به گزارش خبرنگار اجتماعی ایرنا، متخصصان پزشکی بر این باورند که به سبب پیچیدگی های بدن آدمی گاهی نمی توان برای یک مشکل و درد، فقط یک دلیل و عامل را معرفی کرد. گاهی درد در ناحیه سر انگشتان دست به اعصاب گردن مربوط است و زمانی هم به مشکلاتی در گردش خون اشاره دارد.
یکی از زمینه های تحقیق و پیشرفت شیوه های نوین پزشکی به مسأله شناخت واقعی علت درد برمی گردد. از سوی دیگر، عمل های جراحی به ویژه آنها که در نقاط حساس بدن مانند نخاع و مغز انجام می شود به دقت و پایش ویژه نیاز دارد. یافتن راه هایی برای افزایش دقت مراقبت های ویژه پزشکی هنگام انجام عمل های جراحی یکی دیگر از زمینه های پژوهش در سال های اخیر بوده است. یکی از شیوه های نوین که هم به تشخیص علت بیماری ها به ویژه تومورها و هم به افزایش دقت جراحی ها کمک می کند، «نورو مانیتورینگ» نام دارد که می توان آن را روش «پایش عصب» معنا کرد.
نورو مانیتورینگ چیست
نورو مانیتورینگ جزو استانداردهای انجام جراحی در کشورهای اروپایی بوده اما هنوز در ایران پیشرفت نکرده است. این روش با استقبال متخصصان علوم اعصاب، مهندسی پزشکی و نورولوژی و جراحان مغز و اعصاب، قلب و عروق و ارتوپدی روبرو شده است.
این شیوه به معنای استفاده از مجموعه روش های الکتروفیزیولوژی بالینی است که برای ثبت پتانسیل های مختلف الکتروفیزیولوژیک از بیمار در حین جراحی روی مغز، نخاع و اعصاب محیطی طراحی می شود. این سیگنال ها با توجه به عوامل گوناگون مانند عمق و نوع داروهای بیهوشی، دمای بافت، مرحله جراحی و تنش بافت تغییر می کند.
مراحل اجرای نورو مانیتورینگ
یک عصب شناس آموزش دیده برای اجرای شیوه نورو مانیتورینگ الکترودهای ثبت و تحریک را به بیمار وصل می کند. وی سیگنال های دریافت شده از بیمار هنگام عمل جراحی را ثبت و با همکاری تیم جراحی و بیهوشی تفسیر می کند.
ثبت سیگنال‌های الکتروفیزیولوژیک در عمل‌های جراحی مغز و اعصاب و ارتوپدی و عروق ضروری است. با انجام نورو مانیتورینگ، اطلاعات سیستم عصبی بیمار که در اتاق عمل در حالت بیهوشی است و پاسخی به تحریکات عصبی نمی‌دهد به پزشک و تیم پزشکی ارائه می‌شود و او می‌تواند بیمار را دقیق‌تر معاینه کند.
از سوی دیگر، پژوهش های گوناگون نشان داده نورو مانیتورینگ آسیب بعد از عمل را بدون ایجاد خطر اضافه ناشی از مداخله های غیرضرور کاهش می دهد. این امر سبب می شود هزینه های مراقبت های بهداشتی نیز کاهش یابد.
کاربردهای روش پایش عصب
از مهمترین کاربردهای نورومانیتورینگ می توان به جراحی های قلب و عروق، ستون فقرات، اورولوژی، برخی جراحی های مغز، اندآرترکتومی کاروتید، انوریسم آئورت، جراحی های گوش و حلق و بینی مانند نوروم اکوستیک، پاروتیدکتومی و جراحی های عصب اشاره کرد.
این روش حتی در مورد بیمارانی به کار می رود که عمل های جراحی مربوط به دستگاه عصبی را در پیش دارند یا در خطر از دست رفتن یکپارچگی فیزیولوژیک یا آناتومیک سیستم عصبی قرار دارند.
نمونه دیگر از کاربردهای این روش مربوط به افرادی می شود که مدت ها پیش دچار آسیب عصبی شده اند اما اثر آن پس از مدتی نمایان می شود.
در یک مورد، تومور شوانومای عصب تیبای پای راست یک جانباز ۴۶ ساله جنگ تحمیلی که با سابقه درد دوساله به پزشک مراجعه کرده بود، به‌دلیل احتمال بالای آسیب به عصب، با کمک نورو مانیتورینگ شناسایی شد.
با وجود کاربردهای زیاد شیوه های پایش عصب، متاسفانه هنوز جایگاه آن برای تشخیص دلیل بیماری، تعیین بهترین شیوه جراحی، افزایش امنیت هنگام عمل جراحی، کاهش عوارض پس از آن و کنترل وضع بیمار در دوران نقاهت در ایران روشن نشده است.
در همین پیوند، صبح امروز (پنجشنبه) نخستین «سمپوزیوم نورو مانیتورینگ در اعمال جراحی» در بیمارستان امام حسین (ع) برگزار و ۱۲ مقاله برتر درباره کاربردهای این روش و دستاوردها و مشکلات آن در زمینه های مختلف پزشکی ارائه شد.
