ازبکستان در مسیر توسعه تجارت با افغانستان

ازبکستان تمرکز خود را بر توسعه روابط تجاری در سطح منطقه ای و جهانی قرار داده و دولت تاشکند به پیگیری و مذاکره درباره فرصتهای تجاری مختلف ادامه داده و کشور افغانستان در این زمینه جایگاه خاصی داشته است.

به گزارش نشریه دیپلمات ، در اولین نشست کمیسیون همکاری تجاری و اقتصادی بین دولتی که روز 17 ژوییه (چهارشنبه 26 تیر ماه) برگزار شد ، دو طرف درباره شتاب بخشیدن به مبادلات تجاری ، آغاز پروژه های صنعتی و ساخت یک خط جدید انتقال برق از ازبکستان به افغانستان به توافق رسیدند. مدت زمان بین اعلام برنامه ها تا اجرای آنها در روابط افغانستان- ازبکستان به میزان قابل توجهی کوتاه بوده است.

در جلسه روز 26 تیر ماه ، ازبکستان مذاکراتی را با افغانستان برای احداث کارخانه مشترک مونتاژ خودرو در کابل اعلام کرد. بنا بر گزارشها ازبکستان هیاتی از شرکت "اوزاوتو" (UzAuto) برای عملی کردن این پروژه به کابل اعزام خواهد کرد. این در حالی است که این شرکت خودروسازی ازبکستان این اواخر با کمبود فروش و مشکلات مالی دست به گریبان بوده و قرارداد با افغانستان می تواند راهی برای بهبود وضعیت این شرکت باشد. دورنمای تبدیل شرکت خودروسازی ازبکستان به اولین مونتاژکننده خودرو در افغانستان امیدوارکننده است. این امر نه تنها نشان دهنده علاقه مندی در طرف ازبکی است بلکه تا حدی حکایت از خوشبینی درباره دورنمای صلح در افغانستان دارد.دورنمای تبدیل شرکت خودروسازی ازبکستان به اولین مونتاژکننده خودرو در افغانستان امیدوارکننده است. این امر نه تنها نشان دهنده علاقه مندی در طرف ازبکی است بلکه تا حدی حکایت از خوشبینی درباره دورنمای صلح در افغانستان دارد.

ازبکستان همچنین قصد دارد که به عنوان یک کشور ترانزیت برای افغانستان عمل کند. در پی نشست مزبور ،  تاشکند یک تخفیف 20 درصدی برای ترانزیت گندم و آرد از قزاقستان به افغانستان اعلام کرد. آرد گندم مهمترین محصول وارداتی افغانستان است که 78 درصد آن از قزاقستان تامین می شود . علاوه بر این ، تاشکند همچنین در حال مذاکره برای قرار دادن خود در جایگاه قطب ترانزیت هوایی برای صادرات افغانستان است.

ازبکستان در ماه مه 2019 یک منطقه تجاری با افغانستان در پایانه "مرکز باری ترمز" (Termez) باز کرد و در نشست ماه ژوییه نیز افغانستان را به استفاده فعالتر از این پایانه تشویق کرد. همه این طرحها نشان می دهد که تاشکند آشکارا قصد دارد به قطب (هاب) اصلی ترانزیت برای ورود کالا به افغانستان و خروج کالا از این کشور تبدیل شود.

افغانستان نیز در یک پیشنهاد متقابل تجاری ، از ازبکستان خواسته که در معادن این کشور با ارزش حدود یک تریلیون دلار سرمایه گذاری کند. کابل بطور خاص از تاشکند خواستار اکتشاف معادن سنگ آهن در حوضه "تریپول" شده است. در آغاز ماه ژوئیه سال جاری میلادی یک هیات عالی رتبه از ازبکستان به ریاست "عبدالله آریپوف" (Abdulla Aripov) نخست وزیر این کشور از افغانستان دیدن کرد.

نتیجه اصلی نشست مزبور توافق برای افزایش فروش برق ازبکستان به میزان حدود 70 درصد از طریق  یک خط انتقال 110 میلیون دلاری از "سرخان" ازبکستان به "پل خمری" افغانستان بود.

نیمی از فاینانس این خط انتقال 250 کیلومتری توسط ازبکستان تامین خواهد شد و این کشور کار تحقیقات پیش از احداث را آغاز کرده است. هر چند این پروژه از چندین سال پیش مطرح شده بود اما قرارداد آن در نهایت در جریان سفر اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان به تاشکند در دسامبر 2017 امضا شد.

یکی دیگر از زمینه های همکاری بین دو کشور که به سرعت در حال رشد و توسعه است مربوط به صنعت نساجی در افغانستان است. افغانستان در ژوئیه 2018 درخواست کمک در این زمینه را مطرح کرد و انجمنهای تجاری دو کشور در هشتم آوریل سال جاری یادداشت تفاهمی در این زمینه امضا کردند. ازبکستان قصد احیای صنعت نساجی افغانستان را دارد تا به فرآوری 60 هزار تن از پنبه خام تولیدی ازبکستان کمک کند. ازبکستان در سال 2018 حدود 830 هزار تن پنبه تولید کرد که با توجه به ظرفیت نساجی خود موفق به فرآوری دو سوم این پنبه تولیدی شد.

نشریه دیپلمات در پایان این گزارش خاطرنشان کرد: تاشکند درباره استفاده از فرصتهای همکاری اقتصادی با افغانستان جدی است و بطور فعال طرحهای پیشنهادی را دنبال می کند. سفر اشرف غنی به ازبکستان در دسامبر 2017 نیز تحرکها را افزایش داد. تحولات اخیر نشان دهنده تمایل کابل به همکاری های اقتصادی است که این به نوبه خود علامتی از دورنمای مثبت و خوشبینانه برای اقتصاد این کشور است.