آب خاکستری دانش‌بنیان طرحی برای معضل کم‌آبی کشور

«معصومه حیدرزاده» روز سه‌شنبه در گفت‌ و گو با خبرنگار علمی ایرنا درباره طرح تصفیه آب خاکستری، اظهار داشت: آب خاکستری یا (Gray Water) همان آب مصرفی حمام، دوش و روشویی است، از آنجا که بار آلودگی این نوع پساب در حد متوسط قرار دارد و با استفاده از سیستم‌های پیشرفته پکیج تصفیه آب خاکستری، قابلیت استفاده مجدد و بازچرخانی در سیستم‌های حمام و دوش‌ها و مصارف بهداشتی را خواهند داشت.

مدیر واحد تحقیق و توسعه شرکت دانش‌بنیان کاشفان نیلفام تصریح کرد: با استفاده از سیستم­‌های پیشرفته پکیج تصفیه آب خاکستری قابلیت استفاده مجدد، بازچرخانی و بازیافت ۹۹ درصد آب مصرفی در مجتمع‌­های مسکونی، فضای سبز، کشاورزی، صنایع و کارخانجات میسر می‌­شود که در شرایط فعلی کمبود آب و خشکسالی در سطح کشور کمک بسیاری می‌کند.

وی ادامه داد: پکیج­‌های نوین تصفیه آب خاکستری دارای مزایایی همچون حذف بو، رنگ و دترجنت‌ها، راندمان بالا در کاهش مواد جامد محلول (TDS) آب خام ورودی در هنگام بازچرخانی، مقرون به صرفه به همراه توجیه اقتصادی و راهبری آسان است، محصول پکیج نوین تصفیه آب خاکستری به عنوان محصول برتر واحد تحقیق و توسعه سال ۹۶ در پانزدهمین همایش ملی روز مهندسی از میان صدها طرح و محصول حضور یافته از سوی این جشنواره انتخاب شد.

 این فعال دانش‌بنیان عنوان کرد: تاکنون بیش از ۶۰ طرح اجرایی و تحقیقاتی در داخل و خارج کشور اجرا شده است، اکنون در مرحله تولید نیمه صنعتی و نیمه انبوه «آب خاکستری» هستیم و به طور متوسط در دو ماهی که به تولید رسیده؛ پنج ثبت سفارش داشته و در حال ثبت سفارش‌ از خارج از کشور است.

وی تصریح کرد: فرآیندهای متداولی که در سایر پکیج‌های مشابه به کار می‌رود معمولا از روش های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک است و یا سپتیک تانک (واحدهایی هستند که در آنها فرایند حذف جامدات قابل ته نشینی به واسطه ته نشینی و هضم بی هوازی این جامدات صورت پذیرد و متداول‌ترین واحدهای پیش‌تصفیه برای سیستم‌های در جا تصفیه فاضلاب هستند)، است.

وی ادامه داد: این پکیج تمامی این فرآیندها را در کنار یکدیگر قرار داده است و همچنین کیفیت آب مناسب و طبق استانداردهای محیط زیست است؛ از نظر قیمت نیز پکیج مشابه آلمانی آن در حجم ۵ متر مکعب در شبانه‌روز ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان قیمت دارد ولی پکیج ایرانی آن تنها ۵۰ میلیون تومان است که دستیابی به دانش بومی تصفیه آب باعث کمک اقتصادی به صنایع نیز می‌شود و قابلیت نصب در اکثر نقاط صنعتی، تجاری و کشاورزی را دارد.

این کارشناس محیط زیست اظهار داشت: بیش از ۱۰۰ طرح بازیافت آب توسط این شرکت دانش‌بنیان در کشور انجام شده است، همچنین بزرگترین پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی خاورمیانه با ظرفیت هزار و ۷۰۰ متر مکعب در شهر مجلسی استان اصفهان به اجرا درآمده است.

وی تصریح کرد: عملیات تصفیه آب در صعب‌العبورترین نقاط کشور که به آب نیاز داشته‌اند، اجرایی شده و صادرات محصول جدید (آب خاکستری) به کشورهای همسایه نیز آغاز شده است.

 برای پساب‌های صنعتی استاندارد تعیین شود

این کارشناس محیط زیست تصریح کرد: نیاز است در کشور، اکوسیستم نوآورانه تشکیل شود. تا تمامی شرکت‌های دانش‌بنیان در کنار یکدیگر فعالیت کرده و به مناطقی که نیاز آبی دارند معرفی و حمایت شوند.

وی با اشاره به نیاز شرکت‌های دانش‌بنیان به حمایت در زمینه صادرات، گفت: با توجه به وضعیت اقتصادی فعلی، مشکلاتی برای شرکت‌های فناور و خلاق ایجاد می‌شود که نیازمند ارائه تسهیلات بیشتر به آنهاست، همچنین باید یک سری از استانداردها برای پساب‌های خروجی مختلف در بخش بهداشت و صنعت توسط نهادهای مسئول برای جلوگیری از معضل کم‌آبی و آلودگی محیط زیست تدوین شود.

حیدرزاده عنوان کرد: آب و بازیافت آن از مباحث حیاتی کشور است ولی با این وجود، آمارها نشان می‌دهد در روستاها و اجتماعات کوچک تنها ۵ درصد از فاضلاب تصفیه می‌شود.

وی ادامه داد: در شهرهای بزرگ و شهرک‌های صنعتی ۶۰ درصد از فاضلاب‌ها با روش‌های معمول که زمان‌بر، با پساب خروجی بدون کیفیت و غیرقابل اعتماد است، تصفیه می‌شود که نیازمند رجوع به روش‌های نوین دانش‌بنیان است.

مدیر واحد تحقیق و توسعه این شرکت دانش‌بنیان اظهار داشت: فرآیندهای جایگزین روش‌های معمول MBBR  - MBR- MLE و ناول پکیجی است، تمرکز اصلی ما روی پکیج‌های نوین تصفیه فاضلاب بهداشتی، صنعتی (RO) و آب خاکستری است که در این راستا سه ثبت اختراع صورت گرفته است.

حیدرزاده با اشاره به روش MBBR گفت: این روش در واقع همان روش لجن فعال هوادهی گسترده است که برای افزایش سطح تماس و به دنبال آن افزایش جمعیت میکروارگانیسم‌ها در حوض هوادهی که به افزایش راندمان تصفیه فاضلاب و همچنین کاهش حجم و فضای اشغالی تصفیه‌خانه می‌انجامد، داخل حوض هوادهی از پکینگ مدیا استفاده می‌شود تا روش لجن فعال به روش MBBR تغییر فاز دهد.

وی همچنین در خصوص روش MLE یا لودزاک و اتینگر اصلاح شده، توضیح داد: از این روش بیشتر جهت تصفیه فاضلاب بهداشتی بیمارستان‌ها، سربازخانه‌ها، هتل‌ها و کلا اماکنی که میزان مصرف مواد شوینده و تولید نیتروژن و فسفر بالایی دارند استفاده می‌شود.

این محقق تصفیه آب عنوان کرد: فرآیند تصفیه فاضلاب MBR یا راکتور غشایی یک سیستم تصفیه فاضلاب یکپارچه است که از ترکیب فرآیند تصفیه بیولوژیکی (لجن فعال) با یک سیستم ممبرانی مستغرق تشکیل شده است.

وی اضافه کرد: این فرآیند با ادغام واحدهای ته‌نشینی (زلال‌سازی)، هوادهی و فیلتراسیون در یک راکتور، جایگزین فرایندهای تصفیه فاضلاب متعارف (لجن فعال متعارف) شده و یک سیستم ساده و موثر را تشکیل می‌دهد که هزینه‌های سرمایه‌گذاری اولیه و هزینه‌های بهره‌برداری سیستم را کاهش می‌دهد.

حیدرزاده در خصوص سیستم (آب شیرین کن RO) نیز گفت: ممبران اسمز معکوس به تنهایی قادر به تامین آب شرب جهت مصرف نبوده و راندمان بالای سیستم آب شیرین کن را نیز تضمین نمی‌کند، سیستم پیش‌تصفیه «آب شیرین RO» تمامی مراحلی را شامل می‌شود که پیش از رسیدن آب به ممبران اسمز معکوس به کار رفته است. این مراحل عمر مفید دستگاه آب شیرین کن را افزایش داده و همچنین نیاز به شستشوی شیمیایی ممبران‌ها و حتی دفعات تعویض ممبران را کاهش می‌دهد و به همین علت به صورت مستقیم بر عملکرد یک سیستم آب شیرین کن تاثیر می‌گذارد.