در سال های قبل که هنوز خبری از شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی نبود کارکرد و وظیفه روابط عمومی و رسانه ها مشخص تر بود اما امروزه با گسترش این شبکه ها به یکباره شاهد تغییرات زیادی شده ایم.
در این فضا هر کدام از روابط عمومی ها در قامت یک خبرنگار حاضر شده و جلوتر از خبرنگاران خبر تولید می کنند، عکس می گیرند و منتشر می کنند.
البته در این میان هستند روابط عمومی هایی که بدون تخصص لازم و تنها از سر ناچاری به کار در این بخش سخت دستگاه ها به کار روابط عمومی گمارده شده و حتی برای نوشتن اخبار ساده دستگاه خود از رسانه های نزدیک کمک می گیرند.
در واقع در شرایط دشوار اقتصادی امروز که نفس کشیدن برای بسیاری از مطبوعات سخت شده، این تعامل بین خبرنگار و روابط عمومی پیچیده تر شده است.
در کنار آن بسیاری از رسانه ها مهارت های تخصصی خبرنگاری را ندارند و از سوی دیگر سواد ضعیف رسانه ای و نادیده گرفتن اهمیت رسانه از سوی مدیران دستگاه ها موجب شده است شرایط فعلی افسار گسیخته در تعامل رسانه و روابط عمومی به بار آید.
امروزه تعامل روابط عمومی با رسانه نیازمند باز تعریف مجدد است و باید در کنار روابط عمومی های متخصص و مستقل به سمت رسانه هایی با بانک اطلاعاتی قوی از خبرنگاران شناسنامه دار حرکت کرد و با تغییرات پرشتاب در فضای مجازی آموزش آنها را نیز در دستور کار قرار داد.
در میزگرد ایرنا که به مناسبت روز خبرنگار برای واکاوی و بررسی اشکالات تعامل بین روابط عمومی و رسانه با حضور چند تن از مدیران و فعالان رسانه برگزار شد وضعیت فعلی میان این دو و همچنین راهکارهای اصلاح اشکالات موجود میان روابط عمومی ها و رسانه ها بررسی گردید.
همگرایی رسانه و روابط عمومی در شرایط حساس کشور ضروری است
مدیرکل روابط عمومی و امور بین الملل استانداری قزوین در این میزگرد گفت: در شرایطی که استکبار جهانی با انواع فشارهای شدید اقتصادی به دنبال به زانو درآوردن کشور است ضرورت دارد روابط عمومی به عنوان پل ارتباطی مسئولان با رسانه و رسانه ها نیز به عنوان زبان گویا و چشم بیدار جامعه تعامل مثبت و راهبردی با یکدیگر داشته باشند.
سید حسین بی نیاز با بیان اینکه وحدت کلمه، انسجام و همدلی در تعامل نمود پیدا می کند، افزود: در برهه کنونی اگر بین روابط عمومی های دستگاه های اجرایی همگرایی ایجاد شود می توانند در راستای عزت و اقتدار کشور قدم برداشته و به طور حتم از این پیچ تاریخی گذر کنند.
وی، راه حل این مساله را نیز در امید آفرینی دانست و اضافه کرد: اگر در اخبار منعکس شده تنها نیمه خالی لیوان بیان نشود و ظرفیت ها و استعدادها نیز پررنگ شوند به طور قطع امید آفرینی هم در جامعه اتفاق می افتد.
اقتصاد ضعیف رسانه ها عملکرد آنها را تحت تاثیر قرار می دهد
بی نیاز خاطر نشان کرد: رسانه های کشور و استان از نظر معیشت، بیمه خبرنگاران، گرانی کاغذ و سایر مشکلات با دشواری‌های زیادی مواجه هستند و همین موارد در افت کیفی کار آنها نیز موثر است.
رییس شورای مرکزی روابط عمومی های استان قزوین افزود:اگر پالایش خبرنگاران به طور حقیقی اتفاق بیفتد خبرنگاران به جایگاه واقعی و شایسته خود دست می یابند چون ممکن است یک خبرنگار به دلیل نداشتن درآمد مکفی دست به لابی گری زده و همین موضوع در حرفه اش تاثیر منفی بگذارد.
پالایش، به معنای حذف خبرنگاران نیست
بی نیاز با بیان اینکه البته متولی اصلی پالایش خبرنگاران اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی است، گفت: پالایش به معنای حذف خبرنگاران نیست بلکه با مشورت خانه مطبوعات قرار است خبرنگارانی که هجرت کرده یا این حرفه را ترک کرده اند پالایش شوند تا ما بانک اطلاعاتی دقیق تری از اهالی رسانه و مطبوعات داشته باشیم.
مدیرکل روابط عمومی و امور بین الملل استانداری قزوین افزود: در موضوع آگهیهای مطبوعاتی نیز که هم موجب نارضایتی روابط عمومی ها و هم رسانه ها است با همکاری خانه مطبوعات برنامه ریزی هایی برای ساماندهی وضعیت در حال انجام است.
دوران مداحی روابط عمومی ها از مدیران سازمانی سپری شده است
بی نیاز در بخش دیگری از این میزگرد گفت: برای آنکه علت یابی درستی از مسایل و رویدادها انجام شود، علاوه بر توانایی خبرنگار، جایگاه مدیر روابط عمومی هم باید تعریف شده تر باشد.
وی افزود: اگر وظیفه روابط عمومی به نصب بنر، نوشتن خبر و عکاسی از مدیر محدود شود هر فردی توانایی این مسئولیت را خواهد داشت اما روابط عمومی نوین اینگونه نیست و اکنون دیگر دوران مداحی روابط عمومی ها برای مدیران سپری شده است.
بی نیاز افزود: اگر مدیران دستگاه ها از سواد رسانه ای بالایی برخوردار بوده و جایگاه تعریف شده روابط عمومی را درک کنند آنگاه به این بخش از دستگاه خود بال و پر بیشتری برای فعالیت می دهند.
وی خاطرنشان کرد:اگر این مساله حل شود روابط عمومی پویا تری خواهیم داشت و در ارتباط با رسانه نیز موفق تر خواهیم بود.
بی نیاز ادامه داد: اکنون که در اثر گسترش فضای مجازی خود روابط عمومی ها هم منبع خبر شده اند، رسانه ها هم باید خود را به روزتر کرده و برای اقناع افکار عمومی تلاش کنند.
ورود بی انگیزه و علاقه به خبر اولین مشکل در حوزه رسانه ها است
مدیر روابط عمومی و امور بین الملل دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) نیز در این میزگرد گفت: ارتباط روابط عمومی و رسانه از ابتدا با کنش و واکنش هایی مواجه بوده به طوری که روابط عمومی‌ها به خاطر رسالت کاری خود در صدد پوشیده نگه داشتن بخشی از اطلاعات سازمانی و رسانه ها هم در صدد کشف موارد و لایه های پنهانی یک دستگاه هستند.
حمید ساوه افزود: این دو گروه باید به نقطه ای برسند که این تنش ها به حداقل کاهش یابد تا هم افکار عمومی قانع شود و هم خبرنگار رسالت آگاهی بخشی خود را به طور مطلوبی انجام دهد.
وی با بیان اینکه در عرصه ارتباط با رسانه دچار مشکلات زیادی شده ایم، اضافه کرد: امروز عرصه خبر با ورود افرادی به این حرفه بدون داشتن علاقه و انگیزه لازم مواجه شده است که خود یک چالش جدی در این حوزه محسوب می شود.
ساوه ادامه داد: همین بی علاقگی باعث می شود خبرنگاران توان لازم را برای بیان رویدادها نداشته باشند بنابراین در ابتدا باید انگیزه لازم در آنها ایجاد شود.
تحلیل و تجزیه مسایل در اخبار رسانه ها حذف شده است
مدیر روابط عمومی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) گفت: امروزه در اخبار رسانه ها از بین عناصر ششگانه خبر فقط به چند مورد اول پرداخته شده و کمتر چرایی و چگونگی رویدادها مورد بررسی قرار گرفته است.
ساوه خاطرنشان کرد: عنصر مصاحبه به ویژه در خصوص ابعاد ناگفته و پنهان مانده رویدادها در عرصه خبر کمرنگ شده و خبرنگاران چندان به چرایی و چگونگی رویدادها نمی پردازند.
وی ادامه داد:همچنین افکار عمومی هم به خوبی در جامعه رصد نمی شود و مشخص نیست آیا رسانه ها در تولید محتوا برای افکار عمومی وظیفه خود را درست انجام می دهند یا آنچه منعکس می کنند چقدر واقعیت دارد.
ساوه در پاسخ به این سوال که اگر رسانه ها به چرایی رویدادها و مسایل نمی پردازند ایراد از روابط عمومی ها است یا خبرنگاران، گفت: هردوی اینها موثرند اما اگر رسانه به عنوان وکیل مدافع افکار عمومی موضوع را واکاوی نکند طبیعی است که روابط عمومی هم در رخوت قرار می گیرد.
ساوه افزود: شم خبری در خبرنگاران باید به قدری قوی باشد که پیش تر از اطلاع مردم بر وقایع مهم آگاهی یافته و از این طریق افکار عمومی را جهت دهد.
وی ادامه داد: اگر می گوییم روابط عمومی باید بیشتر از مدیر دستگاه خود با رسانه همسوتر باشد به این علت است که قبل از آنکه مردم مطالبه کنند روشنگری نماید.
نوع مالکیت رسانه، خبرنگار را در بیان حقیقت محدود می کند
مدیر روابط عمومی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) گفت: یکی از مهمترین مشکلات و چالش های عرصه خبر در بخش دولتی و مردمی به نوع مالکیت رسانه ها مربوط است که در هر دو حالت در معرض سو گیری قرار می گیرد و خبرنگار را در بیان حقیقت محدود می کند.
ساوه افزود: از سوی دیگر در عرصه خبر دسترسی خبرنگاران به اطلاعات و منابع آگاه محدود است و به راحتی نمی توانند به هر منبعی که می خواهند دسترسی پیدا کنند.
مدیر روابط عمومی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) گفت: در تعامل بین رسانه و روابط عمومی ها و سازمان ها باید به مرحله ای برسیم که خبرنگار به جای طرح این سوال که آگهی چند صفحه ای بزند این سوال را بپرسد که چرا رتبه علمی دانشگاه پایین آمده یا برنامه دانشگاه برای ارتقای سطح هیات علمی دانشگاه چیست.
وی افزود:روابط عمومی های دانشگاه های منطقه چهار از مدتی قبل برای افزایش و ارتقای جایگاه روابط عمومی ها، برنامه ریزی های جدی و دقیقی کرده اند تا هم مدیران و کارشناسان روابط عمومی به سرعت و راحتی جا به جا نشوند و هم سرمایه نیروی انسانی روابط عمومی ها افزایش پیدا کند.
ساوه خاطر نشان کرد: در این راستا این روابط عمومی ها با برگزاری نشست های مداوم و دوره ای تلاش می کنند تا وابستگی روابط عمومی از مدیریت را نیز کاهش داده و با تبیین حقوق افکار عمومی در قبال دانشگاه، نظام پاسخگو محور روابط عمومی را تقویت کنند.
مدیر روابط عمومی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) افزود: روابط عمومی های دانشگاه های منطقه چهار شامل قم، قزوین، همدان و مرکزی امسال جشنواره ای نیز ویژه روابط عمومی ها و خبرنگاران برگزار خواهد کرد.
اعتمادسازی اولین قدم برای تقویت تعامل رسانه و روابط عمومی است
مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی قزوین نیز در این میزگرد گفت: رسانه و روابط عمومی به این نیاز دارند تا حداقل درون خود به یک همگرایی رسیده و با نقدی های صحیح و سالم در جهت سازندگی دو طرف گام بردارند.
محمد حسن ارداقیان با تاکید بر تربیت و آموزش تخصصی خبرنگاران، افزود: حوزه سلامت اخیرا به تجربه ای جدید در ارتباط با رسانه ها دست پیدا کرده که تا حدودی در حل مشکلات دو طرف موثر بوده است.
وی اضافه کرد: سلامت بزرگترین دغدغه مردم و حوزه ای چالش خیز است و به دلیل همین حساسیت، نیاز به خبرنگاران تخصصی به وضوح در آن حس می شود اما مشکل مهم در تخصصی شدن خبرنگاران این حوزه همان تغییر گاه به گاه نمایندگان برخی رسانه ها است.
ارداقیان، اولین قدم برای تقویت این تعامل و تخصصی شدن خبرنگار رسانه ها را در اعتماد سازی عنوان کرد و ادامه داد: معمولا نگاه دستگاه ها به رسانه ها بیشتر از روی بی اعتمادی بوده اما این نگاه باید رفع شود.
وی گفت: حوزه سلامت سال‌ها در ایزوله رسانه ای قرار داشت و خبرنگاران چندان اجازه ورود به بیمارستان ها و مراکز درمانی را نداشتند اما این تابو در سال های اخیر شکسته شده و ما پاسخ این اعتماد را گرفتیم.
ارداقیان خاطر نشان کرد: شاید قدم اول برای راهکار ارتباط رسانه ها با روابط عمومی ها اعتماد سازی و برداشتن دیوارهای بی اعتمادی است که حداقل آسیب ها را خواهد داشت.
مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی قزوین گفت: دانشگاه علوم پزشکی امروز هم دغدغه جدی در این خصوص ندارد و ما خود را آماده پذیرش انتقادهای رسانه کرده ایم.
شناخت نیاز واقعی مردم و تبدیل آن به مطالبات مهمترین رسالت رسانه است
مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، بزرگترین رسالت رسانه ها را در شناخت نیازهای واقعی مردم و تبدیل آن به مطالبات دانست و اظهار داشت: اینکه خبرنگار واقعیت را کشف و از ارزش ها پاسداری کند همه در یک رسالت کلی خلاصه می شود و آن هم کشف نیازها و تبدیل مطالبات است.
ارداقیان ادامه داد: رسانه گاهی در شناخت این مطالبات و بررسی نیازها دچار اشتباه شده و در نتیجه وقتی موضوعی رسانه ای می شود دستگاه اجرایی هم موضع گرفته و در لاک تدافعی فرو می رود.
وی گفت: در اثر همین شناخت ناصحیح از نیازهای مردم، فاصله رسانه و روابط عمومی زیاد شده و در این میان فقط مردم ضرر می کنند.
ارداقیان با بیان اینکه همین شناخت نادرست نیازهای جامعه ناشی از نبود نگاه تخصصی و آموزشی است، گفت: در یک مثال ساده و پیش پا افتاده اگر خبرنگاری از مردم قزوین بپرسد آیا موافق احداث فرودگاه هستید ممکن است پاسخ همه آنها مثبت باشد اما آیا واقعا برای استان نزدیک به پایتخت و با نیازهای متعدد، هزینه کردن چند صد میلیارد برای ساخت فرودگاه نیاز اولویت دار است؟ بنابراین رسانه نباید در دام نیازهای کاذب بیفتد.
دیوار بین رسانه و سازمان در عصر انفجار اطلاعات بی معنی است
ارداقیان ادامه داد: مردم یک سری مطالبات پیدا و پنهان دارند که کار رسانه بیشتر کشف مطالبات پنهان است.
وی افزود: حوزه سلامت توقع ندارد خبرنگار تا حد پزشک از امور درمان مطلع باشد اما انتظار می رود اگر در نشست خبری حضور می یابد یک مطالعه قبلی داشته باشد تا بتواند با طرح سوال درست مدیر را به چالش بکشد.
ارداقیان همچنین تغییر دیدگاه مدیران را نیز مهم دانست و گفت: بسیاری از مدیران جامعه تصور نادرستی از مسایل دارند در حالی که امروزه دیگر نمی توان در و پنجره های سازمان را به روی رسانه بست.
وی افزود: امروز که به واسطه گوشی های هوشمند، دیوارهای مانع فرو ریخته،دیگر پرده کشیدن فایده ای ندارد چون اصلا دیواری وجود ندارد که چیزی را بپوشاند.
مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی قزوین با تاکید بر اینکه رسانه نباید در دام های سیاسی بیفتد، افزود: رسانه تا زمانی که در کنار مردم کار می کند ماندگار است اما زمانی که حرکت آن در خلاف این مسیر باشد به زودی افول خواهد کرد.
پالایش خبرنگاران توسط شورایی مرکب از چند دستگاه انجام شود
یک فعال رسانه ای در قزوین نیز در این میزگرد گفت: شورای مرکزی روابط عمومی های استان در پایش و پالایش خبرنگاران با همکاری خانه مطبوعات به سراغ نهادی مانند اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی رفته اند که خودش از وضعیت نشریات مکتوب و پایگاه های خبری مطلع نیست و اصلا نمی داند آیا نشریه ای که به آن مجوز داده تاکنون منتشر شده یا چند شماره آن انتشار یافته است.
آرش شایسته نیا افزود: آیا چنین دستگاهی که وظایف اصلی خود را به درستی انجام نداده می تواند متولی خوبی برای پایش خبرنگاران باشد؟
شایسته نیا ادامه داد: خانه مطبوعات نیز نمی تواند به تنهایی این کار را انجام دهد و اصلا خانه ای که بخواهد پایان سال به توزیع چند بسته بین خبرنگاران اکتفا کند چگونه می تواند خبرنگار فعال یا غیر فعال را تشخیص دهد.
وی اظهار داشت: چنین نواقصی ایجاب می کند برنامه پایش خبرنگاران مرکب از یک شورا بوده و فقط به یک دستگاه خاص مانند فرهنگ و ارشاد اسلامی منوط نباشد.
شایسته نیا گفت: در شرایطی از وضعیت اسف بار ساماندهی نشدن خبرنگاران شناسنامه دار صحبت می شود که ما جلوتر و مهمتر از همه چیز، از ضعف آموزش در خبرنگاران رنج می بریم.
وی ادامه داد: در استان قزوین خبرنگاری تخصصی برای هرکدام از حوزه ها از جمله سلامت و صنعت تربیت نشده و همین باعث شده تا در نشست های خبری و مصاحبه ها شاهد طرح سوالاتی از سوی خبرنگاران باشیم که موضوع آن هیچ تناسبی با مسئول مصاحبه شونده ندارد.
روابط عمومی دستگاه ها باید تقویت شود
شایسته نیا در ادامه این میزگرد با بیان اینکه ما در حوزه رسانه و روابط عمومی ضعف داریم، گفت: متاسفانه روابط عمومی ها هم در پردازش اخبار توانایی ندارند یا ملاحظات سازمانی باعث این امر شده است.
وی افزود: اگر در حوزه رسانه ضعف داریم در حوزه روابط عمومی هم باید یک نهاد ورود جدی تری کرده و در تثبیت و تقویت این حوزه تلاش کند.
شایسته نیا تقویت روابط عمومی ها را در افزایش تعامل مثبت با خبرنگاران مهم دانست و گفت: گرچه مراکز علمی کاربردی رشته روابط عمومی را در استان راه اندازی کرده اند اما تجربه ثابت کرده دروس نظری و عملی این مراکز در تربیت دانشجویان این رشته موفق نبوده و باید تمهیدات جدی تری در این زمینه داشت.
این فعال رسانه ای افزود: تقویت روابط عمومی ها می تواند بستر خوبی برای برقراری ارتباط رسانه ها با خبرنگاران باشد.
۷۳۸۸*۶۱۰۱
