشود و درثانی آمریکا نتواند از این موضوع دستاویزی برای محکوم کردن جمهوری اسلامی در مجامع حقوقی بسازد.

چند روز پیش کارشناسان اعلام کردند که میزان ذخایر اورانیوم ایران تنها چندمیلی گرم از ۳۰۰ کیلوگرم مصرح در برجام بیشتر شده و اظهارات سخنگوی سازمان انرژی اتمی نشان می‌دهد که ایران با این‌که می‌تواند اما تصمیم ندارد دست کم در شرایطی فعلی سطح غنی‌سازی را به بیش از ۵ درصد افزایش دهد؛ زیرا با این سطح غنی‌سازی هم مصارف مورد نظر ایران برای تحقیق و تولید انرژی تأمین می‌شود و هم کشورهایی نظیر آمریکا نمی‌توانند به پرونده‌سازی جدی علیه ایران بپردازند. بر اساس اعلام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، آمریکا درخواست کرده تا پرونده هسته‌ای ایران در شورای حکام بررسی شود. به گفته آژانس جلسه بررسی روز چهارشنبه برگزارخواهد شد و آژانس گزارش کاملی از فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی به اعضای این شورا ارائه خواهد کرد. در چنین شرایطی نیاز است که کاهش تعهدات با روندی آرام و منطقی طی شود که به ایالات متحده بهانه لازم جهت پرونده‌سازی علیه کشورمان ندهیم.

مهار تنش‌های سیاسی دلار

روزنامه «خراسان» با انتشار گزارشی با عنوان «مهار تنش‌های سیاسی دلار» نوشت: هجدهم اردیبهشت ماه امسال و در سالگرد خروج آمریکا از برجام بود که ایران در گام اول تعدیل تعهدات خود، به اعضای باقی مانده در برجام مهلتی ۶۰ روزه داد تا فکری به حال قول و قرارهای عمل نکرده خود در برجام به ویژه در حوزه بانکی و نفتی کنند. در این مدت، نگاه‌ها به بازار ارز دوخته شد تا نتیجه این تحولات سیاسی بر نرخ ارز مشخص شود. چرا که تجربه سال‌های اخیر نشان داده است که اقتصاد ایران، اگر چه وابستگی اندک (حدود ۱۰ درصد) به تجارت خارجی خود دارد، اما همین میزان اندک، تعیین کننده بسیاری از متغیرهای اساسی اقتصاد ایران است.

با این حال و از آن تاریخ تا پایان موعد ۶۰ روزه در روز شنبه این هفته، رصد نرخ بازار آزاد ارز حاکی از افت ۲۵۰۰ تومانی است و در این مدت، دلار از ۱۵ هزار و ۴۰۰ تومان در ۱۸ اردیبهشت به حدود ۱۲ هزار و ۹۰۰ تومان رسیده است. این موضوع در کنار عوامل دیگری نظیر گسترش حوزه نفوذ بانک مرکزی در ایجاد کانال‌های ارزی در بازار نقد، کنترل بیشتر بازار سفته بازی و حضور فعال این بانک در بازار، پیگیری تشکیل بازار متشکل ارزی، عمق یابی بیشتر سامانه نیما، اجرای سفت و سخت‌تر دستورالعمل پیمان سپاری ارزی برای بازگشت ارزهای صادراتی و عرضه آن به سامانه نیما در آرام سازی بازار ارز در این مدت نقش اساسی داشته است.

افت و خیز انتظارات بنگاه‌ها

روزنامه «دنیای اقتصاد» با انتخاب تیتر «افت و خیز انتظارات بنگاه‌ها» آورده است: جدیدترین گزارش شاخص مدیران خرید (PMI) که یکی از دقیق‌ترین شاخص‌های نشان‌دهنده وضعیت اقتصادی یک کشور است، حاکی از این است که فعالان اقتصادی نسبت به آینده تولید همچنان خوش‌بین هستند؛ اما انتظارات آنها با افت و خیزهایی همراه شده است. رقم شاخص مدیران خرید (شامخ) در خردادماه ۵۰.۶۶ واحد محاسبه شده که نشان می‌دهد اقتصاد هنوز در وضعیت رونق است؛ با این حال این رقم کمتر از انتظارات بنگاه‌ها است که در ماه قبل از آن (اردیبهشت‌ماه) پیش‌بینی شده بود. در این میان، فعالان اقتصادی معتقدند که رونق ادامه پیدا می‌کند و وضعیت تولید در تیرماه بهتر از خرداد ماه می‌شود. نکته جالب توجه این است که با وجود شرایط سخت محیط کسب‌وکار و تشدید تحریم‌های اقتصادی، فعالان صنعتی از فروردین‌ماه امسال تاکنون، همواره انتظار افزایش تولید برای ماه بعد را داشته‌اند.

شامخ یا همان شاخص مدیران خرید (PMI) مقیاسی است که مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق ایران، از طریق دریافت پاسخ بنگاه‌های نمونه در صنایع مختلف به سوالات مشخص استخراج می‌کند. شاخص شامخ که اوایل هرماه منتشر می‌شود، رونق، رکود یا ثبات کسب‌وکارهای موردبررسی و چشم‌انداز انتظاری آنها در آینده را نشان می‌دهد. در جریان استخراج این شاخص، اگر عدد شامخ بیش از ۵۰ واحد باشد، نشان می‌دهد که اقتصاد در حال توسعه است، در حالی‌که هر رقمی زیر ۵۰ واحد، از قرار داشتن اقتصاد در شرف انقباض و رکود حکایت دارد.

زندانیان، هر روز بیشتر از دیروز

روزنامه «همدلی» با انتخاب گزارشی با عنوان «زندانیان، هر روز بیشتر از دیروز» نوشت: ایران با داشتن ۲۴۰ هزار زندانی رتبه نهم دنیا به لحاظ تعداد کل زندانیان را به خود اختصاص داده است. دو روز پیش «تقی رستم‌وندی»، رئیس سازمان امور اجتماعی کشور آمار جدیدی از زندانیان کشور را به رسانه‌ها اعلام کرد. پارسال نیز «سیدحسن موسوی چلک» رئیس انجمن مددکاری اجتماعی وقت اعلام کرد: «در هر ساعت ۵۰ نفر وارد زندان می‌شوند». پیش‌تر نیز برخی از منابع از رشد ۱۷ برابری زندانیان کشور نسبت به دهه‌های گذشته خبر دادند. این گونه خبرها، خبری نیست که بتوان به راحتی از کنار آن گذشت و از آن چشم‌پوشی کرد. اگر هم چنین کنیم، دیری نخواهد پایید که این معضل، آثار خود را بر زندگی همه ما نشان خواهد داد. در حالی رتبه شمار زندانیان در ایران تک رقمی است که در کشورهای مختلف از تعداد زندانیان به عنوان معیاری برای سنجش میزان رضایت از زندگی نام می‌برند.

در بسیاری از کشورها از جمله کشورهای توسعه یافته و غربی -که مدام از سوی برخی از رسانه‌های داخل کشور به محیط و کشورهای جرم‌زا متهم می‌شوند- به دلیل کاهش شدید جرائم، تعداد زندانیان در آن کشورها به حدی کم شده کرده است که زندان‌های آن کشورها در حال تغییر کاربری به مسافرخانه، هتل، محل بازی کودکان و … هستند. به عنوان مثال فقط در کشور هلند طی یکی دو دهه گذشته ۲۵ زندان در این کشور تغییر کاربری داده‌اند و در این کشور ۱۷ میلیون نفری فقط ۱۷۰۰۰ زندانی در زندان‌ها وجود دارد، به نحوی که زندان‌های هلند به حدی خالی شده که این کشور به واردات زندانی از نروژ روی آورده است. همچنین کشور دانمارک با اتخاذ سیاستی کارآمد تعداد زندانیانش را در سال ۲۰۱۷ به ۸ نفر رسانده بود و این یکی از دلایلی بود که این کشور را در سرلیست کشورهایی که برای زندگی مناسب است، قرار داد.

تلویزیون تیشه به ریشه خود نزند

روزنامه «اعتماد» در مطلبی با عنوان «تلویزیون تیشه به ریشه خود نزند» به گفت وگو با احسان شریعتی پرداخت و نوشت: تلویزیون اگرچه تلاش دارد خود را در بسیاری از رویکردها با دولت‌های وقت همسو نشان دهد و با دعوت از وزیران و مسوولان دولتی یا جریان‌ها و احزاب در برنامه‌های خبری و گفت‌وگومحور به رسانه‌ای عدالت‌محور شبیه شود و با ارایه ارقام و آمار از مثلاً حضور دولتی‌ها در هفته دولت نشان دهد که چه میزان از ساعات شبکه‌های مختلف را به این افراد اختصاص داده است، اما درست در بزنگاه‌های مهم رویکرد خود را نشان می‌دهد و به نوعی دست خود را به آشکارترین شکل ممکن رو می‌کند. سریال «گاندو» به کارگردانی جواد افشار این شب‌ها از شبکه سه سیما پخش می‌شود و پرونده امنیتی جیسون رضاییان را دنبال می‌کند. در این سریال پرونده جیسون رضاییان در مقطعی با دولت و شخص وزیر امور خارجه پیوند می‌خورد و در قسمت‌های گذشته تصویری از شورای امنیت ملی، وزیر امور خارجه و نهاد ریاست‌جمهوری نشان داده می‌شود؛ تصویری که شمایلی کاریکاتوری از ظریف می‌سازد.

بارها پیش آمده است که وقتی مردم خبری را در رسانه‌های مجازی و شبکه‌های اجتماعی کشور دیده‌اند همان لحظه سراغ شبکه خبر تلویزیون رفته‌اند تا ببینند این شبکه که قرار است اخبار لحظه‌ای را به گوش مردم برساند چقدر آنها را در جریان خبرهای روز قرار می‌دهد. اما نبود اطلاع‌رسانی‌های به موقع درباره اتفاقات امنیتی مثل حادثه تروریستی مجلس یا حتی حوادث طبیعی مثل سیل و زلزله باعث شد، مخاطبان به این نتیجه برسند که حتی در برهه‌های مهم زمانی و بحران‌های طبیعی هم باید دست به دامن شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های غیرمرجع شوند. در زمانی که همه مردم در حال سرچ در اینترنت و تماس با فردی در منطقه حادثه هستند، شبکه خبر و دیگر شبکه‌های تلویزیونی باید تصاویری از گل و بلبل و میزگردهای غیرضروری پخش کنند.

هدف رفع تحریم‌های آمریکاست نه صرف مذاکره

روزنامه «ایران» با انتخاب مطلبی با عنوان «هدف رفع تحریم‌های امریکاست نه صرف مذاکره» به گفت وگو با محمد جمشیدی، استاد دانشگاه تهران پرداخت و نوشت: جان بولتون، مشاور امنیت ملی امریکا در سال ۲۰۱۷ زمانی که مسئولیت کنونی را نداشت، طرحی مبنی بر خروج امریکا از توافق هسته‌ای تهیه کرده بود که آن موقع در نشریه نشنال ریوو منتشر کرد. گام دوم استراتژی بولتون این بود که امریکا در عین در پیش گرفتن سیاست فشار به برقراری مذاکره مستقیم و تعامل با ایران تمایل نشان دهد. در واقع در همان طرح اشاره می‌کند امریکا باید خود را متمایل به مذاکره و گفت‌وگو با ایران نشان دهد و بتواند علیه ایران اجماع ایجاد کند و فشار را افزایش دهد. این سیاست پیش‌تر هم در سال ۲۰۱۲ در دوره باراک اوباما در دستور کار قرار گرفته بود؛ امریکایی‌ها در زمستان سال ۹۰ به سمت تحریم نفت ایران حرکت کردند و همزمان اعلام کردند به دنبال فرآیند مذاکره با ایران هستند و به نوعی ادبیات تعاملی در قبال ایران به کار بردند. دولتمردان امریکایی آن هنگام با پیگیری این سیاست به دنبال خرید زمان بودند تا پروسه تحریم‌ها علیه ایران را عملیاتی کنند و به این ترتیب ایران را برای تحقق اهداف خود در تنگنا قرار دهند. دولت ترامپ در سال ۲۰۱۹ هم برای پیگیری سیاست خود در امتداد همان طرح حرکت می‌کند یعنی می‌خواهد معادله جدیدی شکل دهد و به این ترتیب فشارهای جدید خود را بر ایران تأثیرگذار کند اما مانع از آن شود که فشار متقابل ایران مؤثر باشد. بنابر تجربیات تاریخی، رویه کنونی امریکا و طرح مذاکره این کشور طرح فریب ایران است.

صورت مسأله اصلی فراموش شده است و آن اینکه آیا مذاکره اصل است و ما باید به آن توجه کنیم یا رفع فشار تحریم‌ها مهم است. راهبرد ملی ایران رفع فشار تحریم‌های امریکا است اساساً برجام دلیل دیگری جز تحقق این هدف ایران نداشت و اگر شرط رفع تحریم‌ها محقق نشود، هیچ امر دیگری برای آن ارزش راهبردی ندارد.

گذر از جنبش به دولت

روزنامه «شرق» با درج مطلبی با عنوان «گذر از جنبش به دولت» به گفت وگو با مراد ثقفی پژوهشگر مسائل سیاسی می‌نویسد: گذار از جنبش به دولت است. درواقع انقلاب و تأسیس جمهوری اسلامی را هم باید از همین منظر بازخوانی کرد. گذار از جنبش به دولت اصلاً کار ساده‌ای نیست. به باور من آقای خاتمی، هم رهبر جنبش بود و هم رئیس دولت. درمجموع هم که نسبتاً این گذار را به خوبی انجام داد، ولی به این علت که بیش از همه‌چیز می‌خواست که سیاست انتخاباتی در کشور جا بیفتد، در نهایت به یک رئیس دولت ضعیف تبدیل شد. اما عکس این حالت نیز می‌توانست رخ دهد و آقای خاتمی می‌توانست از جنبش ایجادشده استفاده کامل را ببرد و تحولات مهمی را رقم بزند، اما او همه تلاشش را بر تثبیت سیاست انتخاباتی معطوف کرد.

من هنوز باور دارم که انتخابات یک رکن اساسی سیاست‌ورزی در ایران است؛ اما در عین حال معتقدم که این رکن، حاشیه‌ای است؛ برای مثال ما آقای روحانی را انتخاب کردیم، اما انتخاب او حاشیه‌ای بود؛ یعنی کمتر مشکلی با روی‌کارآمدن او حل شد. در بخش‌هایی آرامش نسبی برقرار شد، اما هیچ مسئله‌ای حل نشد. من نمی‌خواهم سیاست انتخاباتی را نفی کنم؛ مطلقاً چنین دیدگاهی را ندارم اما باید حواسمان باشد که همه‌چیز از دل انتخابات حل نمی‌شود.

آمار کسری بودجه زیر تیغ سانسور بانک مرکزی

روزنامه «مردم سالاری» با درج گزارشی با عنوان «آمار کسری بودجه زیر تیغ سانسور بانک مرکزی» می‌نویسد: بانک مرکزی برای چندین ماه، آمارهای پولی و بانکی که را که حاوی حجم کل نقدینگی، بدهی دولت به بانک مرکزی و بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی بود، منتشر نمی‌کرد. به گزارش مردم‌سالاری آنلاین، در واقع، آمارهایی که تا همین چند روز پیش موجود بودند، تنها تا پایان آذر ۹۷ را پوشش می‌داد. با این حال، در روز ۱۶ تیرماه، بانک مرکزی آمارهای پولی و بانکی را منتشر کرد تا ما حداقل تصویر کامل سال ۹۷ را در این حوزه، در اختیار داشته باشیم. علی‌رغم انتشار آمار پولی و بانکی سال ۹۷، وضعیت این آمارها در ماه‌های سپری‌شده از سال ۹۸ همچنان نامشخص است و بانک مرکزی هنوز گزارشی در این خصوص منتشر نکرده است.

آخرین گزارش منتشرشده توسط بانک مرکزی نشان می‌دهد که میزان کسری بودجه در دوره ۹ ماهه نخست سال ۹۷، ۴۵.۱ هزار میلیارد تومان بوده است. بعد از این تاریخ، اطلاعی از میزان کسری بودجه و همچنین میزان درآمدهای نفتی در دست نیست و ما نمی‌دانیم درآمدها و هزینه‌های دولت در چه وضعیتی قرار دارد. از آذر ۹۷ به بعد، تحت تأثیر تحریم‌های خصمانه آمریکا، میزان درآمدهای نفتی ایران کاهش یافته و شاید بیشتر شدن میزان کسری بودجه، بانک مرکزی را به این سوق داده که انتشار آمارهای مربوط به وضعیت بودجه دولت را متوقف کند.سانسور آمارهای اقتصادی مدتی است که توسط بانک مرکزی اِعمال می‌شود. بانک مرکزی همزمان با افزایش شدید قیمت کالاها، انتشار آمار مربوط به نرخ تورم را از آذر ماه سال ۹۷ متوقف کرد. در واقع، آبان ۹۷ آخرین ماهی بود که نرخ تورمِ آن، توسط بانک مرکزی اعلام شد. به جز نرخ تورم، بانک مرکزی از دی‌ماه سال ۹۷ به بعد نرخ تورم تولید کننده را نیز منتشر نکرده است.