واکاوی دلایل کاهش نرخ ارز در بازار

به گزارش گروه نشریات خبری؛ بررسی امروز پنجشنبه ۲۷ تیرماه، نشان می دهد که رسانه های داخلی به "افت ۲ هزار تومانی دلار در تیرماه" اشاره کرده اند.

رسانه های داخلی معتقدند سیاست‌های بانک مرکزی مانند کارسازی از سمت صرافی‌ها در کنار خروج بازیگران بزرگ از بازار ارز، فروشنده شدن بازیگران خرد، رفتارهای موثر بازار ساز، افزایش عرضه و کاهش تقاضا و راه‌اندازی بازار متشکل ارزی از مهم‌ترین دلایل کاهش شدید قیمت ارز در روزهای گذشته است.

رسانه های نزدیک به جریان اصلاح طلب با اشاره به موارد ذکر شده دخیل درکاهش نرخ ارز، به دلایل دیگری همچون نقش دولت در قیمت گذاری ها و همچنین عملکرد بانک مرکزی در بازار ارز، اشاره کرده اند.

رسانه های منتسب به جریان اصلاح طلب آورده اند، عده‌ای از صاحب‌نظران با توجه به شرایط موجود می‌گویند که تجربه نشان داده با کاهش نرخ ارز، روند نزولی قیمت‌ها در سایر بازارها سرعت خواهد گرفت و فعالان بازار با بررسی اتفاقات رخ داده به فکر عرضه کالاها می‌افتند.

همچنین این رسانه ها از سویی به تاثیر کاهش نرخ ارز بر بازار خودرو پرداخته و آورده اند: "ارز، بازار خودرو را از سکه انداخت"، و از سوی دیگر به عدم تاثیر این موضوع بر کاهش قیمت مسکن اشاره می کنند و نوشته اند: "قیمت‌مسکن تابع ارز نیست".

رسانه های نزدیک به جریان اصلاح طلب همچنین با اشاره به کاهش نرخ ارز به محورهایی همچون چرایی و دلایل موثر بر این موضوع؛ دست داشتن دولت در کاهش قیمت ارز؛ تاثیر کاهش نرخ ارز بر دیگر بازارها؛ اهمیت تقویت ارزش پول ملی و گمانه زنی ها از روند کاهشی قیمت دلار؛ اشاره کرده اند.

رسانه های منتسب به جریان اصولگرا نیز به چرایی کاهش نرخ ارز پرداخته اند. این رسانه ها معتقدند خواسته بسیاری از فعالان اقتصادی، تلاش برای ثبات در بازار ارز به جای تثبیت است‌.‌

این رسانه ها با اشاره به کاهش قیمت ارز، تاثیر این موضوع بر اقتصاد و معیشت را مورد بررسی قرار داده و به "پیش بینی افت قیمت کالاها در پی کاهش نرخ ارز از هفته آینده" پرداخته اند.

رسانه های نزدیک به جریان اصولگرا آورده اند: در پی سقوط آزاد قیمت دلار در روزهای اخیر، آرامش به بازار ارز بازگشته اما به نظر می‌رسد این کاهش نرخ زمانی مفیدتر خواهد بود که تاثیر آن در معیشت مردم هم نمایان شود.

تاثیر کاهش نرخ ارز بر معیشت و دیگر بازارها؛ دلایل آرامش بازار ارز و ثبات بازار ارز به جای تثبیت قیمت ارز از محورهای مورد بررسی در رسانه های منتسب به جریان اصولگرا است.

رسانه های اصلاح طلب

رسانه های منتسب به جریان اصلاح طلب معتقدند: کاهش نرخ ارز در بازار آزاد به دلیل عوامل بازار محور است و کاهش نرخ ارز در گرو بهبود شاخص‌های اقتصادی است. بازار متشکل ارزی و عرضه ارزهای صادراتی در سامانه نیما از جمله سیاست‌ها برای تثبیت نرخ ارز بود. برخی از گزاره های به کار رفته در این رسانه ها عبارتند از: بازار ارز به سمت تک‌نرخی شدن حرکت می‌کند؛ ورود نقدینگی به سایر بازارها از جمله بورس و روند افزایشی شاخص‌ها از عوامل کاهش قیمت ارز طی دو ماه گذشته به شمار می‌رود؛ خریدارانی که در ماه‌های گذشته برای حفظ منابع مالی خود وارد بازار شده بودند، اکنون به فروشنده تبدیل؛ بانک مرکزی با نرخ‌های پایین شروع به عرضه کرده است؛ کاهش نرخ ارز در بازار آزاد به دلیل عوامل بازار محور است.

چرایی کاهش نرخ ارز

-روزنامه اعتماد در گزارش دیگری با استفاده از روتیتر "بازار ارز به سمت تک‌نرخی شدن حرکت می‌کند" و تیتر "افت ۲ هزار تومانی دلار در تیرماه" به "چرایی کاهش نرخ ارز" اشاره کرد و نوشت: ادامه ریزش قیمت‌ها در بازار ارز موجب شده تا قیمت دلار در بازار به نرخ‌های رسمی در سامانه نیما و سنا نزدیک‌تر شود.

خروج بازیگران بزرگ از بازار ارز، فروشنده شدن بازیگران خرد، رفتارهای موثر بازار ساز، افزایش عرضه و کاهش تقاضا و راه‌اندازی بازار متشکل ارزی از مهم‌ترین دلایل کاهش شدید قیمت ارز در روزهای گذشته به حساب می‌آید.

ریزش قیمت‌ها موجب افزایش میزان فروشنده در بازار شده است؛ جمع زیادی از مردمی که به دارندگان دلارهای خانگی شهرت دارند، روز گذشته وارد بازار شده و نسبت به فروش ارزهای خانگی اقدام کرده‌اند.....ورود نقدینگی به سایر بازارها از جمله بورس و روند افزایشی شاخص‌ها از عوامل کاهش قیمت ارز طی دو ماه گذشته به شمار می‌رود که توانسته از شدت اثرات ناشی از ورود نقدینگی سرگردان به بازارهای طلا و ارز بکاهد…در حال حاضر فصل واردات نیست و یکی از دلایل کاهش دلار هم همین موضوع است.

-"عقب‌نشینی لرزان دلار " عنوان مطلبی است که در روزنامه ابتکار منتشر شده است. در این مطلب می خوانیم: امروز بازار ارز و سکه همانند روزهای اخیر صبح خود را با کاهش قیمت آغاز کردند، کاهش نرخ ارز در این روزها سبب شده تا بسیاری از خریدارانی که در ماه‌های گذشته برای حفظ منابع مالی خود وارد بازار شده بودند، اکنون به فروشنده تبدیل شوند. به گفته برخی از کارشناسان به نظر می‌رسد که این مسئله به همراه دیگر مسائل اقتصادی کاهش قیمت بیشتر را در روزهای آتی مهمان بازار می‌کند.

دست داشتن دولت در کاهش نرخ ارز

روزنامه آرمان در گزارشی با عنوان "سیر صعودی قیمت کالاها به‌رغم کاهش نرخ ارز" به گفت و گو با "محمدقلی یوسفی"، اقتصاددان، پرداخت و به نقل از وی نوشت: واقعیت‌های اقتصادی ایران خلاف مسیری است که اکنون ارز آن را می‌پیماید. در واقع در مدتی که ارز در مسیر نزولی قرار گرفته گشایشی در روابط خارجی و سیاست‌های داخلی ایران صورت نگرفته که بخواهیم این امر را به بایسته‌های موجود ارتباط دهیم. همه متغیرهای تاثیرگذار بر نرخ ارز اکنون شرایط منفی دارند و در چنین حالتی وقتی نرخ ارز به کانال ۱۱ هزارتومان باز می‌گردد نشان‌دهنده دخالت دولت در قیمت‌گذاری‌هاست..... چراکه همچنان تحریم‌ها با قدرت پابرجا مانده‌اند و درآمدهای نفتی به حداقل خود در چند سال اخیر رسیده است. …در عمل اراده‌ای برای کاهش هزینه‌های جاری دولت مشاهده نمی‌شود.....دولت همچنان نقدینگی قابل‌توجهی را به اقتصاد تزریق می‌کند و رشد حجم نقدینگی هم یعنی تورم. درنتیجه متغیرهای اقتصادی هم دلالت بر افزایش نرخ ارز دارند. به نظر من اینکه دولت تصمیم می‌گیرد در چنین شرایطی منابع ملی و ثروت‌های خدادادی که نسل‌های آینده هم باید از آن سهم ببرند را هدر می‌دهد به این دلیل است که به کشورهای خارجی نشان دهد دولت قادر است نرخ ارز را کنترل کند. این اتفاق یک ژست کوتاه‌مدت سیاسی است و این نمی‌تواند دوام بیاورد. در واقع این همان هدردادن منابعی است که به‌سختی به‌دست آمده‌اند و هیچ‌گونه توجیهی برای آن وجود ندارد.

-روزنامه ابتکار در گزارشی با طرح پرسشی مبنی بر "اراده بانک مرکزی قیمت‌ها را کاهش داد؟ " به سخنان "آلبرت بغزیان"، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی پرداخته است. وی با بررسی دلیل عمده کاهش نرخ ارز به «ابتکار» گفت: من دلیل کاهش قیمت این روزهای بازار را دخالت‌های بانک مرکزی در بازار ارز می‌دانم، به عبارتی دیگر بانک مرکزی با نرخ‌های پایین شروع به عرضه کرده است و چون چند روز متوالی روند نزولی برقرار بوده عملاً در بازار تقاضا سرکوب شده است.

وی در ادامه افزود: در این میان فروشندگان راغب به فروش شده‌اند، بنابراین نرخ در این روزها دیگر جهشی نداشته و روند نزولی را در پیش گرفته است. درواقع بانک مرکزی اقداماتی را که باید در ماه‌های گذشته انجام می‌داد اکنون انجام می‌دهد.

تاثیر کاهش نرخ ارز بر دیگر بازارها

-روزنامه آرمان در مطلبی نوشت: قیمت‌مسکن تابع ارز نیست. …پس از سقوط آزاد قیمت ارز، سکه و طلا، حالا شهروندان منتظر ریزش قیمت سایر کالاها، به‌ویژه خودرو و مسکن هستند. اما پرسش اصلی این است که آیا روند کاهشی نرخ ارز در هفته‌ها و ماه‌های آینده هم ادامه می‌یابد که بر قیمت سایر محصولات هم تاثیر بگذارد؟ از سوی دیگر باید به این نکته هم توجه داشت که آیا کالایی مانند مسکن تحت تاثیر ارز قیمت‌گذاری می‌شود یا معلول عوامل دیگری همچون شاخص تورم است؟ در این زمینه برخی از کارشناسان پیش‌بینی‌هایی مبنی بر کاهش قیمت مسکن پس از سقوط نرخ ارز ارائه داده‌اند؛ اما از سوی دیگر کارشناسانی هم هستند که بین قیمت مسکن و ارز ارتباط مستقیمی نمی‌بینند. در واقع این گروه از کارشناسان از همان سال ۹۶ پیش‌بینی می‌کردند که مسکن طی یک سال جهش قیمت حدود ۱۰۰ درصدی را تجربه کند و پس از آن وارد دوره رکود شود. پیش‌بینی‌هایی که در آن خبری از افزایش یا کاهش قیمت دلار نبود. در این بین اگر خانه‌های لوکس را فاکتور بگیریم، مواد اولیه ساخت سایر واحدها از تولیدات داخلی تامین می‌شود و ارتباطی به واردات ندارند که ارزبر باشند.

-روزنامه ابتکار در گزارشی با طرح سوال مبنی بر "کاهش قیمت تاثیری بر بازارهای دیگر همانند مسکن و یا کالاهای اساسی خواهد گذاشت یا خیر؟ " نوشت: عده‌ای از صاحب‌نظران با توجه به شرایط موجود می‌گویند که تجربه نشان داده با کاهش نرخ ارز، روند نزولی قیمت‌ها در سایر بازارها سرعت خواهد گرفت و فعالان بازار با بررسی اتفاقات رخ داده به فکر عرضه کالاها می‌افتند. حال باید منتظر ماند و دید که بازارهای اقتصادی کدام سمت‌وسو را برای ادامه روند خود انتخاب می‌کنند. آیا همانند این روزهای بازار ارز و سکه تمایل به کاهش قیمت پیدا خواهند کرد و یا همانند بازار مسکن رغبتی برای نزولی شدن از خود نشان نخواهند داد. میثم رادپور، کارشناس بازار ارز درخصوص قرار گرفتن بازار ارز در روند کاهش قیمت به «ابتکار» گفت: من معتقدم این کاهش قیمت دلیل خاصی ندارد. … در شرایط کاهش نرخ ارز و چسبندگی قیمت‌ها بازار جذابیت بیشتری را برای واردات پیدا می‌کند. بنابراین درصورت کاهش دلار یک نیرویی فعال می‌شود. به عبارتی دیگر اگر تنها ارز در روند نزولی قرار گیرد نیرو جذابیت واردات در اقتصاد به وجود می‌آید. با توجه به این مسائل من گمان نمی‌کنم که نرخ ارز کاهش پیدا کند. وی اظهار کرد: مسئله‌ای که در این میان وجود دارد و باید به آن اشاره کرد این است که دوره شوک‌های ارزی در اقتصاد ما کوتاه‌تر شده است. در کشوری که رشد اقتصادی جدی ندارد و منابع نفتی با تحریم روبه‌رو شده اقتصاد مستهلک می‌شود، بنابراین اتفاق جدی رخ نمی‌دهد. همانطور که اشاره کردم با بررسی‌های انجام شده در بازار ارز گمان می‌کنم دامنه نوسانات دلار محدودتر خواهد شد و نباید انتظار کاهشی چشمگیر را داشت.

-روزنامه دنیای اقتصاد در مطلبی با عنوان "ارز، بازار خودرو را از سکه انداخت" نوشت: قیمت تا مرز ۵ میلیون تومان پایین آمد. با تداوم نزولی شدن نرخ ارز، منحنی قیمت در بازار خودرو نیز به روند کاهشی خود ادامه داد و این در حالی است که ظاهراً هنوز هم مشتریان تمایلی به خرید خودرو از خود نشان نمی‌دهند.

اهمیت تقویت ارزش پول ملی

در یادداشت اقتصادی با عنوان "‌تثبیت نرخ در بازار ارز" که در روزنامه اعتماد منتشر شده، به عوامل تثبیت و کاهش نرخ ارز اشاره شده است، در این یادداشت می خوانیم: کاهش نرخ ارز در بازار آزاد به دلیل عوامل بازار محور است. در واقع این کاهش به طور مشخص تحت تاثیر اقدامات سیاست‌گذاران در بازار نیست، از سوی دیگر کاهش نرخ ارز در گرو بهبود شاخص‌های اقتصادی است. بازار متشکل ارزی و عرضه ارزهای صادراتی در سامانه نیما از جمله سیاست‌ها برای تثبیت نرخ ارز بود.....اما تمام موارد ذکر شده عامل ثبات نرخ ارز است و نه عامل کاهش آن و اگر بازار متشکل ارزی نیز راه‌اندازی شود به ثبات مجموعه می‌افزاید و الزاماً کاهشی را در پی نخواهد داشت. اقدام دیگری که باعث کاهش نرخ ارز شد، ارزهای برداشت شده از صندوق توسعه ملی است. با عرضه این ارزها در بازار، تقاضا برای ریال افزایش یافته و بالانس قیمتی را به نفع کاهش قیمت دلار بر هم زده است. این اقدام، هیجانی در بازار ایجاد می‌کند تا دلارهای خانگی نیز برای فروش به سمت بازار بیایند. همین اقدامات باعث می‌شود که نرخ ارز بازار قابل اعتنا نباشد. به تعبیری این نوسانات منشا هیجانی دارند. نکته این است که دولت و بانک مرکزی نیز انتظار دلار زیر ۱۱ هزار تومان را ندارند. نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد، این است که ارزش پول ملی زمانی تقویت می‌شود که رشد نقدینگی متوقف شود. تا زمانی که گشایشی در این خصوص اتفاق نیفتد، نرخ دلار کاهش نمی‌یابد و صرفاً تثبیت می‌شود که فعلاً بهبودی در آنها مشاهده نمی‌شود.

گمانه زنی ها از روند کاهشی قیمت دلار

روزنامه دنیای اقتصادی در مطلبی با عنوان "برگشت دلار از کف شش‌ماهه" آورده است: روز چهارشنبه، دلار به کف ۶ ماهه خورد و برگشت. در این روز، شاخص ارزی تا نزدیکی مرز ۱۱ هزار تومانی عقب‌نشینی کرد که از اواسط دی ۹۷ سابقه نداشت. پس از برخورد به این نقطه، فروشنده‌ها کم شدند و به خریداران افزوده شد تا قیمت به سطح ۱۱ هزار و ۷۰۰ تومانی بازگردد؛ قیمتی که روز چهارم هفته در آن قرار داشت. درحالی‌که عده‌ای این بازگشت را تنها وقفه‌ای در جاده نزولی دلار می‌دانستند، گروه دیگری اعتقاد داشتند، دلار بازار آزاد نمی‌تواند ارزان‌تر از قیمت آن در سامانه نیما باشد.

رفت و برگشت شدید قیمت دلار در روز چهارشنبه و برهم خوردن تعادل بازار موجب شده است که انتظارات متناقضی در میان معامله‌گران ارزی شکل بگیرد. گروهی باور دارند حمایت از دلار در مرز ۱۱ هزار تومانی به معنی برخورد قیمت به کف بوده است. حال آنکه عده دیگری باور دارند، بازار به واسطه شکست مرزهای حمایتی مهم همچنان می‌تواند افت بیشتری را تجربه کند.

رسانه های اصولگرا

رسانه های منتسب به جریان اصولگرا آورده اند: فعالان بازار ارز مهم‌ترین علت کاهش قیمت این کالا در چند روز اخیر را کاهش شدید تقاضا و افزایش خرده‌دلارهای موجود در خانه‌ها عنوان می‌کنند.

برخی از گزاره های به کار رفته در این رسانه ها عبارتند از: فروش نفت ایران در بازارهای جهانی سرعت گرفته و ارز حاصل از آن در خدمت واردات قرار می‌گیرد.؛ بازگشت ارز صادراتی به چرخه اقتصاد و تأمین بخش اعظمی از نیاز ارزی واردات، بار قابل توجهی را از دوش بازار آزاد برداشته است؛ انتظار سفره مردم از گام مثبت کاهش نرخ ارز؛ خواسته بسیاری از فعالان اقتصادی، تلاش برای ثبات در بازار ارز به جای تثبیت است‌.

دلایل آرامش بازار ارز

-کیهان در گزارشی نوشت: به اعتقاد کارشناسان اقتصادی، سیاست‌های بانک مرکزی مانند کارسازی از سمت صرافی‌ها در کنار خروج بازیگران بزرگ از بازار ارز، فروشنده شدن بازیگران خرد و اعلام راه‌اندازی بازار متشکل ارزی از مهم‌ترین دلایل کاهش شدید قیمت ارز در روزهای گذشته به حساب می‌آید.

-به گزارش وطن امروز، بازار دادوستد ارز دیروز طوری بود که تعداد فروشنده‌ها بیشتر از خریداران بود. در این میان فعالان بازار ارز مهم‌ترین علت کاهش قیمت این کالا در چند روز اخیر را کاهش شدید تقاضا و افزایش خرده‌دلارهای موجود در خانه‌ها عنوان می‌کنند. البته برخی‌ها معتقدند نرخ دلار در بازار در حال رسیدن به نرخ ارز نیمایی است اما با توجه به اینکه نرخ ارز نیمایی ۸ هزار تومان است، این اظهارات و پیش‌بینی‌ها نمی‌تواند اظهاراتی کارشناسی شده باشد. در این میان در ۲ هفته قیمت دلار از ۱۳ هزار و ۱۵۰ تا ۱۳ هزار و ۲۰۰ تومان در بازار آزاد، تا مرز ۱۱,۸۰۰ تومان در روز سه‌شنبه هفته جاری هم کاهش یافت و دیروز قیمت آن به مرز ۱۰ هزار تومان نزدیک شد. این کاهش قیمت در بازار در شرایطی رخ داده است که رئیس کل بانک مرکزی می‌گوید فروش نفت ایران در بازارهای جهانی سرعت گرفته و ارز حاصل از آن در خدمت واردات قرار می‌گیرد. در عین حال، آمار رسمی نیز حکایت از آن دارد که بازگشت ارز صادراتی به چرخه اقتصاد و تأمین بخش اعظمی از نیاز ارزی واردات، بار قابل توجهی را از دوش بازار آزاد برداشته است. ضمن اینکه روند کاهشی نرخ ارز طی هفته‌های گذشته، برخی دارندگان ارز را که اتفاقاً ارزهای خود را در دوران نه چندان دور و در زمان بالا بودن نرخ دلار خریداری کرده بودند، به این فکر انداخته تا بخشی از دارایی‌های ارزی خود را به فروش برسانند تا بلکه از زیان بیشتر جلوگیری کنند. در این میان فعالان بازار هم خبر از مدیریت بانک مرکزی در بازار می‌دهند که البته لزوماً به معنای تزریق ارز نیست، بلکه کارسازی از سمت صرافی‌هایی است که به نوعی طرف حساب بانک مرکزی هستند یا در اختیار بانک‌ها قرار دارند.

تاثیر کاهش نرخ ارز بر معیشت و دیگر بازارها

-کیهان تیتر نخست خود را به مطلبی با عنوان "انتظار سفره مردم از گام مثبت کاهش نرخ ارز" اختصاص داد و نوشت: در پی سقوط آزاد قیمت دلار در روزهای اخیر، آرامش به بازار ارز بازگشته اما به نظر می‌رسد این کاهش نرخ زمانی مفیدتر خواهد بود که تاثیر آن در معیشت مردم هم نمایان شود.

مردم انتظار دارند ثمره کاهش قیمت دلار را در سفره‌های خود و معیشت خویش مشاهده کنند. در حال حاضر بازارهای تاثیرگذاری مانند مسکن، خودرو، کالاهای اساسی و… در شرایط بسیار ملتهبی به سر می‌برند. متاسفانه برخی فروشندگان به بهانه اینکه کالاهایشان خرید قبل است از کاهش قیمت‌ها جلوگیری می‌کنند.

-خبرگزاری تسنیم در مطلبی با عنوان "پیش بینی افت قیمت کالاها در پی کاهش نرخ ارز از هفته آینده" نوشت: "محمدرضا پورابراهیمی" عضو کمیسیون اقتصادی با اشاره به کاهش قیمت کالاهایی نظیر خودرو، در پی استمرار افت قیمتی ارز گفت: پیش بینی می کنیم هفته آینده شاهد کاهش قیمت کالاهایی باشیم که با کندی کمتری نسبت به نوسانات نرخ ارز تاثیر می پذیرند.

ثبات بازار ارز به جای تثبیت قیمت ارز

در بخشی از گزارش وطن امروز می خوانیم: در واقع خواسته بسیاری از فعالان اقتصادی، تلاش برای ثبات در بازار ارز به جای تثبیت است، چرا که تثبیت نرخ ارز، کاری جز فشرده کردن فنر قیمتی در میان‌مدت نیست و پس از آن، مطابق تجربه همه جهش‌های قیمتی که در نرخ ارز رخ داده، باید منتظر بود این فنر دوباره باز شود و تغییرات کلان‌تری را رقم بزند. به هر حال روند کاهشی نرخ ارز در بازار برای بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی خوشایند است، چرا که منجر به کاهش نرخ تمام شده آن در میان‌مدت خواهد شد اما نکته حائز اهمیت این است که ثبات در بازار ادامه داشته باشد و به طور قطع تداوم این ثبات پیش‌شرط‌هایی دارد که باید آن را رعایت کرد.