نگاه ویژه دولت تدبیر به استارتاپ ها به عنوان قطبی موثر بر اقتصاد

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا، ‌حرکت به سوی استارت‌آپ ها موضوعی‌ است که در دولت تدبیر بیشتر درباره آن می‌شنویم، از رئیس جمهوری و معاون اول گرفته تا دیگر مسوولان دولت در سخنان خود همواره نگاه ویژه‌ای به توانایی‌های استارتاپ‌ها دارند و توسعه این حوزه را به نوعی حلال مشکلات اقتصادی و رفع بیکاری می‌دانند. البته فعالان این حوزه معتقدند که دولت اطلاعی از مشکلات آنها ندارد و بهتر است به این حوزه وارد نشود اما امید به استارتاپ‌ها در میان دولتی‌ها هر روز پررنگ‌تر می‌شود و به نظر می‌رسد که آنها، استارت‌آپ‌ها را نوعی معجزه و کلید حل مشکلات می‌داند. چنانچه حسن روحانی رئیس جمهوری در نشستی به وزیران و مدیران خود توصیه کرد تا از توانایی‌های استارت‌آپ‌ها برای حل مشکلات‌شان بهره ببرند. او گفت: استارتاپ‌ها به راحتی می‌توانند مشکلات را حل کنند. ما خود را گرفتار کاغذها و آئین‌نامه‌های ۲ سده پیش کرده‌ایم که با سیستم‌های استارتاپی به راحتی می‌توان این موارد را حل کرد. برای حل همین موارد مطرح شده وزیران با استارتاپ‌هایی که در سطح بالا کار می‌کنند قرارداد ببندند تا سریعا مشکلات را رفع کنند. او به صراحت اعلام کرد که از جوانان و شرکت های شتاب دهنده در حوزه کسب و کارهای نوین حمایت می کند و این یک فرصت برای جوانان دارای ایده و بیکار است. او اعتقاد دارد که با استفاده از فضای مجازی و استارتاپ‌ها می‌توانیم بازار را با تولیدگر آشتی دهیم و علم را با فناوری جدید، آشنا کنیم.

استارتاپ های نوپا و بهره گیری از آنها در چارچوب منافع ملی می تواند پنجره جدیدی را باز کند است تا اینگونه بتوانیم بهره مندی بیشتری از توسعه در حوزه اقتصاد دانش بنیان به دست بیاوریم. بر اساس گزارش سال گذشته وزارت صنعت، معدن و تجارت، با مجموع تلاش‌های انجام شده، ایران توانسته در میان ۱۸۸ کشور جهان رتبه ۴۸ را از نظر تعداد استارتاپ ها به خود اختصاص دهد. البته در این میان نباید از اشتغال آفرینی استارتاپ ها هم غافل ماند تا آنجا که بر پایه اطلاعات منتشره رسمی از طرف وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هر استارتاپ به طور میانگین توانسته است هفت نیروی متخصص را مشغول به کار کند و با توجه به اینکه در سال‌های اخیر و در فاصله شروع فعالیت دولت تدبیر تعداد زیادی استارتاپ تخصصی فعالیت خود را آغاز کرده‌اند که  نقش بسزایی در افزایش اشتغال دارند.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا در این گزارش بنا دارد تا به مناسبت هفته دولت به نقش استارتاپ ها در توسعه سه حوزه حمل و نقل عمومی، کسب و کارهای خانگی و گردشگری آنلاین شهری و روستایی در دولت تدبیر بپردازد.

توجه دولت تدبیر به تاکسی های آنلاین

هر چند دولت تدبیر به عنوان متولی توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات و تشکیل دولت الکترونیک حرکت هایی را  در توسعه زیرساخت های مورد نیاز در این حوزه انجام می دهد اما شرکت های دانش بنیاد داخلی با بهره گیری از تجربه های جهانی، شبکه کسب و کار نوینی را با عنوان استارتاپ ها راه اندازی کردند تا در قالب اپلیکیشن های موبایلی نیازهای مردم را در دسترسی آسان به خدمات شهری برآورده کنند. ایجاد APP های حوزه خدمات شهری از بزرگترین تحولات این دولت است که می توان در زمینه تبدیل تهران به شهر الکترونیک به آن اشاره کرد؛ از راه اندازی تاکسی های موبایلی مانند اسنپ، تپ سی، کارپینو و ... تا پیدا کردن جای پارک و دسترسی به خدمات خودرویی از جمله تلاش هایی به شمار می رود که در این حوزه انجام گرفته است. در همین ارتباط می توان به سخنان حسن روحانی رییس جمهوری در همایش رویداد ایران هوشمند که در تیرماه سال جاری برگزار شده اشاره کرد. او بزرگ‌ترین تاکسی اینترنتی ایران (اسنپ بدون اینکه نامی از آن ببرد) را خطاب قرار داد و گفت:  اینکه امروز می‌بینیم یک استارت‌آپ اشتغال عظیمی ایجاد کرده و هزاران شغل مستقیم و بیش از یک میلیون و ۶۰۰ هزار شغل غیرمستقیم به وجود آورده، یک تحول بزرگ در کشور ماست. اینکه یک استارت‌آپ در عرض ۴.۵ سال بتواند این حجم بزرگ از اشتغال را ایجاد کند افتخاری بزرگ برای نسل جوان و تحصیل کرده ما و تحول برای ایجاد رفاه اجتماعی مردم است. شما امروز فرزندتان، مادرتان، پدربزرگ‌تان را از طریق همین استارت‌آپ به سفر درون شهری می‌فرستید. مبدا، مقصد و مسیر حرکت را می توانید کنترل کنید و راننده را می شناسید، این امنیت و رفاه را همین استارت آپ ایجاد کرده است.

در این میان سید سلمان سامانی سخنگوی وزارت کشور نیز با اشاره با بیان اینکه دولت تدبیر توجه جدی برای حمایت از کسب و کارهای اینترنتی و استارت آپ‌ها دارد، گفته بود: باید با در نظر گرفتن مطالبات مردم و نظرات ارگان‌ها و نهادهای مرتبط، دستورالعمل هایی را برای نظام‌مند کردن فعالیت این شرکت‌ها تدوین کرد که در آن باید رعایت حقوق شهروندی، تکالیف و وظایف شرکت‌ها در قبال مردم، نحوه ارائه خدمات و گزینش رانندگان، تنظیم روابط دستگاه‌های مرتبط با موضوع و رفع نواقص و معایب احتمالی مورد توجه قرار گیرد.

البته در هنگام تشکیل و راه اندازی سامانه تاکسی های آنلاین واکنش ها و کش و قوس های اظهار نظرهای مختلف در حوزه استارتاپ های حوزه حمل و نقل عمومی به وجود آمد که همین موضوع سبب شده بود تا محمود واعظی وزیر سابق ارتباطات با بیان اینکه دولت نیز در مجموع دید مثبتی به فضای مجازی دارد، بگوید: دولت این نکته را می‌داند که تقویت فضای مجازی به معنای ایجاد شغل و فرصت‌های جدید است. به همین دلیل همواره از این فضا حمایت کرده و اکنون هم امیدواریم که مجلس و دولت همکاری‌های لازم را برای قانونگذاری در این بخش انجام دهند. ممکن است برخی بخواهند موانعی ایجاد کنند اما وزارت ارتباطات و دولت از فعالیت تاکسی های اینترنتی به عنوان بخشی از خدمات الکترونیکی حمایت خواهد کرد.

به گفته ژوبین علاقه بند مدیرعامل اسنپ یکی از تاکسی های الکترونیکی، بیش از چهار سال است که تاکسی‌های اینترنتی در ایران فعالیت خود را آغاز کرده‌ و در این مدت با استقبال مردم مواجه شده‌اند. بالغ بر یک میلیون و ۶۰۰ تن در سامانه اسنپ ثبت نام کردند و تا جایی که اطلاع دارم کل تاکسی‌های اینترنتی ۲ میلیون تن راننده دارند. در شرایط فعلی ایجاد شغل از دغدغه‌های اصلی دولت به حساب می‌آید، این سطح از میزان اشتغال کمک خوبی به بدنه دولت تدبیر است. در یکی دو سال اخیر تاکسی‌های اینترنتی رشد کرده‌اند و سهم عمده‌ای از بازار را گرفته‌اند.

شاید مبهم بودن قانون در حوزه کسب و کار اینترنتی موجب شده تا بار دیگر شاهد مخالفت ها، موافقت ها و حمایت ها باشیم اما انتظار می رود دولت با قوانینی شفاف و همسو با پیشرفت این فضا از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کند.

ماندگاری ۹۲ درصد مشاغل خانگی

استارت آپ خانگی یا همان کسب و کار خانوادگی در سال های اخیر به خصوص در دولت تدبیر جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده و از کسب و کارهای خانگی موفق این روزها صحبت زیادی شنیده می شود، به طوری که طرح ملی الگوی نوین توسعه مشاغل خانگی سال گذشته در هشت استان خراسان رضوی، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، کردستان، کرمانشاه، لرستان، چهارمحال و بختیاری و آذربایجان غربی به صورت پایلوت آغاز شده و قرار است به تدریج در سراسر کشور توسعه یابد. در این طرح، شناسایی مشاغل مورد نیاز در هر استان با هدف جلوگیری از گسترش شغل‌های بدون ظرفیت اشتغال و ایجاد فرصت های شغلی پایدار خانگی انجام می شود. این صندوق پس از روی کارآمدن دولت تدبیر وامید با تغییر روش پرداخت تسهیلات سعی کرده است منابع اعتباری خود را به صورت منسجم و باهدف ایجاد اشتغال پایدار در اختیار صاحبان کسب وکارهای خانگی خرد و کوچک قرار دهد.

به گفته اصغر نوراله زاده مدیرعامل صندوق کارآفرینی امید با حمایت از استارتاپ ها و کسب و کارهای نو و اینترنتی ۹۲ درصد مشاغل ایجاد شده در حوزه مشاغل خانگی، ماندگار شده و تنها ۶ درصد تعطیل شده‌اند و عمده تسهیلات پرداختی هم به صنایع دستی، فرش و گلیم، صنایع روستایی و بوم‌گردی اختصاص یافته است. میزان پرداخت تسهیلات در دولت تدبیر رشد چشمگیر نسبت به دوره ماقبل داشته است.

چنانچه حسن روحانی رییس جمهوری نیز با اشاره به اینکه ساکنان روستاها اکنون می توانند از همان درون روستا محصولات تولیدی خود را به طور مستقیم و بدون واسطه های مزاحم عرضه کنند، گفته بود: این کار بسیار بزرگی است که دانش فناوری اطلاعات و ارتباطات برای ما به وجود آورده است.

 همچنین چندی پیش معصومه ابتکار معاون رییس جمهوری در امور زنان و خانواده در یک نشست خبری ‌با بیان این موضوع که برای اشتغال زنان، ۲ طرح بزرگ در موضوع مشاغل خانگی و استفاده از فناوری‌های نوین برای ایجاد اشتغال را در دستور کار قرار دارد، گفت: یکی از هدف‌گذاری‌های اصلی ما موضوع حمایت از فناوری های نوین برای رشد اشتغال خانگی است و معتقدیم این مشاغل می‌تواند یکی از پیشروترین حوزه‌های اشتغال باشد، بنابراین به دنبال تعریف استانداردهایی برای مشاغل خانگی هستیم و به دنبال استفاده از روش‌های مختلف برای تسهیل اشتغال و استفاده از تسهیلات بانکی برای اشتغال خانگی زنان هستیم.

نقش استارت آپ ها بر رشد و ارتقای صنعت گردشگری در دولت تدبیر

استارتاپ‌ها به عنوان پایگاهی برای معرفی و ارائه ایده های فعالان حوزه گردشگری نقش مهمی ایفا می‌کنند که دستگاه ها و سرمایه گذاران می توانند با حمایت از آنها در توسعه گردشگری اثر داشته باشند. در واقع بهره گیری صحیح از استارت آپ ها در صنعت گردشگری سبب افزایش میزان سرمایه گذاری و بهبود کسب و کارهای کوچک در شهرها و روستاها می شود. بحث اهمیت حضور استارتاپ ها در حوزه گردشگری در دولت تدبیر به طور جدی مطرح شد. طبق آمارهای سازمان گردشگری به ازای ورود هر گردشگر، ۹ فرصت شغلی ایجاد می شود و این امر به طور مستقیم بر اقتصاد تاثیر می گذارد. در راستای اهداف بلندمدت دولت تدبیر برای دستیابی به گردشگری ۲۰ میلیونی از ۱۳۹۴ خورشیدی توجه به توسعه صنعت توریسم و نگاه به این حوزه به عنوان راهکار توسعه پایدار و توسعه زیرساخت‌های اینترنت در کشور در دستور کار قرار گرفت و توجه ویژه‌تری به این عرصه شد تا جایی که در خرداد ۱۳۹۴ خورشیدی نخستین رویداد استارت‌آپ ویکند گردشگری در تهران برگزار شد و به دنبال آن موج گسترش کسب و کار در این حوزه در پایتخت و دیگر شهرهای توریستی ایران راه افتاد. از آن سال به بعد استارتاپ ویکند گردشگری همه ساله در تهران و در بسیاری شهرهای دیگر از جمله مازندران، تبریز، ایلام، گیلان، مشهد و… با حمایت گروه‌های مختلف برگزار شده است. آغاز فعالیت استارتاپ ویکند در دولت تدبیر یکی از حوزه‌هایی است که با پر و بال دادن به ایده‌های خوب حوزه گردشگری می‌تواند قدمی مثبت در رشد گردشگری ایران بردارد. اسـتارتـاپ ویکند یک رویداد آمـوزشی و تجـربی است که در آن  شـرکت کنندگـان باانگیزه ای شامل برنامه نــویسان، مــدیران تــجاری، اســتارتــاپ ها، بـازاریاب هـا و طـراحـان گـرافیک گـرد هـم می آیند تـا ایده هـایشان را مـطرح کنند و گـروهی تشکیل می دهند تا ایده ها را به اجرا برسانند.

در دولت تدبیر حوزه های کارآفرینی در گردشگری و فرصت های مناسب استارت آپی در ایران شامل ۳.۸ درصد استارت آپ های کشور مختص گردشگری هتلداری و رزرواسیون، خدمات مسافرتی، بازاریابی های مربوط به صنعت گردشگری (فروش اینترنتی)، اطلاع رسانی ها و تبلیغات مختلف در حوزه بازاریابی رشد و گسترش پیدا کردند. همچنین افزون بر این موارد گردشگری سلامت و گردشگری زیارتی نیز جایگاه ویژه ای پیدا کرد که این می تواند دلیل بزرگی برای آغاز فعالیت استارت آپی در این حوزه باشد و زمینه‌ساز بهبود شرایط گردشگری برای هر ۲ دسته گردشگران داخلی و خارجی شده‌اند.

در همین زمینه سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری درباره اهمیت استارتاپ‌ها در بهبود فضای کسب و کار در ایران می گوید: تراکنش مالی استارتاپ ها در زمینه گردشگری در این سال ها به ۱۳۰ هزار میلیارد تومانی رسیده است. از سال ۹۲ تا کنون ۲۸ استارتاپ در حوزه‌های راهنمای شهری و گردشگری، ۱۵ استارتاپ در زمینه خدمات رزرو بلیط هواپیما و ۱۲ استارتاپ نیز در زمینه رزرو هتل به مرحله راه‌اندازی رسیده‌اند که در بستر سایت و اپلیکیشن به مشتریان خدمات می‌دهند. تنوع گروه‌های فعال در این زمینه و امکان رقابت باعث شده، کیفیت خدمات و انگیزه پیشرفت روز به روز بالاتر رفته و شاهد رشد و رونق بیشتری در این حوزه باشیم.

محمد ثابت اقلیدی مدیرکل نظارت و ارزیابی گردشگری چندی پیش گفته بود: در ۱۳۹۶ خورشیدی جمعیت گردشگران، پنج میلیون و ۱۱۳ هزار و ۵۲۴ تن بود که در مقایسه با 1396 خورشیدی با چهار میلیون و ۹۰۱ هزار و ۸۴ تن مسافر، ۴.۲۳ درصد رشد مثبت را تجربه کرد.

ورود به عرصه گردشگری آنلاین بهترین راهکار برای کاهش هزینه و جذب گردشگر بیشتر است. براساس آمارها بیش از ۸۰ درصد مردم پیش از سفر به جست و جوی اطلاعات مختلف در فضای اینترنت می پردازند، بنابراین باید بتوان این حجم زیاد از افراد آماده به سفر را در اینترنت کنترل کرده و برای جذب آنها از این فرصت نهایت استفاده را برد. خلق ایده بر اساس نیازهای موجود را گام مهمی در شکل گیری پروسه بازاریابی اینترنتی سبب می شود تا در جامعه یک رخداد موفق آمیز رقم بخورد.