"تلخاب"، یکی از دورترین روستاهای بخش بیارجمند شهرستان شاهرود در مرز بین استان های سمنان و خراسان رضوی قرار گرفته است. این روستا تا زمان آباد، مرکز دهستان خارتوران ۲۱، تا بیارجمند، مرکز بخش ۱۳۵ و تا شاهرود، مرکز شهرستان ۲۸۰ کیلومتر فاصله دارد اما فاصله ۱۲۰ کیلومتری اش تا سبزوار در استان خراسان رضوی سبب شده تا اهالی برای انجام بیشتر کارهای خود به این شهرستان سفر کنند.
مردم علت نام گذاری روستا را تلخی آب قناتی می دانند که برای کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد. محصولاتی چون گندم، چغندر، جو و آفتاب گردان در زمین های این روستا کشت می شود اما آنچه که در کنار پرورش دام سبک معیشت اهالی را تأمین می کند، کشت پنبه و فلفل است. کودکان روستا نیز تا پایان دوره ابتدایی در تنها مدرسه این منطقه درس می خوانند و پس از آن مانند دیگر روستاهای دهستان به زمان آباد می روند.
در کنار آرامش و زیبایی های خطه کویر، اما ساکنان این روستا با چالش های گوناگونی نیز رو به رو هستند. در این گزارش، برخی از موارد مطرح شده از سوی مردم و دهیار روستا را می خوانید.
تأمین آب، نخستین اولویت روستا
اهالی تلخاب مشکل اصلی و نخستین اولویت روستا را تأمین آب آشامیدنی سالم می دانند. یکی از روستاییان در این باره به ایرنا گفت: امسال خوشبختانه با توجه به بارش های فروردین تاکنون با کم آبی رو به رو نشدیم اما این وضعیت پایدار نیست و باید برای آن فکری اساسی کرد.
جواد رضایی با بیان اینکه آب آشامیدنی روستا از یک قنات جداگانه تأمین می شود، افزود: چاه های این قنات رو باز است و این موضوع باعث شده تا حشرات و حیوانات کوچک وارد آب شوند و گرمای هوا نیز تعداد حشرات موجود در چاه را بیشتر کرده است.
وی ضعف پوشش شبکه تلفن همراه را نیز یکی دیگر از مشکلات مردم عنوان کرد و گفت: تلخاب حدود سه کیلومتر با دکل تلفن همراه فاصله دارد به گونه ای که مردم در خانه های خود نه تلفن ثابت دارند و نه می توانند از داخل خانه با تلفن همراه صحبت کنند. به همین دلیل باید از خانه خارج شویم تا به شبکه متصل شده و گوشی تلفن مان زنگ بخورد.
یکی دیگر از اهالی روستا نیز گفت: آبی که مردم برای مصرف خانگی استفاده می کنند ضدعفونی نمی شود و ممکن است در تابستان سبب ایجاد بیماری شود.
حمیدرضا صادقی ادامه داد: آب آشامیدنی از مظهر قنات لوله کشی شده و سیل های چند وقت گذشته باعث شد این لوله ها از خاک بیرون بزند و در این صورت ممکن است پاره شده و سبب قطعی آب شود.
وی از نبود خانه بهداشت هم گله کرد و افزود: برای اهالی روستاهای "تلخاب" و "حجاج" نزدیک ترین مرکز درمانی در روستای زمان آباد است.
صادقی با بیان اینکه مأموران بهداشت از این ۲ روستا کمتر سرکشی می کنند، اضافه کرد: برخی از ساکنان مانند خانم های باردار و یا افراد مسن نمی توانند مدام برای دریافت خدمات پزشکی به زمان آباد بروند و لازم است هر از گاهی پزشک، پرستار یا ماما به این روستاها هم سرکشی کند.
اشتغال زایی، عامل اصلی مهاجرت معکوس
دهیار روستا نیز با اشاره به قرارگیری قنات کشاورزی روستا در مسیر سیل، اظهار داشت: این قنات برای حفاظت نیازمند دیوار ساحلی است و اگر دور آن دیوارکشی نشود، به دلیل روباز بودن چاه ها، تخریب می شود.
احسان قلیان با بیان اینکه درصورت لایروبی، آب موجود در قنات دوبرابر می شود، یادآور شد: اگر پیش از این اداره منابع طبیعی برای ایجاد سیل بند در مسیر قنات اقدام کرده بود، بارش های امسال می توانست میزان آب موجود را افزایش دهد.
وی به کوچ بیش از ۲۰ خانوار روستا در هفت سال گذشته به دلیل خشکسالی نیز اشاره کرد و گفت: برخی از این افراد به دلیل هزینه های بالای زندگی در شهرها پشیمان شده و حاضرند در صورت وجود کسب و کار به روستا برگردند.
دهیار روستای تلخاب با بیان اینکه دریافت وام های اشتغال خانگی تأثیر زیادی در ایجاد شغل و بازگشت روستاییان دارد، افزود: پرورش مرغ، شترمرغ، دام سبک و زنبور عسل در روستا متقاضی دارد.
قلیان ادامه داد: چند نفری در روستا گلیم بافی انجام می دهند دهیاری هم برای تأمین مواد اولیه و پرداخت دستمزد به آنان اعلام آمادگی کرد اما در تابستان به دلیل کار در زمین های کشاورزی، با استقبال رو به رو نشد. علاوه بر این دهیاری برای برگزاری کلاس های آموزشی خیاطی برای بانوان در فصل زمستان هم آمادگی دارد.
وی تأمین وثیقه و ضمانت بانکی برای دریافت وام های اشتغال زایی را یکی از مشکلات مردم روستا عنوان کرد و گفت: بسیاری از جوانان نه ضامن و نه وثیقه دارند، مردم ملک دارند اما به دلیل نداشتن سند نمی توانند از تسهیلاتی که دولت به آنها اختصاص داده استفاده کنند.
قلیان بر تلاش دهیاری برای ایجاد زمینه بازگشت روستاییان تأکید کرد و افزود: دهیاری از محل اعتبارات ارزش افزوده به ایجاد بوستان و درخت کاری اقدام کرده است. کارشناسان اداره ورزش و جوانان هم سال ۹۵ از محلی که برای افتتاح خانه ورزش روستا اجاره کرده بودیم بازدید کردند اما دیگر از آنان خبری نشد و دهیاری از اعتبارات خود یک میز پینگ پنگ و فوتبال دستی تهیه کرد تا جوانان و نوجوانان محلی برای تفریح داشته باشند.
وی با اشاره به تلاش برای حفظ پاکیزگی روستا، اظهار داشت: علاوه بر نصب سطل های زباله در سطح روستا، محلی نیز دور از منازل مسکونی و با ایجاد حصار برای دفن زباله ها درنظر گرفته شد.
وجود رمل های ماسه ای، تهدید یا فرصت برای روستا؟
دهیار تلخاب با اشاره به از بین رفتن پوشش گیاهی منطقه در اثر خشکسالی، ابراز داشت: اداره منابع طبیعی و آبخیزداری تاغ کاری را در روستای صالح آباد در حدود ۱۰ کیلومتری تلخاب آغاز کرده اما هنوز به روستای ما نرسیده است.
قلیان با بیان اینکه خشکسالی سبب شده شن های روان دستکم سه یا چهار متر به روستا نزدیک شود، افزود: در صورتی که تاغ کاری در تلخاب آغاز نشود روستا در سال های آینده با خطرات جدی رو به رو می شود.
وی همچنین با بیان اینکه وجود رمل های ماسه ای جاذبه گردشگری است و می تواند به منبع درآمد مردم تبدیل شود، یادآور شد: از این فرصت در روستای رضاآباد به خوبی استفاده شده و در تلخاب نیز باید به تدریج زمینه حضور گردشگر را فراهم کرد و نخستین اقدام در این زمینه فرهنگ سازی در بین اهالی منطقه است.
قلیان به مشکلات جاده روستا هم اشاره کرد و گفت: زیرسازی جاده خوب نیست و سیل امسال سبب تخریب آن شده، اداره راه هم در این بخش خاکریزی کرده اما از نظر دهیاری این کار مشکلی را حل نمی کند.
وی اضافه کرد: جاده در ورودی روستا هم پیچ خطرناکی دارد که تاکنون سبب ایجاد چند سانحه شده و نیازمند نصب گاردریل است.
دهیار تلخاب با بیان اینکه مردم روستا به دلیل داشتن فاصله کمتر با سبزوار برای خرید وسایل مورد نیاز و یا فروش محصولات خود به این شهر می روند، یادآور شد: مسیر روستا تا سبزوار حدود ۷۰ کیلومتر خاکی دارد که فقط حدود پنج کیلومتر آن در حوزه استان سمنان است و درصورت آسفالت می تواند رفت و آمد مردم را به شهر بسیار آسان تر کند.
۷۳۵۹/۶۱۶۷
