هیدروپونیک، نوعی روش رشد گیاه در آب و محلول موادمغذی است و در جریان آن از خاک به‌عنوان پایه کشت استفاده نمی‌شود و ریشه‌ها با قرارگیری در محیط‌کشت بی‌اثر مانند پرلیت، پشم سنگ، گلوله‌های خاک‌رس، ذغال‌سنگ نارس یا ورمیکولیت تقویت و حمایت می‌شوند.
کشت هیدروپونیک فرصتی را برای ریشه گیاهان ایجاد می کند که در تماس مستقیم با محلول موادمغذی و اکسیژن قرار گرفته و اثربخشی آن در محصولات تولیدی خود را نشان می‌دهد.
۶۱۰ هکتار اراضی گلخانه‌ای در استان مرکزی وجود دارد که ۷۰ هکتار آن به‌روش هیدروپونیک کشت می‌شود و نیاز است با توجه به مزایای این روش سطح زیر کشت استان افزایش یابد.
کارشناسان حوزه کشاورزی بر این باورند که مصرف آب در کشت گلخانه‌ای نسبت به سنتی تا ۱۰ برابر کاهش می‌یابد و این درحالی است که تولید محصولات کشاورزی ۱۰ تا ۱۲ درصد افزایش می‌یابد.
مصرف آب در چرخه بسته کشت محصولات گلخانه‌ای به روش هیدروپونیک نسبت به گلخانه‌های خاکی حدود ۵۰ و کشت باز حدود ۳۰ درصد کاهش یافته و در کنار این مزیت بهره‌برداران افزایش ۳۰ درصدی محصولات کشاورزی را با این روش نوین تجربه می‌کنند.
معاون باغبانی جهادکشاورزی استان مرکزی در این خصوص گفت: ۶۱۰ هکتار از اراضی کشاورزی این استان زیر کشت انواع محصولات گلخانه‌ای از جمله سبزی و صیفی و گل و گیاه زینتی قرار دارد.
«احمد اسدی» افزود: ۱۴۵ هکتار از این اراضی به تولید محصولات سبزی و صیفی اختصاص یافته و بقیه زیر کشت گل و گیاه زینتی است.
وی ادامه داد: کشت هیدروپنیک یا آبکشت شیوه ای نوین از کشت بدون خاک است که در آن متخصصان نیازهای غذایی گیاه را اندازه‌گیری کرده و از طریق بستر آب به گیاه می‌رسانند و با افزودن عناصر ماکرو و میکرو و نگهداشت گیاه توسط مواد نگهدارنده بی‌اثر مراحل کشت دنبال می‌شود.
معاون باغبانی جهادکشاورزی استان مرکزی خاطرنشان کرد: ۷۰ هکتار از مجموع اراضی گلخانه‌ای استان مرکزی به صورت هیدروپونیک کشت می‌شود.
اسدی گفت: تولید محصولات ارگانیک، افزایش تولید در واحد سطح و کاهش مصرف آب در تولید محصولات کشاورزی از جمله مزایای کشت محصولات کشاورزی به‌روش هیدروپونیک است.
وی، تولید محصول گوجه فرهنگی در کشت گلخانه‌ای به روش خاکی را بین ۳۰ تا ۳۲ کیلوگرم در هر مترمربع عنوان کرد و افزود: تولید این محصول به‌روش هیدروپونیک ۴۰ درصد کاهش مصرف آب را رقم می‌زند ضمن آنکه در تولید محصول نیز تا ۴۰ کیلوگرم در مترمربع افزایش عملکرد وجود دارد.
معاون باغبانی جهادکشاورزی استان مرکزی با بیان اینکه کشت محصولات در گلخانه‌های هیدروپونیک به ۲ روش معمولی و بسته انجام می‌شود، توضیح داد: در روش کشت هیدروپونیک با چرخه سیکل بسته آب مورد استفاده از طریق مخزن و لوله ها به صورت تجدید پذیر در اختیار ریشه گیاهان است و مواد مغذی به تناوب برای تغذیه کشت افزوده می‌شود و در روش کشت هیدروپونیک یک‌طرفه نیز آبی که به گیاهان داده می‌شود جمع آوری نمی‌شود.
اسدی ادامه داد: صرفه‌جویی ۴۰ درصدی مصرف آب در این روش نسبت به کشت سنتی مزیتی است که با توجه به شرایط خشکسالی از اهمیت بالایی برخوردار است.
معاون باغبانی جهادکشاورزی استان مرکزی گفت: تنها معضلی که در خصوص کشت هیدروپونیک وجود دارد افزایش قیمت محصولات کشاورزی نسبت به کشت سنتی به‌دلیل بالا بودن قیمت مواداولیه برای تغذیه گیاهان است که می‌طلبد در سطوح کلان مدیریت موثر برای جبران این نقیصه اعمال شود.
وی افزود: با توجه به اینکه بیشتر موا اولیه مورد نیاز این گلخانه‌ها وارداتی است، نوسانات نرخ ارز موجب شده که قیمت تمام‌شده محصولات بالا باشد و به‌همین‌دلیل بهره‌بردارانی که امکان کشت خاکی دارند از حوزه هیدورپونیک فاصله می‌گیرند.
مدیر باغبانی سازمان جهادکشاورزی استان مرکزی نیز در این خصوص گفت: برای سال‌زراعی جاری توسعه ۷۰ هکتاری سطح زیر کشت گلخانه های این استان هدفگذاری شده است.
«علی‌اصغر زارعی» افزود: توسعه این میزان عرصه‌های گلخانه در استان مرکزی ۸۴۰ شغل پایدار در استان به همراه دارد.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه گسترش سطح کشت گلخانه‌ها در کشور از برنامه‌های اولویت دار وزارت جهادکشاورزی است محدودیتی در پرداخت تسهیلات در این زمینه وجود ندارد.
مدیر باغبانی سازمان جهادکشاورزی استان مرکزی خاطرنشان کرد: تسهیلات مورد نیاز برای توسعه گلخانه‌ها در مناطق غیر برخوردار با سود هفت درصد و مناطق برخوردار با سود ۹ درصد در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد.
زارعی افزود: واحدهای گلخانه‌ای فعال در استان مرکزی نیز می‌توانند بدون محدودیت از این تسهیلات برای مدرن کردن و به روز رسانی واحدهای خود اقدام کنند.
وی ادامه داد: ۴۶۰ هکتار سطح زیر کشت گلخانه‌های گل و گیاه زینتی و ۱۶۵ هکتار کشت سبزی و صیفی در استان مرکزی وجود دارد.
مدیر باغبانی سازمان جهادکشاورزی استان مرکزی خاطرنشان کرد: ۲۵۵ میلیون شاخه گل شاخه‌بریده، ۴۷ میلیون گل گلدانی، ۱۴۵ میلیون شاخه فصلی و نشایی و ۸۵ میلیون درختچه‌های زینتی در واحدهای گلخانه‌ای استان تولید می‌شود.
زارعی ادامه داد: استان مرکزی در تولید گل‌های فصلی نشایی مقام نخست، گل شاخه بریده مقام دوم و تولید گل‌های گلدانی و درختچه‌های زینتی رتبه سوم را به خود اختصاص داده است.
وی گفت: ۴۱ هزار تن محصولات صیفی و سبزی نیز در مجتمع‌های شهرستان‌های ساوه، اراک و خمین تولید می‌شود که با توجه به کیفیت، از ظرفیت صادرات به کشورهای دیگر برخوردار است.
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی یادآور شد: سه مجتمع گلخانه‌ای دولتی شامل مجتمع های امان آباد اراک، خمین و محلات و عرصه گلخانه ای خصوصی شهر آوه در شهرستان ساوه در زمینه تولید محصولات گلخانه‌ای در استان فعالیت دارند.
زارعی گفت: مجتمع گلخانه‌ای امان آباد اراک در سطح ۱۰۷ هکتار با ظرفیت ۱۲۵ واحد گلخانه‌ای ایجاد شده که تا کنون ۱۰۰ واحد گلخانه‌ای در این مجتمع به بهره برداری رسیده است.
وی ادامه داد: مجتمع محلات نیز در زمینی به مساحت ۱۵۰ هکتار با ظرفیت ۷۰ واحد گلخانه‌ای و مجتمع محلات در زمینی به مساحت ۱۲۶ هکتار با ظرفیت گلخانه‌ای ۱۰۴ واحد ایجاد شده است.
مدیر باغبانی سازمان جهادکشاورزی استان مرکزی افزود: با وجود محدودیت منابع آبی ۴۵ واحد گلخانه‌ای تاکنون در مجتمع گلخانه‌ای محلات و ۱۵ واحد نیز در مجتمع گلخانه‌ای خمین به بهره برداری رسیده است.
زارعی گفت: ۲ مرحله عملیاتی مجتمع گلخانه‌ای آوه در شهرستان ساوه نیز در زمینی به مساحت ۱۸۰ هکتار با ظرفیت گلخانه‌ای ۲۵۰ واحد ایجاد شده که تاکنون بهره برداری از ۱۱۰ واحدآن صورت گرفته است.
وی، میزان اشتغال در هر هکتار از واحدهای گلخانه‌ای را ۱۲ نفر عنوان کرد و افزود: پیش بینی می‌شود با بهره برداری از واحدهای گلخانه استان مرکزی ۴۷۲ شغل مستقیم در مجتمع امان آباد اراک، ۵۰۰ شغل در مجتمع محلات، ۴۶۲ شغل در خمین و یک هزار و ۹۰ شغل مستقیم در مرحله یک و ۲ مجتمع شهر آوه شهرستان ساوه ایجاد شود.
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی گفت: با توجه به افزایش تولید محصولات گلخانه‌ای نسبت به محیط‌های باز و کیفیت بالا ، این محصولات از ظرفیت مناسب برای صادرات و افزایش درآمد اقتصادی برای فعالان بخش کشاورزی و استان به همراه دارد.
زارعی افزود: تأمین ضامن بانکی برای تولیدکنندگان محصولات گلخانه‌ای، افزایش و نوسانات قیمت نهاده‌ها و سازه‌های گلخانه‌ای از جمله مهمترین مشکلات تولیدکنندگان این حوزه است.
وی ادامه داد: سالانه ۲۸ هزار تن محصولات صیفی از جمله گوجه، توت فرنگی، خیار، فلفل دلمه ای و بادمجان در گلخانه های این استان تولید می شود و یک هزار و ۵۰۰ فرصت شغلی نیز در این زمینه ایجاد شده است.
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی بیان کرد: سالانه حدود ۲۵۳ میلیون شاخه گل شاخه بریده و ۱۴۲ میلیون گیاهان فصلی و نشانی در استان مرکزی تولید می شود و این استان رتبه دوم را در زمینه تولید گل های شاخه بریده و رتبه نخست تولید گیاهان فصلی و نشایی کشور را دارد.
مدیر صنایع‌تبدیلی سازمان جهادکشاورزی استان مرکزی نیز در این خصوص گفت: از ابتدای سال جاری تاکنون ۱۵۸ هزار تن به ظرفیت فرآوری محصولات خام کشاورزی این استان افزوده شده است.
«علی اصغری » افزود: این ظرفیت با بهره‌برداری از ۱۲ واحد صنایع‌تبدیلی و تکمیلی ایجاد شده و در این حوزه استان بیش از تعهدهای امسال عملکرد داشته است.
مدیر صنایع تبدیلی سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی خاطرنشان کرد: برای راه اندازی این واحدها ۳۳۶ میلیارد ریال در استان مرکزی سرمایه‌گذاری شده که ۵۵ میلیارد و ۶۰۰ میلیون ریال آن از محل اعتبارات و حمایت های دولتی تامین شده است.
وی ادامه داد: با آغاز به کار این واحدهای گلخانه ای برای ۹۲ نفر به صورت مستقیم اشتغال‌زایی شده است.
مدیر صنایع‌تبدیلی سازمان جهادکشاورزی استان مرکزی گفت: ۲۴ فقره مجوز ایجاد صنایع‌تبدیلی و تکمیلی امسال در این استان صادر شده که با بهره‌برداری از آن ها ۳۲۶ هزار تن به ظرفیت جذب موادخام کشاورزی در واحدهای صنایع‌تبدیلی و تکمیلی استان افزوده شده و ۳۳۰ فرصت شغلی فراهم می‌شود.
صفری خاطرنشان کرد: ۲۴۴ واحد صنایع تبدیلی و تکمیلی با ظرفیت فرآوری و جذب ۲ میلیون و ۴۲۴ هزار تن محصولات خام کشاورزی در استان مرکزی فعالیت دارد و بر اساس آمارهای موجود ظرفیت تولید محصولات خام کشاورزی در استان حدود ۲ میلیون و ۸۵۰ هزار تن است.
مدیر صنایع تبدیلی سازمان جهادکشاورزی استان مرکزی گفت: سه هزار و ۵۳ فرصت شغلی در حوزه صنایع فرآوری کشاورزی استان مرکزی ایجاد شده است.
صفری، پیگیری و اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی مورد نظر رهبر معظم انقلاب در بخش صنایع‌تبدیلی و غذایی، ایجاد ظرفیت فرآوری برای ۶۳ هزار تن محصولات‌خام کشاورزی بر اساس برنامه ششم توسعه ، ایجاد اشتغال برای ۴۴۰ نفر در این واحدها و کاهش هفت هزار تنی ضایعات بخش کشاورزی را از جمله برنامه های مدیریت صنایع‌تبدیلی و تکمیلی استان مرکزی عنوان کرد.
وی ادامه داد: استقرار صنایع‌تبدیلی در شهرک ها، نواحی صنعتی یا قطب‌های تولید محصولات کشاورزی، فعال‌سازی واحدهای غیرفعال و نیمه‌فعال موجود در قالب اقتصاد مقاومتی و تکمیل طرح‌های بالای ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی با حمایت‌های لازم به صورت پرداخت تسهیلات بانکی از طریق ستاد اقتصاد مقاومتی از دیگر برنامه های این سازمان در سال جاری است.
مدیر صنایع‌تبدیلی سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی، کمبود نقدینگی برای بهره‌برداری و تکمیل طرح، خرید مواداولیه، سرمایه‌درگردش و نوسانات شدید بازار را از جمله مهمترین مشکلات واحدهای صنایع‌تبدیلی و تکمیلی استان دانست.
«حسین عباسی» یکی از گلخانه‌داران هیدروپونیک استان مرکزی نیز در این خصوص گفت: محصول گلخانه‌های هیدروپونیک در قیاس با کشت‌خاکی فاقد هرگونه بیماری قارچی منتقل شده از خاک به گیاهان است.
وی ادامه داد: کشت محصولات به روش هیدروپونیک علاوه بر افزایش تولید در واحد سطح، در بهبود کیفی محصولات نیز اثرگذاری مستقیم دارد.
این گلخانه دار استان مرکزی گفت: افزایش قیمت مواداولیه در کشت هیدورپونیک قیمت تمام‌شده محصولات را بالا برده و رقابت‌پذیری در بازار داخلی را مشکل‌آفرین کرده است.
عباسی بیان کرد: فرهنگ استفاده از محصولات ارگانیک نیز پایین است و با وجود مزایای متعدد سلامت در بازاریابی آن معضلاتی وجود دارد.
«حسین سپهری» یکی دیگر از گلخانه‌داران هیدروپونیک استان مرکزی نیز گفت: در این واحد گلخانه‌ای سالانه ۶۰۰ هزار شاخه گل‌رز و ۴۰۰ هزار شاخه گل آنتوریوم در یک‌ونیم هکتار به‌روش هیدروپونیک تولید می‌شود.
وی، افزایش قیمت نهاده‌ها و نبود زیرساخت صادرات را از مهمترین مشکلات گلخانه‌های استان مرکزی عنوان کرد و خاطرنشان کرد: در چند ماه اخیر نهاده‌های مورد نیاز تولید کشاورزان و گلخانه‌داران تا سه برابر افزایش یافته که این مهم بخش تولید را با مشکل مواجه کرده است.
این گلخانه دار هیدروپونیک استان مرکزی افزود: نبود پایانه صادراتی گل و هواپیمای مورد نیاز حمل گل از استان مرکزی به خارج از کشور موجب شده است تا تولیدکنندگان امکان صادرات محصولات خود به خارج از کشور را نداشته باشند.
«حسین سلیمانی» یکی دیگر از تولیدکنندگان گل‌وگیاه زینتی گلخانه‌ای استان مرکزی گفت: با وجوداینکه تولیدات بخش کشاورزی از پرداخت مالیات معاف هستند اما، وجود قوانین و مقررات اداری برای صادرات گل‌وگیاهان زینتی به خارج کشور و نبود استانداردهای لازم فعالیت‌های قرنطینه‌ای صادرات، مشکلات عدیده‌ای را برای شاغلان این بخش ایجاد کرده و می‌طلبد مسئولان چاره اساسی در این خصوص بیندیشند.
استان مرکزی به‌عنوان دومین قطب صنایع مادرتخصصی، چهارمین قطب صنعت کشور محسوب می‌شود و در زمینه تنوع تولیدات صنعتی رتبه نخست کشور را به خود اختصاص داده است.
این استان با وجود صنعتی بودن در زمره ۱۰ استان نخست کشور در بخش کشاورزی است که ۹۰ هزار بهره‌بردار شامل ۲۰ درصد شاغلان استان در این حوزه فعال هستند.
۶۷۰ هزار هکتار اراضی باغی و کشاورزی در استان مرکزی وجود دارد که یک و ۲ دهم درصد تولیدات کشاورزی مازاد بر نیاز استان به سایر مناطق ارسال می‌شود.
استان مرکزی با تولید حدود ۵۴ هزار تن گوشت سفید، ۵۳ هزار تن تولید گوشت قرمز، ۳۲۰ هزار تن شیر، حدود ۴۱ هزار تن تولید تخم‌مرغ از جایگاه ویژه‌ای در بخش کشاورزی و دامداری کشور برخوردار است.
۱۹۵۵/۶۰۱۳/
