کوریِ احساسی و زمهریر زندگی زوج‌ها

کوری عاطفی، نوعی اختلال رفتاری است که در آن فرد در شناسایی و بیان احساسات خود ناتوان است و دچار مشکل می شود. اینگونه افراد توانایی تشخیص احساسات را ندارند و به اصطلاح احساسات و عاطفه آنها کور شده است.

گاهی پیش می‌آیدبه زوج هایی برمی‌خوریم که نمی توانند حرف و احساس خود را بیان کنند، این نتوانستن گاهی ناشی از این است که زن و شوهر به دلیل اختلافات فرهنگی و اجتماعی، حرفی برای گفتن با یکدیگر ندارند و گاهی به این علت است که نمی دانند چگونه با یکدیگر حرف بزنند. این ویژگی‌ها به دلیل عملکرد نامناسب آگاهی های عاطفی، روابط نادرست اجتماعی و سایر مشکلات درونی خود شخص بروز پیدا می‌کند.

کوری عاطفی، ‌ اختلال رفتاری است که از قدیم بین زوج ها وجود داشته و متاسفانه در حال حاضر هم، این پدیده در جامعه کم دیده نمی شود و هر از گاهی رخ می دهد.

شاید خیلی ها به این ضرب المثل قدیمی مبنی براینکه «زن و شوهر با هم دعوا کنند، ‌ ابلهان باور کنند»  باور داشته باشند و از اختلافات بین زوج ها،  سرسری بگذرند، ‌ولی در صورت بروز کوری عاطفی امکان ریزش پایه های زندگی وجود دارد. باید توجه داشت هنگامیکه در خانواده‌ای، کوری عاطفی اتفاق می افتد، باید نگاه‌ها را تغییر داد و به این نوع رفتار پیش پا افتاده ولی خانمان برانداز، به‌طور جدی پرداخت.

 اهمیت مهارت گفت‌وگو بین زوج‌ها

متخصص روانشناس بالینی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا درباره کوری عاطفی گفت: نخستین موضوعی که در رابطه با اختلال کوری عاطفی مطرح می شود این است که بیشتر زن و شوهرها به دلیل عدم مهارت در گفت و گو که چه وقت،  چگونه و با چه کلماتی باب مراوده را در باید با یکدیگر آغاز کنند، دچار اختلاف می شوند. گفت و گو بین زوج ها باید به گونه ای باشد که این گفت و گوها نه تنها بوی دوستی و مودت دهد بلکه درصورتی‌که ناراحتی و کدورتی بین زوج پیش بیاید، زوج ها بتوانند با تعامل و مهارت، آن را برطرف کنند.

ارسیا تقوا با تاکید بر لزوم اهمیت دادن به فرهنگ و روابط اجتماعی در دوران پیش از ازدواج، ‌ افزود: پدر و مادر بهترین الگو برای فرزندان هستند و تا زمانی که روابط اجتماعی برای آنان اهمیت داشته باشد به طور یقین فرزندان آنان به عنوان زوج های آینده در این راستا از منظر گفت و گو و مراودات اجتماعی و فرهنگی مشکلی نخواهند داشت و زندگی آنان به سمت کوری عاطفی، سوق داده نخواهد شد.

وی گفت: زن و شوهر در جریان وقوع اختلال کوری عاطفی، به مرور زمان در دوران زناشویی دچار سکوت و افسردگی می شوند و از این رو از هم فاصله می‌گیرند و برای گفت و گو نیز حرفی پیدا نمی کنند و با اینکه در منزل حضور دارند اما هر یک در اتاقی بوده  یا به طریقی مشغول کاری می شود تا روز به پایان برسد. اما به محض دیدن دوست و یا آشنایی زبان باز می‌کنند و کلی حرف نگفته حتی درباره‌ همسران خود با فرد بیگانه رد و بدل می کنند.

این روانشناس بالینی ادامه داد: زن و شوهر چنانچه به این مرحله برسند،  دچار کوری عاطفی شدید شده و برای برون رفت از این مرحله حساس باید به فکر چاره باشند درغیراینصورت با هرچند سال سابقه زندگی مشترک باید عمر رابطه زناشویی خود را پایان یافته بدانند.  این‌گونه رفتار بهطور یقین بعد از مدتی باعث تنش و دعواهای شدید خواهد شد که رابطه آن ها را چه با فرزند یا بدون آنان خراب ‌تر خواهد کرد.

لزوم جلسات گفت و گو بین زوج ها قبل از ازدواج

تقوا اظهار داشت: هنگامیکه افراد بدون بررسی های لازم قبل از  ازدواج با هم ازدواج می کنند، بعد از مدتی ممکن است متوجه شوند دو دنیای کاملا متفاوت از یکدیگر دارند. در این گونه مواقع، سخنان‌شان برای دیگری جذابیت ندارد یا حتی می تواند آزاردهنده و بی ربط باشد.

وی توصیه کرد: برای اینکه زوجین درگیر این نوع از اختلالات رفتاری بعد از ازدواج نشوند، قبل از جاری شدن پیوند زناشویی،  دختر و پسر حداقل مدتی را برای گفت و گو و بحث با یکدیگر داشته باشند تا متوجه شوند اصلا حرفی برای گفتن با هم دارند یا خیر.

ازدواج پرحرف با کم حرف ممنوع

این متخصص روانشناس افزود: وقتی فردی با کسی ازدواج می کند و از طرفی حرفی برای گفت و گو با آن ندارد، نخستین مساله ای که در ذهن بروز می کند «نبود عشق و علاقه» است که در این گروه افراد، ‌ عشق بسیار کم رنگ است یا اصلا وجود ندارد و این مساله به معنای زجر مادام العمر طرفین است؛  در این گونه موارد، طرفین حس می کنند هیچ علاقه ای به شنیدن حرف های یکدیگر ندارند.

تقوا گفت: زمان گفت و گو در زوج های دارای اختلال رفتاری کوری عاطفی، به ندرت پیش می آید به این دلیل که این زوج ها،  شخصیت درونگرایی دارند و چندان اهل گفت و گو با یکدیگر نیستند. این افراد در زندگی اجتماعی و ارتباط با اطرافیان پرحرف نیستند و اتفاقا طرف مقابل را به همین دلیل که مثل خود آنها است، انتخاب کرده تا مجبور به حرف زدن با هم نباشند.

وی تصریح کرد: در مواردی که هر دو زوج دارای کوری عاطفی هستند، حرف زدن آنها محدود به بیان نکته های ضروری است تا امور زندگی بگذرد. اتفاقا این زوج ها معمولا از زندگی و انتخاب خود راضی هستند. در حقیقت چنانچه هیچیک از اعضای خانواده یا همسران تمایلی به صحبت زیاد با هم ندارد، ولی از کنار هم بودن خوشحال هستند، هیچ اشکالی ندارد.

این روانشناس بالینی در پاسخ به این سوال که در بین برخی زوجین چنانچه یکی پرحرف و دیگری کم حرف باشد آیا اختلال کوری عاطفی رخ داده است،  اظهارداشت: وقتی یکی از طرفین میل زیادی به حرف زدن دارد و دیگری خیلی اهل گفت و گو نیست، دقیقا زمینه بروز کوری عاطفی محیا است و چه بسا این روند به سمت ناخوشایندی از رابطه در حرکت باشد. چراکه در یک سو همسری است که راحت حس خود را بیان می کند و در مقابل طرف مقابل، اشتیاقی برای شنیدن آن حرف ها ندارد؛ این موقعیت دردآور بوده و موجب فشارهای عصبی خواهد شد.

وی گفت: در چنین حالاتی شاید فردی که  پرحرف شناخته می شود،  احساس سرخوردگی و ناکامی کند و یا برعکس وقتی یکی از طرفین پرحرف و دیگری کم حرف باشد، احتمال دارد همسر پرحرف، طرف مقابل خود را به دلیل کم حرفی بازخواست و سرزنش کند که این موضوع باعث می شود، طرف مقابل بعد از مدتی اعتماد به نفس او به شدت کاهش یابد و بیشتر در خود فرورفته و گوشه گیر شود.

گفت و گو، راه از بین بردن کوری عاطفی  

تقوا افزود: خانواده ها باید تا پیش از ازدواج دختر و پسرها به آنها، اجازه آشنایی و گفت و گو را بدهند چراکه این گفت و گوها در به وجود آمدن یک زندگی سالم مشترک نقش بسزایی دارد.  بیان احساسات زن و شوهر برای افزایش ارتباط و صمیمیت بین اعضای خانواده بسیار مهم است. در چنین خانواده ای، هر اتفاقی که می افتد به یک تهدید ترسناک تبدیل نمی شود چراکه فرهنگ گفتمان بین اعضای خانواده وجود دارد اما درخانواده ای که فرهنگ گفت و گو وجود نداشته باشد،  هر پدیده ای حتی حرف یک ناآشنا بین اعضای خانواده می تواند در زندگی مشترک، بحران های بزرگ ایجاد کند.

وی عدم ایجاد همبستگی، ‌ جلوگیری از بیان احساسات و عشق و علاقه مشترک به یکدیگر را از علل به وجود آمدن کوری عاطفی بین خانواده ها بیان کرد و افزود: تعلیم و تربیت فرزندان بین خانواده هایی که زمینه بروز اختلال کوری عاطفی دارند بسیار سخت است.

موانع تربیتی کودکان در خانواده های دارای کوری عاطفی

تقوا اظهار داشت: رفتار بسیاری از پدر و مادرهای دارای کوری عاطفی آنقدر آسیب زا است که واقعا کودکان به اینکه در این خانواده حرفی بزنند، علاقه ای ندارند و مدام در حال فرار از آن هستند.

این متخصص روانشناس گفت: پدر و مادر به عنوان حلقه وصل خانواده باید در کمترین زمان، فاصله های پیش آمده بین یکدیگر را از بین برده و با به اشتراک گذاشتن علائق مشترک زمینه های گفت و گو را بیشتر و بیشتر کنند و از سوی دیگر فرزندان را در بیان احساسات، ‌ گفت و گوها و تصمیمات خود شرکت دهند تا در حد امکان از روند گسترش کوری عاطفی و خطرات آن جلوگیری کنند.  

وی یادآور شد: در چنین خانواده هایی که اختلال کوری عاطفی از ابتدای زندگی مشترک وجود داشته و دارد، هنگامیکه کودکان به ۲۰ سالگی می رسند و افراد بالغی برای خود شده اند، والدین متوجه می شوند که باید به فرزندان مراجعه کنند و از آنها برای برخی کارها کمک گیرند که متاسفانه دیگر دیر شده و زمان گذشته است. چرا که بچه های این خانواده ها نیز با کم حرفی و سرد مزاجی پدر و مادر به یکدیگر رشد کرده و تربیت شده اند و در نهایت کمکی نمی توانند به والدین خود کنند.