از گاف سیاسی تاریخی تا اعتراض خانواده شهید آوینی

سریال گاندو واکنش‌های متفاوتی را در میان سیاسیون، مسؤولان و البته مخاطبان و کاربران فضای مجازی به همراه داشته است.

این سریال که مدعی بود بر اساس داستان واقعی ساخته شده ماجرای یک جاسوس آمریکایی را دستمایه قرار داد و در نهایت با طرح ادعاهای مختلف درباره وزارت خارجه دولت در زمان توافق هسته‌ای، این موضوع را نشان داد که بازگشت برخی زندانیان ایرانی در آمریکا و البته پول نقدی ارسالی از سوی آمریکا دستاورد برجام نبوده و این مهم به واسطه مبادله جاسوس آمریکایی صورت گرفته است.

در این سریال همچنین مسؤولان وزارت خارجه به نحوی نشان داده شده‌اند که به شدت دنبال جلب رضایت مقامات آمریکایی بر سر مسئله خبرنگار آمریکایی (یا جاسوس آمریکایی) بوده و فرد مذکور را به هیچ عنوان جاسوس نمی‌دانستند.

در این میان محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهوری پس از جلسه هیأت دولت در جمع خبرنگاران از تذکر دولت به صدا و سیما خبر داد.

وی در این باره گفت: از هفته گذشته با تماس‌های زیاد و مکرر مردم مسؤولان از سناریو سازی و موضع صدا و سیما گلایه می‌شود.

اینکه سریالی ساخته می‌شود مشکلی نیست ولی اینکه در سریال مسائلی مطرح می‌کنند که خود نویسنده‌اش گفته ۸۰ درصد تخیل است، سوال این است که چرا مردم را اینگونه سرگرم می‌کنند؟

وی ادامه داد: ابتدا اعلام می‌شود که این سریال بر اساس موضوعی واقعی است و بعد طوری صحنه سازی می‌کنند که ذهن مردم را نسبت به موضوعات مختلف مشغول کنند. بحث هم فقط درباره دولت نیست.

پس از پخش این سریال گاف‌های تحقیقاتی و سیاسی این سریال در فضای مجازی دست به دست شد تا مشخص شود این سریال در بخش پژوهش با اشکالات اساسی روبرو است.

یکی از این گاف‌ها مربوط به دیالوگی بین دو کاراکتر اصلی امنیتی مبنی بر اینکه C.I.A بین ملأ عمر و ابومصعب زرقاوی برای جانشینی بن لادن دچار اختلاف شده بود رد و بدل می‌شود.

این در حالی است که زرقاوی ۵ سال قبل بن لادن کشته شد و اساساً نمی توانسته جایگزین او باشد.

نکته دیگر اینجاست که زرقاوی و ملاعمر از دو سازمان متفاوت یعنی طالبان و القاعده بودند.

در ادامه تولید این سریال و سرمایه گذار آن مورد بحث در رسانه‌ها قرار گرفت. حسام الدین آشنا مشاور فرهنگی رئیس جمهوری در این باره با طرح این پرسش تاکید کرد: مؤسسه فرهنگی هنری شهید آوینی مستقل است یا وابسته به یک نهاد عمومی است؟ هیأت امنا، هیأت مدیره و مدیر عامل این مؤسسه چه کسانی هستند و توسط چه کسانی و چه ساز و کاری منصوب می‌شوند و به چه کسانی پاسخگو هستند؟ بودجه سالانه این مؤسسه چقدر است و چگونه تأمین می‌شود؟

در ادامه اما خانواده شهید آوینی به نام مؤسسه‌ای به نام این شهید واکنش نشان دادند و تاکید کردند که هنوز برخی از نام مؤسسه شهید آوینی استفاده می‌کنند در صورتی که به درخواست خانواده شهید آوینی، نام این مؤسسه تغییر کرده است.

در یادداشت همسر شهید آوینی آمده است: این روزها به بهانه‌ی پخش سریال تلویزیونی گاندو، نام «مؤسسه‌ی شهید آوینی» و آقای مجتبی امینی، مدیر عامل پیشین آن به عنوان تهیه‌کننده‌ی سریال، زیاد مطرح می‌شود. خانواده‌ی شهید آوینی لازم می‌داند به اطلاع عموم برساند که این نام که قانوناً پس از شهادت سید مرتضی آوینی باید به خانواده تعلق می‌داشته به سبب بعضی بی‌قانونی‌ها در اختیار مؤسسه‌ی دیگری قرار گرفته که هیچ‌یک از اعضای خانواده در آن حضور نداشته‌اند، با آن همکاری نکرده‌اند و اطلاعی از ساز و کار آن ندارند. سرانجام پس از دوندگی‌های فراوان سال پیش این نام به مؤسسه‌ای باز پس داده شد که زیر نظر خانواده اداره می‌شود، و نام مؤسسه‌ی قبلی به انتخاب مدیرانشان به «مؤسسه‌ی آرای شهید آوینی» تغییر یافت.

در کمال تعجب، مؤسسه به نام انتخابی خود وفادار نماند و فعالیت‌هایش را کماکان با همان عنوان قبلی ادامه می‌دهد. گویی تنها جایی که این تغییر نام را به رسمیت می‌شناسد، دفتر ثبت شرکت‌هاست! مدیر محترم مؤسسه هم ظاهراً این موضوع را فراموش کرده‌اند و با استفاده از عنوان پیشین به معرفی خود می‌پردازند. حال آنکه «آرای شهید آوینی» هم قابلیت کافی دارد برای آنکه مؤسسه‌ای را به نام خود مزین کند.

خانواده‌ی شهید آوینی فارغ از مجادلات مرتبط با سریال «گاندو» و بحث‌های محتوایی آن، اعلام می‌کند که در «مؤسسه‌ی آرای شهید آوینی» نقشی نداشته و انتظار دارد آن مؤسسه خود را به رعایت قوانین نظام جمهوری اسلامی ملتزم بداند، کلیه فعالیت‌های خود را با نام جدیداً ثبت‌شده‌اش ادامه دهد و موجب سردرگمی مخاطبان نشود.

به هر حال این روزها با توجه به شرایط اقتصادی صدا و سیما، معمولاً نهادهای مختلف پای به عرصه سریال سازی می‌گذارند که این مهم آسیب‌هایی را در پی دارد از جمله اتفاقاتی که در سریال گاندو افتاد و ادعاهای مطرح شد که به گواه واکنش مسؤولان دولت، حقیقی نیست.

فارغ از این پرسش مهم که هزینه هزینه چند میلیارد تومانی سریال الف صدا و سیما باید به این پرسش پاسخ داد چه کسانی بر حقیقت سنجی سریال‌هایی که ادعا دارند بر اساس واقعیت ساخته می‌شوند نظارت دارند و تکلیف ادعاهای مطرح شده از سوی صدا و سیما به خیل مخاطبانی که علاقه مند به سریال‌های پلیسی معمایی هستند چه خواهد شد.