جایگاه و موقعیت جنگلهای شمال ایران از منظر علمی و تاریخی و باستانی و سیر تکامل زمین نزد دانشمندان ملی و بینالمللی آنچنان برجسته بوده است که تردیدی در پذیرش آن در عداد میراثهای طبیعی جهانی وجود نداشت، اگر چه ادعای کشورها در معرفی مناطق و یا پدیدههایی در محدوده سرزمینیشان بهعنوان میراث طبیعی و یا فرهنگی بایستی معیارهای سختگیرانهای را طی نماید.
در مورد واژه هیرکان به یاد دارم که در محضر استاد زنده یاد دکتر محمد حسین جزیرهای چهره ماندگار منابع طبیعی به مناسبتی از واژه هیرکان استفاده کردم، فرمودند هیرکان صرفا بخش شرقی جنگلهای شمال را شامل میشود و بخش غربی آن با توجه به نام دریای کاسپین با آن نام شناخته میشد. اگرچه واژه هیرکانی امروزه اصطلاح رایج برای جنگلهای شمال کشور است اما در تبعیت از نظر استاد فقید مناسب است تا فرهنگستان علوم در این امر چارهاندیشی کند. در سند منتشره کمیته میراث طبیعی جهانی یونسکو جنگلهای هیرکانی به طول 850 کیلومتر و با قدمت 25 تا 50 میلیون سال و باز مانده عصر یخبندان معرفی شده که در انطباق با معیار شماره 9 به عنوان یک نمونه خارقالعاده و معرف ابعاد بسیار با اهمیت فرایندهای اکولوژیکی و بیولوژیکی در روند تکامل شکلگیری زمین به عنوان میراث طبیعی جهانی ثبت گردید.
خاطر نشان میسازد که بر حق کامل حاکمیت کشورها بر مکانهایی که به عنوان میراث جهانی ثبت میگردد، تصریح شده است.
جنگلهای شمال کشور طی بیش از شش دهه بهرهبرداری سنگین چوب توسط شرکتهای بهرهبردار ناشی از پیادهسازی الگوهای جنگل شناسی وارداتی و غیر سازگار با اکوسیستم خاص دامنه شمالی البرز و فشارهای اجتماعی و اقتصادی و مواجهه با پدیده نو ظهور گرمایش جهانی در معرض تنش شدید قرار داشته است.
ثبت جنگلهای هیرکانی مسئولیت خطیر سیاستگذاران کلان توسعهای و سازمانهای مرتبط را در تدوین و اجرای برنامه عمل بلند مدت سایتهای منتخب در حد استانداردهای جهانی با تاکید بر نقش جوامع محلی و دانش بومی و عطف توجه به امر آموزش و اطلاعرسانی مردم نشان میدهد و نهادینهسازی و بهرهگیری از سرمایههای اجتماعی و تقویت حفاظت و حمایت آنها را در دو سطح ملی و بینالمللی یادآوری مینماید.
امید آنکه با اغتنام فرصت و در پرتو اعمال مدیریت پایدار و اصول نوین مدیریت حفاظتی و احیای این کرانه باریک و لکه سبز و در عین حال ذخیرهگاه انحصاری و موهبت الهی را به عنوان سپهری سترگ در مواجهه با دیو خشکسالی و بیابانزایی که فلات ایران زمین را تهدید میکند قرار داده و خردمندانه به نسل آینده و فرزندان این مرز و بوم انتقال دهیم.
نظر شما