کتاب «امثال و حکم ترکی آذربایجانی» در ۲۵۶ صفحه با چاپ نفیس در شمارگان ۵۰۰ تایی توسط بنیاد پژوهشی «شهریار»، وابسته به فرهنگستان زبان و ادب فارسی به قیمت ۲۷ هزار تومان در تبریز منتشر شده است.
ترجمه ضرب المثل‌های جمع آوری شده در این اثر گرانسنگ را استاد توفیق هاشم پور سبحانی انجام داده و مقدمه‌ای نیز به قلم استاد «محمدعلی موحد» بر آن نگاشته شده است.
از جمله ویژگی‌های جالب توجه و منحصربفرد کتاب «امثال و حکم ترکی آذربایجانی»، چاپ آن بر کاغذ اعلا، داشتن تذهیب در بالای صفحات و نیز چاپ اثر با قلم خوشنویسی شده مرحوم آیت الله مدرس تبریزی است.
علامه فقید آیت الله مدرس تبریزی، در مقدمه خود بر این کتاب آورده است: "بعد از حمد و ثنا به خدای متعال و صلوات و سلام بر حضرت پیغمبر آخرالزمان و اولاد امجاد و اصحاب کرام او، بر برادران دینی و دوستان مذهبی متذکر می‌شود و یادآوری می‌کند، در مرتبه نخست واضح و آشکار است که امثال جوراجور و مختلف که در هر زبانی وجود دارد، شامل حکمت‌ها و عبرت‌های بی نهایت است و اگر به چشم حقیقت بین نظر شود، اثر و نتیجه یک عمر تجربه مردان حکیم و انسان‌های دانشمند قدیم است که به منظور موعظه و نصیحت به افرادی که بعد از خود آنان می آیند به یادگار گذاشته‌اند که در حیات خود و زندگی آنان و در ادراک خیر و ضرر اسباب عبرت و یک کتاب درسی باشد.
کتاب «امثال و حکم ترکی آذربایجانی» شامل یک هزار و ۳۹۹ فقره ضرب المثل است که اصل آنها توسط علامه مدرس تبریزی و ترجمه یا معادل شان نیز توسط استاد توفیق سبحانی نوشته شده است.
هر صفحه از این کتاب شامل ۶ ضرب المثل است که با خط خوش و زیبای خود علامه مدرس تبریزی به رشته تحریر درآمده است.
استاد «محمدعلی موحد»، مورخ، پژوهشگر و مولوی شناس سرشناس کشورمان، در مقدمه‌ای بر این کتاب ضمن ارایه شرح مختصر و موجزی از تاریخ توجه به ادبیات و فرهنگ عامه در جهان نوشته است: "معمولاً در کتب فولکلور ایران، ژوکوفسکی و صادق هدایت و صبحی مهتدی را به عنوان آغازگران و پیشروان این رشته از دانش معرفی می‌کنند و حال آنکه علاقه به فولکلور دست کم در این بخش از ایران زمین که آذربایجانش می‌نامیم، سابقه کهن‌تری دارد و شاهد آن کتاب‌هایی است چون «ثعلبیه» از ملا محمدباقر خلخالی و «الفیه» از میرزا محمدتقی حجت الاسلام نیر که مشتمل است بر اشارات بسیار از تعابیر و امثال و سنت‌های متداول و مرسوم در میان توره های مردم این سامان.. من خود به یاد دارم که در ایام کودکی، کتابی کوچک از مثل‌های آذربایجان داشتم. کتابی بود با کاغذ کاه‌ی و چاپ سنگی و مولف آن ملاعلی قلی دهخوارقانی نام داشت و اینک کتاب دیگری در همان زمینه که تاکنون به چاپ نرسیده بود در پیش روی ماست از فقیه نامدار علامه لغوی میرزا محمدعلی مدرس تبریزی.. ".
استاد دکتر توفیق هاشم پور سبحانی نیز به عنوان مترجم و توضیح دهنده کتاب «امثال و حکم ترکی آذربایجانی» علامه فقید مدرس تبریزی، در توضیح فلسفه انتشار این کتاب می نگارد: "آنچه من می‌خواستم بنویسم یا هر کس دیگری بخواهد در اهمیت این کتاب و ضرورت چاپ آن بنویسد، مولف علامه - که خداوند غریق رحمتش فرماید - خود در یک و نیم صفحه نوشته است. اگر دقت کنیم معلوم می‌شود که چرا این کتاب بعد از قریب ۶۰ سال هنوز به طبع نزدیک نشده است و من پوشیده می گویم که هنوز بعضی با چاپ آن از ته دل راضی نیستند. چون در میان امثال رایج در میان مردم آذربایجان مثل‌هایی است که الفاظ مستهجن در آنها به کار رفته، مردم هنوز آن امثال را به کار می‌برند و افرادی که رو دارند «فاش می‌گویند و از گفته خود دلشادند» اما افراد با حجب و حیا چنان به کار می‌برند که مرحوم خلدآشیان میرزا محمدعلی مدرس تبریزی خیابانی آنها را با حذف تمام کلمه و یا با یکی از حروف کلمه به خط خود کتابت کرده است.. ".
۵۱۸
نظر شما