به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، آمار چاقی و اضافه وزن در میان افراد جامعه به خصوص دانش آموزان در سال های اخیر به دلیل تغییر سبک زندگی، شیوه های تغذیه و کم تحرکی افزایش یافته و به یک معضل جدی تبدیل شده است. امری که با شروع مدرسه، کم تحرکی دانش آموزان و نوع و وضعیت تغذیه بیش از پیش مورد توجه قرار مسوولان قرار گرفته است و سعی شده در این زمینه تدابیری اتخاذ شود.
در این زمینه زهرا عبدالهی، مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، گفت: حدود ۲۰ درصد دانش آموزان دچار اضافه وزن و چاقی هستند و یا چاقی شکمی دارند و روند چاقی در دانش آموزان رو به افزایش است.
وی گفت: نوع تغذیه دانش آموزان در مدرسه و اقلام غذایی که در بوفه‌های مدارس عرضه می‌شود، برای حفظ سلامت و کنترل وزن دانش آموزان بسیار مهم است. بنابراین دفتر بهبود تغذیه جامعه هر سال با همکاری آموزش و پرورش، دستورالعمل اقلام غذایی مجاز و غیرمجاز در بوفه‌های مدارس را بازنگری کرده و به مدارس کشور ابلاغ می شود.
همچنین ایرج حریرچی، قائم مقام وزیر بهداشت چندی پیش در این زمینه اظهار داشت: امروزه از هر ۱۰ نوجوان ایرانی یک نفر چاق، یک نفر اضافه وزن، ۲ نفر چاقی شکمی دارد و از هر ۱۰ نوجوان و دانش آموز، هشت نفر از آنها کمتر از نیم ساعت در روز فعالیت ورزشی دارند. وی یادآور شد: متاسفانه ۲۵ درصد دانش آموزان کشور به طور متوسط، روزانه میان وعده های ناسالم مانند غذاهای شور و نوشابه مصرف می کنند و این امر بر وضعیت سلامتی و چاقی آنها تاثیر گذار است.
اهمیت این موضوع سبب شد در ادامه به برخی از اثرات و عوامل زمینه ساز آن توجه شود.
اثرات و پیامدهای چاقی
چاقی در کودکان و نوجوانان دارای پیامدهای بهداشتی و روانی گسترده است که در این راستا می توان به عوارض پزشکی متعدد از جمله خطر ابتلا به بیماری های قلبی- عروقی، دیابت نوع ۲، برخی انواع سرطان، فشار خون بالا، افزایش چربی خون، سکته، بیماری های کبدی و کیسه صفرا، مشکلات تنفسی و مسائل پزشکی زنان از قبیل ناباروری اشاره کرد.
همچنین چاقی دارای عوارض روانی- اجتماعی از قبیل انزوا، کاهش اعتماد به نفس و مورد تمسخر واقع شدن است که سلامت فرد را با خطر جدی مواجه می سازد و جامعه را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
دکتر پیام فرحبخش، پزشک و متخصص تغذیه و رژیم درمانی درباره معضل چاقی به خبرنگار ایرنا گفت: چاقی این روزها در همه کشورهای در حال توسعه و پیشرفته تبدیل به معضل شده که ایران هم از این امر مستثنی نیست و شاهد بروز آن در کودکان و نوجوانان و بزرگسالانان هستیم. وی با بیان اینکه بیش از یک سوم ایرانی ها اضافه وزن داشته یا چاق هستند، اظهار کرد: بالارفتن قند خون، ابتلا به بیماری دیابت، بالارفتن فشار خون، چربی خون، عوارض عضلانی مانند دیسک کمر، آرتروز زانو، دردهای مچ پا و پاشنه پا و بسیاری از سرطان ها عوارض چاقی هستند.
سبک زندگی و فرهنگ غذایی
صرف نظر از عوامل ژنتیکی، الگوی مصرف مواد غذایی به عنوان عامل مهم شیوع چاقی و چاقی شکمی محسوب می شود. پژوهشگران به این نتیجه رسیده اند که مصرف انواع خاصی از غذاهای غنی از چربی و کم فیبر و نیز مصرف گوشت و چربی های اشباع با میزان شیوع چاقی و چاقی شکمی ارتباط دارد.
همچنین می توان گفت با جهانی شدن، شهر نشینی و افزایش درآمد ها، رژیم و عادات غذایی افراد به طور چشمگیری تغییر یافته است. عمدتا مصرف غذاهای فصلی به خصوص گیاهی و غنی از فیبر به سمت مصرف غذاهایی با کربوهیدرات تصفیه شده، قند و چربی و نمک زیاد، غذاهای فراوری شده، گوشت و سایر محصولات با منبع حیوانی تغییر کرده است. در حال حاضر زمان کمتری برای تهیه وعده های غذایی صرف می شود و مصرف کنندگان به ویژه در مناطق شهری به طور فزاینده به سوپر مارکت ها، فروشگاه های فست فود، غذاهای خیابانی و رستوران های دور افتاده اعتماد می کنند.
همچنین الگوی چاقی خانوادگی با الگوی غذایی خانواده ارتباط مستقیم دارد و تحت تاثیر آن قرار دارد و در نتیجه برای کاهش سیر صعودی چاقی و اضافه وزن در جامعه باید در جهت تغییر شیوه زندگی در واحد خانواده تلاش کرد.
فرحبخش در این زمینه گفت: در گذشته زندگی پرتحرک تر بود و خانواده ها غذاهایی بسیار ساده مانند آبگوشت، پلو، مرغ و خورشت ها و در میان وعده ها از نخود و کشمش و آجیل، مغز استفاده می کردند اما امروزه سبک زندگی تغییر کرده، زندگی کم تحرک تر شده و غذاها چرب تر، نامناسب تر و به فست فودهایی که ارزش غذایی مناسبی ندارند، تبدیل شده است.
وی عدم تحرک و ورزش نکردن را از دیگر علل چاقی و اضافه وزن دانش آموزان برشمرد و اظهار کرد: در گذشته سرویس مدرسه رایج نبود و دانش آموزان راه مدرسه را پیاده طی می کردند و سرگرمی ها و بازی آنان هم، بازی با همسالان خود در حد محلات بود اما امروزه دانش آموزان از سرویس مدرسه استفاده می کنند و در خانه هم معمولا مشغول درس خواندن، خوردن تنقلات، و یا سرگرم شدن با بازی های کامپیوتری هستند.
تلویزیون و کم تحرکی دانش آموزان
امروزه گسترش رسانه های تصویری و استفاده فراگیر از آن در خانواده ها عرصه ی جدیدی را برای اقشار مختلف مردم جهت بالا بردن سطح اطلاعات عمومی و آموختن شیوه های جدید رفتار فراهم نموده است. یکی از مهمترین این رسانه ها تلویزیون است. اگرچه تاثیرات مثبت تلویزیون زیاد است اما گاهی تاثیرات منفی هم دارد. امروزه تلویزیون بخش مهمی از زندگی کودکان را در دنیا به خود اختصاص داده است بچه ها اغلب هنگام تماشای تلویزیون فعالیتی ندارند و از فعالیت هایی مثل ورزش به دور هستند. به گونه ای که تماشای تلویزیون گشت و گذار در اینترنت و بازی های کامپیوتری جایگزین فعالیت های فیزیکی کودکان شده است و این امر بی ارتباط با مساله چاقی در آنها نیست.
نظر شما