شیراک؛ شخصیتی ضد جنگ

شیراک متولد ۲۹ نوامبر سال ۱۹۳۲ و فرزند یک مدیر بانک بود که کار خود را به عنوان یک کارمند عالی دولتی شروع کرد و مدت کوتاهی پس از آن وارد سیاست شد، پیش از رسیدن به مقام نخست وزیری فرانسه ، مناصب مختلفی از جمله شهردار پاریس و در جایگاه بالاتری از جمله وزیر کشاورزی و وزیر کشور فرانسه را تصاحب کرد.

سیاست های داخلی او در زمان نخست وزیری در ابتدا شامل کاهش نرخ مالیات، حذف روند کنترل قیمت ها ، اعمال مجازات شدید برای ارتکاب به جرایم و تروریسم و ​​خصوصی سازی مشاغل بود.

البته شیراک پس از پیگیری این سیاست ها در دوره دوم قدرت گیری خود به عنوان نخست وزیر، نظرات خود را تغییر داد. او در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۹۹۵ با کسب ۵۲.۶ درصد آرا در دور دوم با غلبه بر «لیونل ژوسپین» نخست وزیر اسبق سوسیالیست فرانسه، از ۱۷ مه همان سال کلید کاخ الیزه را به دست گرفت.
شیراک؛ شخصیت  ضد آمریکایی و ضد جنگ

شیراک یک منتقد برجسته جنگ عراق محسوب می شد که یک هفته پیش از حمله ائتلاف تحت امر آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ گفته بود: جنگ همیشه آخرین گزینه است. او هشدار داده بود که اشغال عراق به کابوسی برای همگان تبدیل خواهد شد.

او یکی از جدی‌ترین مخالفان حمله جرج بوش پسر به عراق بود و از ابتدا پیش‌بینی می‌کرد که این حمله نظامی چه آشوب و بحرانی را به خاورمیانه تحمیل خواهد کرد.

رئیس جمهوری اسبق فرانسه به دلیل موضع گیری در برابر حمله به عراق به رهبری آمریکا ، شناخته شد که برخی از سیاستمداران نیز گفته بودند که او اصالتا شخصیتی ضد آمریکایی داشت. این موضع شیراک میزان محبوبیت او را در مقطعی به ۹۰درصد هم رسانده بود.

مکرون رئیس جمهوری فرانسه روز پنجشنبه در پاسداشت اقدام های شیراک در عرصه سیاست خارجی ، امتناع فرانسه برای حضور در جنگ سال ۲۰۰۳ علیه عراق به رهبری آمریکا را خاطرنشان کرد.

شبکه "آر.ت.ال" فرانسه در این باره می گوید: شیراک در چندین نوبت فرصت برای هشدار دادن به رئیس جمهور بوش داشت و گفت که جنگ عراق می تواند خاور میانه را برای چند دهه بی ثبات کند و او درست می گفت. او احساس کرده بود که قرار است چه اتفاقی بیفتد ، آنچه ما امروز تجربه می کنیم.

در مجموع و در نگاه به کارنامه سیاست خارجی فرانسه، ناظران سیاسی در فرانسه شیراک را متخصص خاورمیانه می‌دانند؛ کسی که می‌دانست معادلات خاورمیانه چگونه کار می‌کند و در چنین منطقه پیچیده‌ای چطور می‌توان هم با صدام حسین روابط نزدیکی داشت و هم با تهران مراودات خود را حفظ کرد.
دو  روزنامه نگار فرانسوی به نام های «کریستین چزنوت» و «ژرژ ملبرونو» از اوت تا دسامبر ۲۰۰۴ ، در زمان ریاست جمهوری شیراک به مدت ۱۲۴ روز در عراق گروگان گرفته شدند.
 

کاهش دو ساله دوران ریاست جمهوری از اصلاحات سیاسی شیراک

او همچنین دوران ریاست جمهوری در فرانسه را در سال ۲۰۰۰ از هفت تا پنج سال از طریق رفراندوم کاهش داد که به عنوان یکی از اصلاحات سیاسی شیراک محسوب می شود.

شیراک پس از ارائه یک کارنامه موفق در دور نخست ۷ساله ریاست جمهوری خود در دومین دوره نیز با تصاحب ۸۲.۲درصد آرا در دور دوم و در مقابل «ژان ماری لوپن» نامزد افراطی فرانسه پیروز و به عنوان رئیس جمهوری فرانسه انتخاب شد.

شیراک به سیاستمدار پرنفوذ فرانسوی شهرت دارد که با بیش از ۴۳سال فعالیت در عرصه سیاست با وجود برخی انتقادها همواره از او به عنوان یکی از محبوب ترین سیاستمداران تاریخ فرانسه یاد شده است.

او با وجود محبوبیت بالا در دوران نخست خود به عنوان ریاست جمهوری در دور دوم ریاست جمهوری خود به دلیل ناتوانی در عملی کردن سیاست های پیش بینی شده به کمترین میزان محبوبیت خود رسید.

اگر چه در دور نخست، شیراک رئیس جمهوری مقتدر در تحقق شعارها و وعده های داده شده بود اما در دوره دوم ریاست جمهوری، از رتبه بندی بسیار پایینی برخوردار بود که به عنوان یکی از روسای جمهوری فرانسه با کمترین میزان محبوبیت در تاریخ سیاسی مدرن این کشور به حساب می آمد.

در ۱۵ دسامبر سال ۲۰۱۱ ، دادگاه پاریس، شیراک را به دلیل سوء استفاده از بودجه عمومی و اعتماد عمومی در زمان مسوولیتش به عنوان شهردار پاریس، مقصر دانست و برای او حکم تعلیق دو ساله صادر کرد.

شیراک از سالهای ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۷ رئیس جمهوری و در طول سال های ۱۹۷۴ تا ۱۹۷۶ و از ۱۹۸۶ تا ۱۹۸۸ نخست وزیر فرانسه بود که در روز ۱۱ مارس ۲۰۰۷ اعلام کرد در سومین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت نخواهد کرد. او که در انتخابات از «نیکلا سارکوزی» حمایت کرده بود در نیمه شب ۱۶ مه ۲۰۰۷ سمت خود را به او واگذار کرد.

مکرون: شیراک، ایده خاصی از فرانسه را به نمایش گذاشت

«امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه روز پنجشنبه با ادای احترام به ژاک شیراک، از او به عنوان "دولتمردی که ما دوستش داشتیم" یاد کرد.  او در یک سخنرانی تلویزیونی از کاخ الیزه گفت: "ما فرانسوی ها یک دولتمرد را که دوستش داشتیم از دست دادیم."

او گفت که شیراک "یک فرانسوی بزرگ" و تجسم کننده این کشور است. این که ما ایده های او یا آنچه برای آن جنگیده است  به اشتراک بگذاریم یا نه، همه ما خود را در این مرد که شبیه ما است، می شناسیم و ما را گرد هم می آورد.

دفتر ریاست جمهوری فرانسه روز پنجشنبه به دنبال درگذشت شیرام اعلام کرد: فرانسه روز دوشنبه عزاداری ملی را برای رئیس جمهوری پیشین ژاک شیراک با تشییع پیکر او در کلیسای "سنت سولپیس"( Saint-Sulpice ) در پاریس برگزار می کند.

مکرون گفت به عنوان یک رهبر که قادر به نمایندگی ملتی در تنوع و پیچیدگی های خود بود ... رئیس جمهور شیراک ایده خاصی از فرانسه را به نمایش گذاشت.

او از گزینه های سیاست خارجی شیراک ، به ویژه به امتناع فرانسه در جنگ سال ۲۰۰۳ در حمله آمریکا به عراق و بدون دستور سازمان ملل استناد کرد.

دویچه وله هم درباره شیراک می نویسد: او اگرچه سیاستمداری محافظه‌کار بود، اما روابط نزدیکی با شهروندان فرانسه داشت که منتج از دوران ریاست او بر شهرداری پاریس بود. اغلب رسانه‌های فرانسوی او را سیاستمداری آگاه به الزامات قدرت و حکومت‌ورزی محسوب می‌کنند.

او نخستین رئیس‌جمهوری فرانسه بود که نقش کشورش در تعقیب و نابودی یهودیان در دوران اشغال فرانسه توسط آلمان نازی را پذیرفت. او به جنبه‌های ضدانسانی سیاست استعماری کشورش نیز آشکارا اذعان کرد.

این رسانه آلمانی همچنین همه‌پرسی بر سر قانون اساسی اتحادیه اروپا در سال ۲۰۰۵ و نتیجه منفی آن را یکی از ناکامی‌های مهم سیاسی شیراک برمی شمرد و می افزاید: شیراک که با دولتش در تدوین قانون اساسی اروپا سهم عمده‌ای داشت، شکست را با روی باز پذیرفت و آن را نشانه بلوغ و استقلال رأی مردم توصیف کرد، اما از آن پس دیگر در شرایطی نبود که ایده و ابتکار تازه‌ای برای به حرکت درآوردن چرخ‌های اتحادیه اروپا نشان دهد. عضویت در ترکیه را هم که تا پیش از آن هوادارش بود مسکوت گذاشت و کم و بیش به جرگه مخالفان آن پیوست.
نگاهی به مناسبات تهران - پاریس در دوران ژاک شیراک

«ژاک شیراک» سیاستمدار پرنفوذ فرانسوی در ۱۶سال سردمداری خود به ویژه ۱۲ سال ریاست جمهوری، برای برقراری گرم ترین روابط بین تهران -  پاریس تلاش های بسیاری داشت؛ اگر چه مناسبات ۲ کشور در سال های پایانی روند نزولی به خود گرفت.

یورو نیوز می نویسد: ژاک شیراک یکی از سیاستمداران پر نفوذ در تاریخ سیاست فرانسه به شمار می‌رود؛ مردی که بیش از چهار دهه بر صحنه سیاست این کشور سایه افکنده بود و رد پای او در بسیاری از تحولات معاصر اروپا و فرانسه دیده می‌شود.اما شیراک نه فقط برای فرانسوی‌ها، که برای ایرانی‌ها هم شخصیتی مهم و ملموس به شمار می‌رفت. مردی که چه در دوران نخست وزیری و چه در دوره ریاست جمهوری روابط پراهمیتی با تهران داشت.

دوران طولانی حضور شیراک به عنوان رئیس جمهوری با تغییر سه رئیس جمهوری در ایران همراه بوده است؛ شیراک که در سال ۱۹۹۵ در رقابت با لیونل ژوسپن به عنوان رئیس جمهوری فرانسه انتخاب شد، در دو سال پایانی ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی در کاخ الیزه حضور داشت. اما او پیش از این و در مقام نخست وزیر هم روابط مهمی با ایران داشت.

در زمان ریاست جمهوری رئیس دوران اصلاحات اما روابط ایران و فرانسه بهبود می‌یابد. شیراک از برنامه هسته‌ای ایران دفاع می‌ کند. او بر خلاف واشنگتن و دولت جرج بوش پسر، از دیپلماسی و حل و فصل مسالمت آمیز برنامه هسته‌ای ایران حمایت می‌کرد. او حتی در ابتدا از مخالفین ارسال پرونده هسته‌ای ایران از شورای حکام به شورای امنیت بود.

او همچنین چندین بار با «حسن روحانی» که آن زمان دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران بود دیدار کرد. در آن زمان روحانی به عنوان نماینده ایران مسئولیت مذاکرات هسته‌ای را با تروئیکای اروپایی بر عهده داشت که به توافقاتی در سعدآباد و بروکسل هم انجامید.

از دیگر نقاط عطف روابط ایران و شیراک ، دستگیری اعضای گروهک منافقین در پاریس در تاریخ ۲۷ خرداد ۱۳۸۲ بود. جایی که پلیس ضد تروریست فرانسه با حمله به دفاتر و ساختمان‌های مسکونی که اعضای این گروه تروریستی در آنجا شماری از اعضای آن را دستگیر کرد.

یورو نیوز می نویسد: اما احتمالا نقطه اوج روابط ژاک شیراک با ایران به فروردین سال ۱۳۸۴ باز می‌گردد. جایی که شیراک از پله‌های کاخ الیزه پایین می‌آید تا از رئیس جمهوری وقت ایران استقبال کند.

ژاک شیراک در واقع نه تنها در زمان ارسال پرونده ایران به شورای امنیت رئیس جمهوری فرانسه بود بلکه تا زمان صدور قطعنامه‌های ۱۶۹۶، ۱۷۳۷ و ۱۷۴۷ این شورا علیه ایران و برنامه هسته‌ای همچنان در قدرت بود.

شیراک در مجموع روابط نسبتا پر فراز و نشیب با ایران، یکی از سیاستمداران ارشد فرانسه بود که گرم‌ترین مناسبات را با تهران داشت و این روند در دوران اصلاحات به اوج رسید.

شیراک پس از ۴۳ سال فعالیت های سیاسی سرانجام روز پنجشنبه ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۹/ چهارم مهر بر اثر بیماری عفونت ریه در سن ۸۶ سالگی درگذشت.