شکست های پی در پی آمریکا در اعمال فشارهای حداکثری بر ایران

این ناکامی به دنبال خود باز هم تهدیدهای جدیدی را علیه ایران به دنبال داشت. به طوری که بنا به اعلام مسئولان نظامی آمریکا این کشور در حال مذاکره با متحدانش است تا در قالب یک عملیات اسکورت و نظارت، ناوهای نظامی خود را به تنگه هرمز و باب‌المندب اعزام کند.

از سوی دیگر «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا نیز برای چندمین بار در روزهای گذشته به لفاظی علیه ایران پرداخت و از ایران خواست که مراقب باشد. او گفت: «ایران بهتر است مراقب باشد. دارند به حیطه خطرناکی پا می‌گذارند. ایران، اگر داری گوش می‌دهی، بهتر است مراقب باشی.»

این موضع گیری های اخیر امروز در فضای سیاسی و رسانه ای کشور نیز بازتاب داده شده و مورد تحلیل قرار گرفته است.

در این میان رسانه های اصلاح طلب ضمن تایید بی نتیجه بودن نشست شورای حکام توصیه کردند که ایران باید کاری کند که حضور پرونده ایران در شورای حکام نهادینه نشود.(آفتاب یزد)

رسانه های اصولگرا نیز به رغم انتقادهای همیشگی خود از برجام نوشتند: همانگونه که پیش‌بینی می‌شد، نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با پشتوانه قوی حقوقی برجام و رایزنی‌ها و تلاش‌های دیپلماتیک ایران، تبدیل به یک شکست دیگر برای امریکا در جامعه بین‌المللی شد.(جوان)

رسانه های اصلاح طلب

این رسانه ها علاوه بر "نشست شورای حکام به درخواست آمریکا" به طرح محورهای دیگری نیز حول روابط ایران و آمریکا و اقدامات برجامی ایران پرداخته اند که عبارتند از: "گام های ایران در کاهش تعهدات برجامی "، "ائتلاف نظامی جدید امریکا در تنگه هرمز"، "چگونگی واکنش ایران به ائتلاف آمریکایی"، "واکنش کشورهای طرف برجام به تحریم های ضدایرانی آمریکا" و "احتمال درگیری نظامی میان ایران و آمریکا".

نشست شورای حکام به درخواست آمریکا

"ایران روسفید شد ترامپ وعده تحریم‌های بیشتر را مطرح کرد" تیتر گزارش روزنامه همدلی است که در آن به نتایج نشست اضطراری شورای حکام به درخواست آمریکا پرداخته و نوشت: آمریکا در سیاستی که آن را برای تضعیف بیشتر برجام اتخاذ کرده بود، به پیروزی درخشانی دست نیافت. نماینده آمریکا در این نشست ادعا کرد که ایران به دلیلی اقدامات ناامن کننده، منزوی شده و در فکر باج‌گیری از جامعه جهانی است. البته این کشور توانسته در شکل‌دهی به اذهان اروپایی‌ها به موفقیت‌هایی دست یابد. کشورهای اروپایی خواستار تغییر رویه ایران در خصوص کاهش تعهدات برجامی و پرهیز از تضعیف آن شده‌اند، با آنکه ساز و کارهای پیشنهادی آنها برای تداوم برجام بدون حضور آمریکا تا کنون عملی و نتیجه‌بخش نبوده است. با این حال و طبق گفته نماینده ایران در سازمان‌های بین‌المللی در وین اتریش، ایران معتقد است؛ آمریکا به دنبال این بود که کشورهای دیگر، متقاضی نشست ویژه شورای حکام باشند، اما این درخواست واشنگتن با حمایت هیچ کشوری مواجه نشد.

بر اساس آنچه از محتوای نشست دستگیرمان شده، در این نشست به جز آمریکا و سه متحد آن یعنی اسرائیل، عربستان سعودی و امارات متحده عربی، سایر اعضای شورا و آژانس در حمایت از برجام و حفظ آن صحبت کرده‌اند. به نحوی اهمیت حفظ برجام مورد تاکید کشورهای شرکت‌کننده بود که؛ این کشورها متفق‌القول، خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از برجام را تقبیح و اظهار کردند که شورای حکام، مکان مناسبی برای بررسی موضوعات مربوط به اجرای برجام نیست؛ چرا که این قبیل موضوعات در زمره موضوعات پادمانی آژانس قرار نمی‌گیرند و باید در چارچوب سازوکارهای مشخص خود یعنی کمیسیون مشترک برجام مد نظر و بررسی قرار گیرند.

"هیچ برای آمریکا در آژانس" تیتر گزارشی است که روزنامه مردمسالاری به نقل از ایسنا منتشر کرده و در بخشی از آن آمده است: نشست ویژه شورای حکام شامگاه چهارشنبه پایان یافت و آمریکا برای چندمین بار نتوانست از اهرم آژانس برای ضربه زدن به ایران و برجام استفاده کند و این نشست به صحنه استهزاء آمریکا و هم پیمانانش به ویژه رژیم صهیونیستی تبدیل شد و کار به جایی کشید که حتی رئیس نشست جمع بندی از این جلسه ارائه نکرد.

علیرغم تلاش‌های آمریکا برای همراه نمودن برخی کشورها جهت درخواست برگزاری نشست، هیچ کشور دیگری با آن همراهی ننمود و این نشست فقط با درخواست آمریکا برگزار شد… نشست شورای حکام به دلیل حساسیت موضوع، با حضور گسترده نمایندگان رسانه‌ها از جمله خبرگزاری‌ها و شبکه‌های مطرح جهان برگزار شد که بازتاب‌های گسترده‌ای را نیز در پی داشت. بسیاری از رسانه‌ها ضمن بی‌ثمر و بی‌نتیجه خواندن این جلسه برای آمریکا، بخش‌هایی از مواضع بیان شده توسط نمایندگان ایران و ایالات متحده آمریکا در این نشست را برجسته نمودند. حتی برخی رسانه‌ها از جمله بلومبرگ و الجزیره، این نشست را یک شکست دیگر برای آمریکا توصیف کردند.

حشمت الله فلاحت پیشه عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در گفتگو با آفتاب یزد تاکید می کند: اساساً وزارت امور خارجه ایران باید کاری کند که حضور پرونده ایران در شورای حکام نهادینه نشود. نهادینه شدن حضور ایران در شورای حکام یعنی گرفتاری منافع ملی کشور در دام یاوه گویی‌های بین المللی. اعتقاد من بر این است که جمهوری اسلامی ایران در شرایط کنونی باید از طریق مذاکرات سیاسی جدی با طرف‌های دیگر برجام کاری کند که پرونده ما به عنوان یک پرونده در حال بررسی یا پرونده باز در شورای حکام مطرح نشود باز شدن پرونده ایران در شورای حکام حتماً باعث می‌شود که ما یاوه‌گویی‌های مختلف بشنویم و این یاوه‌ها انرژی زیادی از ایران بگیرد.

«دیاکو حسینی» کارشناس ارشد مرکز بررسی‌های استراتژیک در گفتگو با ایلنا با اشاره به جلسه شورای حکام برای بررسی اقدام‌های ایران در کاهش تعهدات برجامی، عنوان کرد: معتقدم که این جلسه را باید ابزاری برای اعمال فشار از سوی آمریکا علیه شورای حکام دانست، نه ایران. داده‌ها به خوبی نشان می‌دهد که این ایده از سوی «جان بولتون» مطرح شد و باید آن را در راستای «راهبرد تحقیر سازمان‌های بین‌المللی» بدانیم؛ چراکه اصالتاً شورای حکام از حیث حقوقی صلاحیت موضوعی برای بررسی این موضوع را نداشت، بلکه تنها مسئولیت پادمانی این شورا وجاهت قانونی دارد.

وی ادامه داد: هدف از تحت فشار قرار دادن شورای حکام توسط آمریکا، ایجاد دومینوی اعمال فشار علیه ایران توسط شورای حکام است. به عبارتی دیگر واشنگتن با اعمال فشار بر شورای حکام سعی می‌کند ایران را از طریق آنها خطاب قرار دهد و حتی ممکن است بحث بازرسی‌های جدید بعداً به میان بیاید. آنچه در فضای فعلی مشخص خواهد بود این است که ایالات متحده بیشتر به دنبال مشروعیت دادن به آبروی رفته‌اش بعد از خروجش از برجام است.

نوذر شفیعی، استاد روابط بین‌الملل در گفتگو با ایلنا در واکنش به بیانیه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به سخنان وزیر امور خارجه که اساساً جلسه شورای حکام برای بررسی برجام را فاقد موضوعیت دانسته نیز گفت: شورای حکام تنها در دو فاز NPT و پادمانی می‌تواند بر فعالیت های هسته ای ایران نظارت کند و آژانس در موضوع برجام تنها گزارش‌دهنده است.

وی افزود: متاسفانه در کاری که ما باید انجام می‌دادیم تعلل کردیم و آمریکا وارد عمل شد. ما باید از آژانس می‌خواستیم به عنوان یک نهاد بین‌المللی از دیوان بین‌المللی لاهه بخواهد نسبت به خروج آمریکا از برجام رای مشورتی بدهد. ما این کار را انجام ندادیم ولی آمریکا از این فرصت استفاده کرد.

ایلهان گولدنبرگ، تحلیل‌گر مسائل خاورمیانه درگفتگو با ایلنا گفت: این نشست نشان داد که برجام توافقی است که اکثریت آن را قبول دارند و به کارایی آن معتقد هستند و خواهان تدوام آن و تلاش برای نجات آن هستند و با آمریکا در مورد برجام هم‌رای نیستند و ترامپ در این خصوص تنهاست.

گام های ایران در کاهش تعهدات برجامی

روزنامه ابتکار ضمن بررسی دلایل و پیامدهای توقیف نفتکش گریس ۱ نوشت: در حالی که امسال ایران همزمان با سالگرد خروج آمریکا از برجام، گام‌های هسته‌ای خود را آغاز کرده و هفته گذشته وارد گام دوم هسته‌ای شد و همچنین اعلام کرد که از این پس علاوه بر اینکه زمان اجرای تعهدات یکجانبه از سوی ایران گذشته است، تهران به اندازه اروپایی‌ها به تعهدات برجامی خود پایبند خواهد بود، به ناگهان توقیف یک نفتکش حامل نفت ایران و جنجال‌های پس از آن، یادآور حوادث تابستان گذشته مبنی بر دست داشتن ایران برای انجام اقدامات تروریستی در خاک اروپا است. به همین دلیل برخی از ناظران معتقدند این مسئله نیز در پیوند خوردن با تحت فشار قرار گرفتن اروپا برای انجام تعهدات برجامی، در واقع مفر و روزنه دیگری برای اروپایی‌هاست تا با برجسته کردن این موضوع و دامن زدن به تبعات پس از آن ضمن منحرف کردن افکار عمومی، از زیر بار مسئولیت کنونی‌شان که سنگین‌تر از قبل نیز شده است، شانه خالی کنند.

فلاحت پیشه در این باره به آفتاب یزد گفت: ما در سیاستی که در پیش گرفتیم باید گام‌های خود را ادامه دهیم اما این گام‌ها حتماً باید در قالب ان پی تی و برجام باشد و وارد فضای انحرافی و میادین مینی نشویم. این همان فضایی است که آمریکایی‌ها برای ما طراحی کرده‌اند. درست است که آمریکا می‌گوید تحریم‌های جدیدی در راه است اما واقعاً طرح‌های تحریمی ایران ته کشیده است و آمریکایی‌ها مجبور می‌شوند که یکسری اقدامات دیگر کرده و میادین را به گونه‌ای برای ما سخت بکنند تا ما افراطی عمل کنیم و از این طریق بتوانند با یک اجماع سخت تر علیه ما اقدام کنند. از سویی در خود آمریکا دموکرات‌ها معتقدند با بازگشت از روند تحریم‌هاست که امکان دیپلماسی فراهم شود به طوری که بخشی از جمهوریخواهان را نیز به این سمت و سو می‌کشند. بنابراین من معتقدم که در این شرایط نباید وارد فاز انتحاری شویم. باید با سازمان‌های بین المللی توام با همکاری حرکت کنیم به ویژه با آژانس طوری رفتار کنیم که بگوییم حرکتی که امروز ایران انجام می‌دهد حق طلبانه است و نه با تم تهدیدآمیز. ما نباید خودمان را در دنیا تهدید نشان دهیم. این موضوع نشان می‌دهد که ما به دنبال حق خودمان هستیم نه تهدید دیگران.

یک تحلیلگر مسائل سیاسی در گفتگو با ایلنا متذکر می شود: در درجه اول باید توجه داشته باشیم که ایران به دنبال تحت فشار قرار دادن اروپا به آن معنایی که در رسانه‌ها گفته می‌شود نیست، بلکه هدف ما بازگرداندن توازن به برجام است. واقعیت این است که بر اساس توافقی که صورت گرفته قرار بر این بود که مناسبات و داد و ستدهایی میان تهران و کشورهای اروپایی اتفاق بیافتد که متاسفانه دولت‌های حاکم بر قاره سبز نتوانستند این موضوع را اجرایی کنند و نتیجه آن بهم خورد توازن در برجام است و حالا ایران به دنبال احیاء این توازن است.

وی ادامه داد: در این مسیر ایالات متحده و شماری از شرکاء آن مانند اسرائیل و کشورهای اروپایی در حال برجسته کردن کاهش تعهدات برجامی ایران به نفع خود هستند که طبیعتاً رسانه‌های آنها هم به این موضوع دامن می‌زنند اما مساله مهم این است که تعهدات مذکور برگشت‌پذیر است و در نامه رئیس‌جمهوری به ۱+۴ این موضوع مورد اشاره قرار گرفته است. نکته کلیدی و حقوقی ماجرا که متاسفانه به آن توجه نمی‌شود این است که ایران بر اساس مکانیزم‌هایی که در سطرها و بندهای برجام آمده، دست به کاهش تعهدات خود زده است. در این مسیر به صورت مکرر می‌بینیم که رسانه‌های خارجی به صورت عمدی یا غیر عمدی از واژه‌هایی استفاده می‌کنند که هیچ مبنای حقوقی ندارد.

همچنین نوذر شفیعی، در گفتگو با ایلنا یادآور شد: ایران دقیقاً به دلیل خروج آمریکا از برجام و به دلیل عدم اجرای تعهدات سایر شرکا در برجام روند کاهش تعهدات خود را آغاز کرده؛ یعنی اقدام ایران یک اقدام عکس العملی است. نکته دوم نیز این است که اقداماتی که ایران انجام می‌دهد مطلقاً مغایر با NPT نیست.

ایلنا همچنین به نقل از یک استاد دانشگاه جورج تاون نوشت: این تصمیم ایران در واقع بیان‌گر راهکاری است تا از این طریق ایران اعضای برجام را به اجرای تعهدات خود در قبال تهران وادار کند. این در واقع یک استراتژی است که ایران از آن استفاده کرده است.

ائتلاف نظامی جدید امریکا در تنگه هرمز

به نوشته روزنامه اعتماد «به دنبال جنگ با ایران نیستیم اما قشون‌کشی به غرب آسیا و منطقه خلیج‌فارس را ادامه می‌دهیم.» این عبارت مصداق سیاستی است که دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا و تیم او در مقابل ایران در چندماه گذشته پیش برده‌اند. واشنگتن از یک طرف دورتادور ایران در منطقه خلیج فارس را با تسلیحات خود پوشش داده و از سوی دیگر می‌گوید این ایران است که در این منطقه به دنبال تنش است. در تازه‌ترین این تحولات دولت امریکا آماده می‌شود تا ناوهای نظامی کشورهای متحدش را در مسیرهای مهم عبور انرژی مامور حفظ به اصطلاح «امنیت عبور و مرور» کند. در حالی که جزییات طرح جدید امریکا مبهم است اما در ۴۸ ساعت گذشته برخی کشورهای اروپایی نسبت به این خبر و سطح مشارکت احتمالی خود واکنش‌هایی داشتند.

مایک پمپئو وزیر خارجه امریکا ابراز امیدواری کرده که حداقل ۲۰ کشور از جمله عربستان سعودی و امارات در ائتلاف جدید که محدوده عملیات آن تنگه هرمز خواهد بود شرکت کنند؛ طرحی که می‌توان آن را تلاشی دیگر برای اجماع‌سازی علیه تهران دانست.

اعتماد در گزارشی تحلیلی با تیتر "ائتلاف نظامی شکست خورده امریکا"‌نوشت: هیچیک از اعضای ناتو حاضر نیستند حضور خود در چنین ائتلاف خطرناکی را اعلام کنند. کشورهایی مانند چین، روسیه یا هند به دلیل عبور نفت خود از تنگه هرمز حاضر نخواهند بود تحت رهبری امریکا در این عملیات شرکت کنند. بیشترین نفت مورد نیاز این دو کشور همچنین کشورهای دیگر از همین مسیر باریک عبور می‌کند. بیش از همه شاید عربستان و امارات حاضر باشند که به این ائتلاف به رهبری امریکا بپیوندند. ولی ابزار آنها برای انجام این عملیات خیلی محدود است. برای اروپایی‌ها شرکت در چنین عملیاتی خیلی پیچیده خواهد بود. بی‌شک امریکا با این برنامه فقط اهداف نظامی را دنبال نکرده بلکه مقاصد سیاسی را هم دنبال می‌کند زیرا می‌خواهد مهم‌ترین هم‌پیمانان خود و دیگر کشورها را برای حمله احتمالی علیه ایران هم در کنار خود داشته باشد. بیش از همه اروپایی‌ها حداقل در حال حاضر از شرکت در این پیمان موقت یا یک ائتلاف مرحله‌ای خودداری می‌کنند، همان‌گونه که در تحریم‌ها از سوی امریکا هم حاضر نشدند، شرکت کرده و امیدوارند بتوانند موافقتنامه برجام با ایران را نجات دهند.

ژاپن که امنیت کشتی‌ها در تنگه هرمز را موضوع مرگ و زندگی می‌داند، مایل به شرکت در ائتلاف نظامی امریکا در تنگه باب‌المندب نبوده و بعید است، توکیو به طرح امریکا برای ایجاد ائتلاف نظامی جهت آنچه حفاظت از کشتی‌های تجاری عنوان شده، بپیوندد.

روزنامه آرمان نیز در این باره می نویسد: ائتلافی که قرار است تشکیل شود و برخی کشورها نیز به آمریکا ابراز تمایل کرده‌اند تا این ائتلاف تشکیل شود در چارچوب همان تنگ‌تر کردن حلقه محاصره جمهوری اسلامی است و ترامپ تلاش می‌کند به نوعی سیاست‌های ستیزه‌جویانه خود علیه جمهوری اسلامی ایران را با همراهی و همصدایی متحدان منطقه‌ای و اروپایی خودش پیش ببرد. چراکه در این صورت بهتر می‌تواند هم افکار عمومی آمریکا و هم افکار جهانی را با سیاست‌های ایران هراسانه خود همسو و همصدا کند.

فلاحت پیشه درباره اهداف آمریکا از این ائتلاف به آفتاب یزد می گوید: اولین موضوع این است که آمریکا می‌خواهد امنیت در دنیا را با هزینه‌های باقی کشورها تامین کند. در دستور کار آمریکا این موضوع وجود دارد که اگر ائتلافی در خلیج فارس شکل می‌گیرد علاوه بر کشورهای منطقه، دیگر کشورها مثل ژاپن یا کشورهای اروپایی به این ائتلاف بپیوندند و عملاً هزینه‌های سیاسی - اقتصادی آن را سرشکن کند. از طرفی آمریکا فقط تامین کننده تجهیزات و تسهیلات این ائتلاف خواهد بود و عملاً در راستای سود و منافع اقتصادی خود ائتلاف را شکل می‌دهد. این ائتلاف از جهتی دیگر این هدف را دنبال می‌کند تا کماکان مواضع خصمانه علیه ایران ادامه یابد ائتلاف در قالب یک اقدام خصمانه امریکایی ضد کشورمان شکل خواهد گرفت. آمریکا با این ائتلاف به دنبال این هدف نیز هست تا در این میان برخی بازیگران مانند عمان، قطر و حتی کویت که معتقدند می‌توان با سیاست‌های ایران کنار آمد را در حاشیه قرار دهد.

چگونگی واکنش ایران به ائتلاف آمریکایی

به اعتقاد حشمت الله فلاحت پیشه، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس ما همچون آنچه در سنوات گذشته بوده و با علم به اینکه اینگونه ائتلاف‌ها بیشتر در حالت حرف باقی می‌ماند و کشورهای دیگر که از آن‌ها نام بردم مانند عمان، قطر و کویت کشورهایی هستند که معتقدند ورود به چنین ائتلاف‌هایی و جدی کردن چنین ائتلاف‌هایی به معنای تحمیل ناامنی به منطقه است و نباید آن را زیاد جدی بگیریم. جمهوری اسلامی هم باید باید در قالب سرنوشت این ائتلاف‌ها عمل کند و از خود اقدام تحریک آمیز نشان ندهد. ما کماکان باید با کشورهای عربی که رویکردهای متعادل‌تری دارند روابط خود را مستحکم نگه داریم. حتی آن کشورهای عربی که با ایران تنش‌هایی دارند اما می‌توان این تنش‌ها را مدیریت کرد مثل رابطه با مصر و اردن، این کاهش تنش را انجام دهیم و وارد آن گام خصمانه‌ای نشویم که آمریکایی‌ها می‌خواهند. وظیفه وزارت خارجه ایران این است که در چنین شرایطی سیاست کاهش اختلافات با کشورهای عربی را در دستور کار قرار دهد… تاکید می‌کنم به دلیل اوج گیری مشکلات در زمان ترامپ ما نباید سیاست تنش زدایی با اعراب را کنار بگذاریم.

واکنش کشورهای طرف برجام به تحریم های ضدایرانی آمریکا

آفتاب یزد در گزارشی با طرح این پرسش که با وجود تهدیدات امریکا چرا چین نمی تواند از نفت ایران دست بکشد؟ به گفتگو با یک کارشناس نفتی پرداخته و به نقل از وی می نویسد: چین مشتری سنتی نفت ایران است که به نفت ایران احتیاج دارد و برای این منظور حتی قرارداد بلند مدت با جمهوری اسلامی بسته است و هر ساله آن را تمدید می‌کند. ساختار پالایشگاههای چین با نفت ایران همخوانی دارد و طبعاً این کشور نمی تواند به راحتی از نفت ایران بگذرد و در واقع مصلحت چینی ها این اقتضا را ندارد که از نفت مرغوب ایران چشم پوشی کنند. عربستان و روسیه ظرفیت تامین نفت چین را ندارند چرا که این دوکشور مشتریان نفتی ثابت خود را دارند ، مثلاً اروپا بخش هایی از نفت اروپا و جامعه CIS ( کشورهای آسیای میانه ) را تامین می کند در نتیجه به نظر می رسد با توجه به همخوانی ساختار تولید و پالایشگاهی چین با نفت ایرانی پکن به سختی بتواند از نفت ایران صرفنظر کند.

به نوشته آفتاب یزد همچنین یک کارشناس تجهیزات انرژی در این باره می گوید: وقتی کشورها از خرید نفت ایران منع می شوند و مجبور به استفاده از کشور ثالث می شوند به این معنی است که کشور خریدار باید با صرف هزینه بیشتر فن‌آوری پالایشگاه‌های خود را تغییر داده و آن را با نفت جدیدی که قرار است آن را خریداری کنند منطبق نمایند. این اتفاق یعنی هزینه بیشتر برای کشور خریدار که در بازه زمانی ۲ ماهه برای کشورهایی که وابسته به نفت ایران بودند این جابجایی به سرعت امکان پذیر نیست در نتیجه آنها ترجیح می دهند به راههایی برای دور زدن تحریم امریکا و خرید همان نفت ایران به هر شیوه ممکن ادامه دهند.

فرارو در گزارشی به نقل از ایسنا خبر داد: مورگان اورتاگوس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با تاکید بر هدف واشنگتن برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران، اظهار کرد: کشورهایی که از تحریم‌های آمریکا پیروی نکنند، با عکس‌العمل آمریکا روبرو خواهند شد و این شامل چین یا هر کشور دیگری در جهان است. ما انتظار داریم همه کشورها از تحریم‌های آمریکا پیروی کنند.

آمریکا صادرات نفت ایران را نوامبر گذشته هدف تحریم قرار داد و معافیت‌هایی که برای هشت مشتری بزرگ نفت ایران از جمله چین صادر کرده بود در ماه مه تمدید نکرد. مقامات آمریکایی تلاش می‌کنند بدون تحریم یک بانک بزرگ چینی به دلیل تأثیر منفی که ممکن است روی اقتصاد جهانی داشته باشد، جلوی واردات نفت ایران از سوی چین را بگیرند.

آرمان در یادداشتی می نویسد: قطعاً دولت‌های اروپایی در خیلی موارد با آمریکا همراهی دارند اما در خصوص برجام نمی‌خواهند این امتیار بزرگ را به آمریکا بدهند و می‌دانند که برجام یک دستاورد بزرگ در چارچوب منع اشاره سلاح‌های هسته‌ای برای آنهاست. از این جهت سعی می‌کنند در زمین آمریکا درخصوص برجام بازی نکنند اما به این معنی نیست که بخواهند از اهرم برجام برای تحت کنترل و مدیریت برنامه‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران بگذرند چراکه این توافقنامه را در چارچوب سیاست‌های منطقه‌ای خودشان توافقنامه‌ای موفق می‌دانند اما در خصوص سیاست‌های منطقه‌ای و توان دفاعی موشکی ایران قطعاً با آمریکا همراهی دارند… اروپایی‌ها چندمنظوره بازی می‌کنند و هم به یک نوعی به دنبال حفظ برجام هستند و هم در عین می‌خواهند روابط سیاسی، اقتصادی و نظامی که با اسرائیل و برخی دولت‌های عربی منطقه به دلیل امکاناتی دارند، آسیبی نبیند.

به گزارش تارنمای نامه نیوز جاینز برکت، دبیر اول سفارت انگلیس در ایران نشست چهار کشور اروپایی با مسئولان اتاق بازرگانی اردبیل حفظ روابط ایران و بریتانیا را ضروری خواند و اضافه کرد: قطعاً آمریکا از تحریم ایران ضربه خواهد خورد و ما خودمان از برخی کارها، اقدامات و همراهی با آمریکا اظهار پیشمانی می‌کنیم به دنبال راه حلی هستیم تا برجام حفظ شود.

وی به تشدیدهای بانکی و بیمه‌ای ایران از سوی آمریکا اشاره و خاطرنشان کرد: امیدواریم با حل مشکل تراکنش مالی و بانکی بین ایران و اتحادیه اروپا زمینه برای افزایش تعاملات دو جانبه نیز فراهم آید.

احتمال درگیری نظامی میان ایران و آمریکا

تارنمای خبرآنلاین از تصویب متمم قانونی در مجلس نمایندگان آمریکا که اجازه جنگ با ایران را بدون تصویب کنگره غیر قانونی می داند، خبر داد.

بر اساس این گزارش مجلس نمایندگان ۲۵۱ به ۱۷۰ متممی را به قانون موجود افزودند تا مانع از اعلان جنگ مستقیم رئیس جمهور علیه ایران شود. طبق این متمم ترامپ بدون مجوز کنگره نمی تواند وارد جنگ با ایران شود. این طرح باعث محدودیت اختیارات رئیس جمهور آمریکا برای آغاز جنگ با ایران بدون مشورت با کنگره می‌شود. این طرح در قالب متممی به نسخه مجلس نمایندگان از لایحه بودجه دفاعی آمریکا است که بر اساس آن از هرگونه تأمین مالی جنگ با ایران خودداری می‌کند.

ایلهان گولدنبرگ، تحلیل‌گر مسائل خاورمیانه درگفتگو با ایلنا در مورد احتمال جنگ با ایران گفت: جنگ با ایران بسیار خطرناک است. بوش در آن زمان ما را وارد جنگ با عراق کرد اما ایران به مراتب رقیب سخت‌تری است که اوباما این موضوع را به خوبی متوجه شد و به مذاکره با ایران پرداخت. ترامپ هم این موضوع را متوجه شده است و خواهان مذاکره با ایران است. اما ایران با توجه به بدعهدی ترامپ و خروج از برجام و اعمال تحریم‌ها فعلاً تمایلی به مذاکره ندارد؛ چراکه اعتماد لازم را به ترامپ ندارد.

به گزارش تارنمای بهارنیوز نامزد ریاست ستاد مشترک ارتش آمریکا در جریان جلسه‌ای با کمیته سنای این کشور با این ادعا که ایران همیشه یک بازیگر با اعمال بدخواهانه بوده است، افزود: شدت فعالیت‌های بدخواهانه ایران از زمان خروج آمریکا از توافق اتمی، بیشتر شده است. او در پاسخ به پرسش سناتور کاتن در مورد اینکه آیا واکنش نظامی محدود به تخاصم ایران باعث برهم زدن تعادل در روابط قدرت با چین یا روسیه می‌شود، گفت: نه، پاسخ نظامی محدود در این حوزه تاثیری ندارد.

رسانه های اصولگرا

این رسانه ها علاوه بر طرح ادعایی مبنی بر این اینکه جریانی در کشور با خوشبینی به برجام به دنبال به مذاکره با کشورهای غربی است، به طرح محورهایی در خصوص "بی نتیجه بودن اقدامات طرف های اروپایی برجام"‌و "نشست شورای حکام آژانس" پرداختند.

خوشبینی به برجام و تمایل به مذاکره از سوی جریانی در داخل کشور

روزنامه وطن امروز در یادداشتی درباره اظهارات اخیر مقامات آمریکایی مبنی بر لزوم پایبندی ایران به برجام نوشت: کسانی در داخل ایران در واکنش به این قبیل سخنان، که از زمان آغاز عملی کاهش تعهدات برجامی ایران با بسامد بالا از سوی مقام‌های آمریکایی تکرار شده، گفته‌اند مقام‌های آمریکایی به تناقض‌گویی افتاده‌اند و چطور می‌شود کشوری که همواره گفته برجام یک توافق بد است و بیش از یک سال قبل، به طور یکجانبه از توافق خارج شده، حالا نگران عمل نکردن ایران به برجام شده باشد.

این دیدگاه، از این جنبه که می‌گوید آمریکا در واقع صلاحیت اظهارنظر درباره عمل یا عدم عمل ایران به تعهدات برجامی‌اش را ندارد، در واقع نادرست نیست اما حقایق مهمی را نادیده می‌گیرد که ریشه در یکی از اشتباهات تحلیلی بسیار جدی تیم سیاست خارجی دولت آقای روحانی دارد. بیش از ۲ سال است مقام‌های دیپلماتیک دولت آقای روحانی تلاش می‌کنند از اینکه ترامپ ظاهراً مخالف برجام است نتیجه بگیرند پس برجام توافق خوبی است. این موضوعی است که اشتباه تحلیلی درباره آن یکی از عوامل اصلی فرصت‌سوزی دولت در یک سال مابعد خروج آمریکا از برجام و در نتیجه عقب افتادن استراتژی «اقدام راهبردی برای تحمیل هزینه به آمریکا» بوده، که اگر به جای ۳ ماه قبل یک سال قبل آغاز می‌شد، چه‌بسا بسیاری از آنچه اکنون می‌بینیم اساساً رخ نمی‌داد.(این یادداشت در تارنمای مشرق نیوز بازنشر شده است)

وطن امروز همچنین در یادداشتی دیگر می نویسد: اکنون که گام دوم کاهش تعهدات برجامی را برداشته‌ایم، اروپایی‌ها می‌گویند نخستین تراکنش مالی از طریق اینستکس، الساعه انجام خواهد شد. بعد از قریب یک سال و ۳ ماه! نخستین تراکنش! همزمان با این تراکنش شورانگیز، نظامیان انگلیسی نفتکش حامل نفت ایران را در اقدامی غیرقانونی در تنگه جبل‌الطارق توقیف می‌کنند. این در حالی است که طبق برجام قرار بود اروپایی‌ها از جمله انگلیس مبادلات نفتی و مالی ایران را تسهیل کنند! ما ولی همگام با کاهش تعهدات برجامی، این وسواس منظم را داریم که روزی چند بار بگوییم «اگر طرف مقابل به تعهداتش عمل کند، ما هم برمی‌گردیم». حال آنکه واقعیات یک‌سال گذشته به ما ثابت کرده اصلاً طرفی در کار نیست تا بخواهد به تعهدی عمل کند. همزمان با این تحولات، سخنگوی دولت اما می‌گوید: «همه کارهایی که انجام می‌دهیم، برای حفظ برجام است»! حفظ برجام؟! واقعاً؟! مساله البته قدیم‌ترها برعکس بود و این برجام بود که قصد داشت ما و منافع‌مان را حفظ کند، منافعی در حد حداقل، روزانه ۱۰۰ میلیون دلار پول نقد!

به نوشته روزنامه جوان نگاهی به برخی امیدواری‌ها در ایران به بازگشت دموکرات‌ها به کاخ سفید و بازگشت امریکا به برجام نشان می‌دهد برآورد جدی از انتظارات امریکایی‌ها در این باره وجود ندارد. در طول یک سال گذشته تکلیف دولت دوازدهم با برجام و عملکرد دولت مستقر در واشنگتن روشن شده است. خروج دولت ترامپ در فروردین ماه سال گذشته و شدیدتر کردن فشار تحریم‌ها که نقطه اوج آن عدم‌تمدید معافیت‌های نفتی در اردیبهشت ماه سال جاری بود، باز کردن باب هر گونه گفتگو را بین ایران و دولت فعلی امریکا بسته است. در کنار این تغییر سیاست کلان نظام جمهوری اسلامی در ورود به فاز مقاومت فعال از اردیبهشت سال جاری و تأکید بر عدم هر گونه مذاکره و مقاومت در مقابل هر گونه تعرض نیز امیدواری برخی جریان‌های سیاسی به باز شدن دوباره پرونده مذاکره با امریکا را نیز منتفی کرده است.

بنا به ادعای این روزنامه با این حال این امیدواری کمرنگ وجود دارد که در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده امریکا که کمتر از ۱۸ ماه دیگر برگزار خواهد شد، با شکست ترامپ و روی کار آمدن یک دولت دموکرات امکان بازگشت دوباره امریکا به برجام وجود خواهد داشت. این اتفاق عملاً می‌تواند به معنای یک اتفاق مهم برای دولت دوازدهم و شخص روحانی باشد چرا که در پرتو این اتفاق و یک گشایش جزئی در وضعیت اقتصادی کشور موقعیت متزلزل دولت به شدت تقویت خواهد شد و حتی می‌تواند دولت روحانی را به ادامه حضور جریان اعتدال در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ امیدوار کند. این سناریو رؤیای شیرینی برای طرفداران دولت است، اما در واقعیت بررسی برخی نشانه‌ها نیز حکایت از این دارد که روی کار آمدن یک دولت دموکرات نیز نمی‌تواند چندان در فروکاستن چالش‌های موجود موفق باشد.

کیهان با استناد به گزارشی از بلومبرگ در خصوص افزایش تنش‌ها بین آمریکا و انگلیس بر سر افشای ایمیل‌های سفیر انگلیس در واشنگتن، نوشت: برای رئیس‌جمهور آمریکا، دوست و دشمن فرق نمی‌کند. شخصیت بیمار و خودشیفته او، به خوبی گویای روحیه استکباری سیاستمداران آمریکایی است. همه را مطیع و فرمانبردار می‌خواهد حتی قدیمی‌ترین و نزدیک‌ترین متحدان را.

این روزنامه در ادامه مدعی شد: با این وجود هستند غرب پرستانی در همین کشور خودمان که به هر بهانه ای، از لزوم مذاکره با ترامپ می‌گویند، چه زمانی که در موضع کاملاً برتر قرار داریم و مثلاً پیشرفته‌ترین پهپاد آمریکا را سرنگون کرده‌ایم، چه در مواقعی که در برابر تهاجم اقتصادی این کشور، در حال مقاومتیم! این‌ها همان افرادی هستند که نتانیاهو زمانی گفته بود، سرمایه‌های اسرائیل در ایران هستند!

بی نتیجه بودن اقدامات طرف های اروپایی برجام

رجانیوز در گزارشی به بازنشر گفتگوی «رابرت ادواردز هانتر»، سفیر سابق امریکا در ناتو با خبرگزاری مهر پرداخته و به نقل از وی نوشت: بیشتر کشورهای اروپایی از جمله تمامی کشورهای اروپایی امضا کننده برجام برای حفظ آن تلاش خواهند کرد. آنها برای ادامه روابط اقتصادی با ایران از نظر تئوری تلاش‌های قابل توجهی می‌کنند. اینستکس هم ایده‌ای اساسی برای ممکن ساختن همین امر است. ولی اگر قرار باشد اروپایی‌ها بین ارتباط اقتصادی با ایران و مواجه با افزایش فشارهای آمریکا یکی را انتخاب کنند به احتمال قریب به یقین ارتباط با آمریکا را انتخاب خواهند کرد. ترامپ و مشاورانش هم به وارد آوردن این فشار ادامه می‌دهند. هیچکس در ایران توقع نداشته باشد اروپا خلاف این عمل کند. به ویژه اکنون که ایران سطح غنی سازی خود را گسترش داده است همدردی زیادی با ایران صورت نمی‌گیرد.

سید محمدعلی حسینی، سخنگوی پیشین وزارت خارجه و سفیر اسبق ایران در ایتالیا در گفتگو با خبرگزاری فارس، درباره اهمیت توافق هسته‌ای برجام برای اروپا عنوان کرد: حتماً این توافق برای اروپایی‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است و هم به لحاظ سیاسی، امنیتی و هم از بعد اقتصادی برای آنها بسیار مهم است. حفظ این دستاورد دیپلماتیک برای اروپا ارزش و اهمیت اعتباری و حیثیتی دارد و ماندگاری آن می‌تواند جایگاه بین‌المللی اتحادیه اروپا را ارتقا ببخشد.

وی افزود: بقای برجام به اعتقاد اروپایی‌ها می‌تواند از تنش‌های منطقه‌ای در حوزه خلیج فارس و غرب آسیا کم کرده و همچنین زمینه را برای مذاکره با ایران پیرامون موضوعات دیگری مثل فعالیت‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی یا برنامه دفاع موشکی باز کند.

کیهان در گزارشی به نقل از یک رسانه آمریکایی خبر داد: «امانوئل بون» مشاور دیپلماتیک رئیس‌جمهور فرانسه در سفر اخیرش به تهران طرحی موسوم به «توقف در برابر توقف» را مطرح کرده است.

به نوشته این روزنامه طرح ضدایرانی «توقف در برابر توقف» دو هدف عمده را دنبال می‌کند. هدف اول متوقف کردن روند کاهش تعهدات برجامی ایران است. خواسته مشترک آمریکا و اروپا دائمی‌کردن محدودیت‌های برجامی کشورمان است. هدف دوم نیز تعمیم خسارت محض برجام به دیگر مولفه‌های قدرت ایران (موشکی، منطقه‌ای و…) در قالب مذاکرات جدید است. طرح مضحک «توقف در برابر توقف» کلاه گشاد و تکرار خواسته‌های گستاخانه ترامپ به زبان فرانسوی است.

نشست شورای حکام آژانس

روزنامه جوان در گزارشی نوشت: امریکا در ماه‌های اخیر به هر حربه‌ای متوسل شده تا بتواند ایران را ناقض برجام معرفی کرده و فشارها را علیه این کشور افزایش دهد، اما همه این تلاش‌ها به شکست منجر شده است. همانگونه که پیش‌بینی می‌شد، نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که بنا به درخواست واشنگتن برای بررسی کاهش تعهدات ایران در برجام برگزار شده بود با پشتوانه قوی حقوقی برجام و رایزنی‌ها و تلاش‌های دیپلماتیک ایران، تبدیل به یک شکست دیگر برای امریکا در جامعه بین‌المللی شد.

روزنامه جوان همچنین در یادداشتی با اشاره به نتایج این نشست نوشت: امریکا نه تنها نتوانست از نشست روز چهار شنبه کوچک‌ترین سندی حتی غیر رسمی علیه ایران به دست بیاورد، در عمل خود را در جمع شورای حکام منزوی کرد و هرگونه ابتکار عملی برای فشار به ایران را در آن جلسه از دست داد. انزوا در آن جلسه شکستی غیرقابل‌تحمل برای امریکا بود که توئیت‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور، و حرف‌های تکراری او مثل ۱۵۰ میلیارد دلار دولت اوباما به ایران جز تلاش تبلیغاتی او برای سرپوش گذاشتن بر نتیجه آن نشست و انزوای امریکا نبود.