ترامپ؛ چالش رهبران کشورهای صنعتی در فرانسه

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، نشست هفت کشور صنعتی و پیشرفته جهان موسوم به «جی.هفت» (G7) در حالی به میزبانی پاریس برگزار می شود که از یک طرف چالش ها میان کشورهای عضو به سطح غیرقابل انتظاری افزایش یافته و از طرف دیگر کاخ الیزه نیز در حیطه های داخلی و بین المللی با چالش های گوناگونی دست به گریبان است. گفتنی است همین مسائل سال گذشته نیز مطرح بود به نحوی که «دونالد ترامپ» نشست گروه 7 در کانادا را در اعتراض به رویکردهای انتقادی دیگر رهبران به دیدگاه های واشنگتن زودتر ترک و از امضای بیانیه نشست پایانی خودداری کرد.

انبوه چالش ها در برابر گروه هفت
 رهبران کشورهای فرانسه، بریتانیا، ایتالیا، کانادا، آمریکا، آلمان و ژاپن در شهر بیاریتز فرانسه که محل برگزاری این نشست سه روزه است گرد هم جمع شده اند اما کارشناسان از هماکنون سایه اختلاف میان اعضای اروپایی با یکدیگر در زمینه خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا را بسیار پررنگ می بینند. از طرف دیگر جنگ تجاری واشنگتن و با جهان به ویژه وضع تعرفه های تجاری علیه کشورهای اروپایی در کنار مسائلی همچون تنش آمریکا و فرانسه بر سر مالیات بر شرکت های دیجیتالی، مساله تامین هزینه های ناتو، تغییرات آب و هوایی و حتی سیاست های جهانی ترامپ مخصوصا در مورد ایران در این امر بی تاثیر نیستند.
رهبران کشورهای اروپایی آشکارا در زمینه برگزیت دیدگاهی انتقادی نسبت به نخست وزیر انگلستان دارند زیرا وی وعده داده است تا حدود دو ماه دیگر اگر مجبور شود بدون توافق اتحادیه اروپا را ترک می کند. از طرف دیگر تنش ها میان روسای جمهوری فرانسه و آمریکا در حوزه سیاس و اقتصادی بیشتر شده است که ایران یکی از مهمترین محورهای اختلافی میان پاریس و واشنگتن به نظر می رسد. 
در حیطه داخلی فرانسه نیز این نشست با برگزاری چهل و یکمین هفته اعتراضات مردمی که با نام جلیقه زردها آغاز شده بود همزمان گردید. در روزهای پیش و هنگام برگزاری نشست چند صد تن از معترضان به دست پلیس فرانسه بازداشت شدند. نگرانی های امنیتی دولت فرانسه را بر آن داشت تا برای افزایش سطح امنیت رهبران هفت کشور حدود 14 هزار پلیس را برای مقابله با اعتراض ها و اتفاقات احتمالی به خدمت بگیرد. جنبش های ضد نظام سرمایه ‌داری، طرفداران حفظ محیط زیست و گروه های ضد جهانی سازی مهمترین بدنه اعتراضات را شکل می دهند. البته گفتنی است منطقه ای که شهر بیاریتز در آن قرار دارد از جمله مناطقی در جنوب فرانسه است که از گذشته تمایالات جدایی طلبی در آن پرقدرت بود و مردم آن همیشه خواستار استقلال از پاریس بودند.

ایران محور گفت وگوی هفت کشور در فرانسه
یکی از محورهای مورد نظر اعضا گفته می شود ایران و برجام خواهد بود. رئیس جمهوری فرانسه در دوره اخیر در این زمینه بسیار فعال شده و حتی پیشنهاداتی را به رغم ناخرسندی ظاهری کاخ سفید به تهران ارائه کرده است. شبکه تلویزیونی «فرانس ۲۴ » هم بر این اعتقاد است که این نشست می تواند برای سرنوشت توافق هسته ای میان ایران و غرب  مهم باشد.
به اعتقاد رسانه های جهان تحولات در منطقه به ویژه در خلیج فارس در دوره اخیر به شکل نگران کننده ای افزایش یافته است و کشورهای پیشرفته به ویژه در اروپا تمایلی برای تشدید بحران ندارند. به همین دلیل هفت کشور صنعتی جهان ممکن است برای جلوگیری کردن از تشدید بحران دست به اقدامی بزنند. 
در واقع به اعتقاد تحلیلگران توافق برجام با خروج یکجانبه واشنگتن از آن به شدت تضعیف شد و با وجود وعده های کشورهای اروپایی اما اقدام عملی که بتواند منافع ایران را تامین کند انجام نشد. جمهوری اسلامی ایران در واکنش به این تحولات تاکنون در دو مهلت دوماهه برخی از اقدامات برجامی خود را متوقف ساخت. تهران اعلام کرده است اگر شرایط به همین صورت ادامه پیدا کند تا کمتر از دو هفته دیگر سومین گام فرابرجامی خود را برمی دارد. کارشناسان این تهدید ایران را در کنار تحولات دیگر در منطقه همچون موضوع سوریه و یمن و تنش در تنگه هرمز و اختلال در فرایند تامین انرژی برای جهان، مولفه های مهمی برای تحرک بیشتر رهبران کشورهای صنعتی ارزیابی می کنند.
البته مکرون در نخستین روز از این نشست سه روزه، ناهار را با ترامپ صرف کرد. وی گفته بود نگرانی و پیشنهادهای خود به ایران را با رئیس جمهوری آمریکا در میان می گذارد و باید ببیند کاخ سفید تا چه اندازه حاضر به همکاری در چارچوب راهکار وی است. برخی تحلیلگران امیداوار هستند تلاش های کنونی پاریس با اقداماتی که این کشور در دوره امضای برجام برای افزایش فشار بر ایران اتخاذ کرده بود متفاوت باشد و کاخ الیزه در عمل به دنبال حل مسالمت آمیز موضوع باشد. 

جهان و مانعی به نام ترامپ
همه این موضوع ها از امیدواری به نتیجه بخش بودن نشست فرانسه کاسته اند. روزنامه «گاردین» در گزارشی آورده است رئیس جمهوری فرانسه امیدوار است رهبران حاضر در این نشست را متقاعد سازد تا از ادامه جنگ تجاری خودداری کنند و راه حلی را برای حل اختلافات در پیش بگیرند؛ با این حال شرایط نشان می دهند دستیابی به این هدف بسیار سخت و ترسناک است. 
طبق این تحلیل رفتار غیرمتعارف و دمدمی مزاج بودن ترامپ یکی از دلایل این هراس است. تجربه کشورها از رفتار سال گذشته وی در ناتمام گذاشتن نشست کانادا، موجب شد که اکنون مقام های ارشد اروپایی همچون «دونالد توسک» اعلام کنند هنوز هیچ اطمینانی وجود ندارد که این گروه به نتیجه مشترکی دست پیدا کند. اگرچه چالش ها جهان را در شرایط جدی قرار داده اما ممکن است هر یک از طرف ها مباحثه ای بی نتیجه را به راه بیاندازد. به عقیده وی، نشست سال قبل نشان داد یافتن یک زبان مشترک و تلاش برای همکاری بیشتر بسیار سخت است.
این دشواری از زمان حضور ترامپ در فرانسه خود را بیشتر به نمایش گذاشت. به نوشته گاردین رئیس جمهوری آمریکا از همان ابتدا مکرون را متهم کرد که به دنبال مطرح کردن موضوعاتی حاشیه ای و غیر مهم همچون تغییرات اقلیمی، برابری جنسیتی و توسعه آفریقا است. حال آنکه این موضوعات از سوی رئیس جمهوری فرانسه برای نشست مطرح نشده بود. موضوعات ایران، سوریه، اوکراین و لیبی در کنار آتش سوزی در آمازون و رویکردهای تجاری آمریکا از جمله مواردی هستند که رهبر فرانسه اعلام کرد در نشست به آن ها می پردازد. 
نشریه «تایم» نیز بر این اعتقاد است که نشست سران هفت کشور در فرانسه آزمونی برای انسجام و قدرت حرکت جمعی آن ها است. به دلیل وجود اختلافات فراوان، مکرون تصمیم گرفت تا بیانیه نهایی را تدارک نبیند زیرا پیش بین نمی شود رئیس جمهور آمریکا در زمینه مقابله با مسائل زیست محیطی که مورد توجه بقیه شش کشور است تمایلی برای همکاری داشته باشد. البته گفتنی است مکرون هم چندی قبل درخواست ترامپ برای پذیرش روسیه در جی.7  را که پنج سال قبل به علت حمله به اوکراین از این گروه اخراج شده بود، نپذیرفت.
به نوشته تایم، یک نتیجه رویایی برای این نشست توافق اروپا، آمریکا و ژاپن در حل موضوع تجارت برای مقابله با چین خواهد بود اما شعار «نخست آمریکا»ی ترامپ این امر بعید به نظر می رسد.
طبق تحلیل گاردین، نبود یک انسجام کلی میان رهبران هفت کشور موجب شد تا مکرون از صدور پیش نویس بیانیه جامع برای پایان نشست خودداری کند. اگرچه برخی حاضران مقام های کشور میزبان را به تدارک ندیدن جلسات مقدماتی برای این کار متهم کردند اما پس از واکنش ترامپ به بیانیه نشست پایانی جی.7 در سال 2018 اکنون موضوع و چالش اصلی برای دیپلمات های حاضر در فرانسه این است که چگونه می توان ترامپ را با دیگر رهبران همراه ساخت.