مرگ خاموش در پای درختان گردو

صدای ناله‌های "نگار" که فریاد بابا بابایش قلب حاضران در مراسم تشییع  را خراش می داد، هنوز در گوشم می پیچد؛ بابا چه زود و بی موقع رفتی، قرار بود امسال جشن دانشگاه رفتنم را با تو بگیرم؛ و دختر کوچک چهار ساله خانواده هم مات و مبهوت به فریادهای دلخراش مادر و خواهر و مادربزرگ اش می نگرد؛ اینان به چه می نالند.

این تصویر حکایت لحظه وداع با پدری جوان به نام «عباس» است که روز گذشته بر اثر سقوط از درخت گردو، زن و فرزند و دوست و آشنا را بی خویشتن گذاشت و به دیار ابدی رفت؛ رفتنی خاموش و اما جگرسوز برای مادر و همسر و فرزندانش.

و این حکایت باغداران این منطقه و شاید سایر مناطق کشورمان هست که سالانه به خاطر بالا رفتن از درخت گردو و برداشت محصول، عده ای جان خود را از دست می دهند و عده ای نیز مجروح، معلول و قطع نخاعی می شوند.

سالانه در حالی افزون بر۱۰ نفر از هم وطنان مان در آذربایجان شرقی بر اثر سقوط از درختان گردو جان خود را از دست می دهند که کمتر در رسانه ها به آن پرداخته می شود و نهادهای مسوول نیز به راحتی از کنار آن می گذرند.

با وجود وقوع حوادث تلخ سقوط از درختان کهنسال و بلند گردو در سال های گذشته همچنان روش برداشت محصول گردو در استان سنتی و با استفاده از افراد ماهر برای بالا رفتن از شاخه های شکننده گردو انجام می شود.

روش سنتی برداشت گردو به نحوی است که گردوچینان با استفاده از چوبی بلند اقدام به تکان دادن شاخه های درختان و پایین ریختن گردو از پایین ترین شاخه ها تا شاخه های نازک و شکننده در بلندای این درختان می کنند و این کار خطر سقوط از ارتفاع و درختان بلند گردو برای گردوچینان را به دنبال دارد.

 روز گذشته سقوط مرد ۴۵ ساله ای در روستای هرزند جدید شهرستان مرند اعضای خانواده و اهالی این روستا را داغدار کرد؛ مشاهدات خبرنگار ایرنا حاکی است که همسر، مادر، فرزندان و برادران و خواهران متوفی در شوک این مصیبت فرو رفته و بی قراری می کردند.

چند روز پیش نیز در همین روستا شخصی ۳۵ ساله به نام "محمود اعتمادی"  بر اثر افتادن از درخت گردو دچار شکستگی هر دو دست اش از ناحیه بازو شد و همسرش می گوید که باید یک سال منتظر بهبودی شوهرش باشد تا جریان نان آوری برای اعضای خانواده برقرار شود.

البته این ها تنها مشتی نمونه خروار از مرگ و میرهای ناشی از سقوط هموطنان از بالای درختان گردوست که در آذربایجان هر سال در فصل برداشت گردو اتفاق می افتد.

سال گذشته در فصل برداشت گردو تنها در شهرستان ۱۰۰ هزار نفری آذرشهر در ۵۰ کیلومتری جنوب تبریز سقوط از درخت گردو جان سه نفر را گرفت.

یکی از باغداران روستای  هرزند جدید در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: آب و هوای مناسب و آب کافی موجب رشد بسیار خوب و ارتفاع گرفتن درخت گردو در این منطقه می شود.

 جلیل بامدادی افزود: شاخه های درخت گردو به گونه ای است که به راحتی با فشار کم شکسته و از تنه جدا می شود و این یکی از موارد مهم در افتادن گردو چینها است.

یکی دیگر از باغداران نیز اظهار کرد: گردوچین های این منطقه متاسفانه دارای بیمه نیستند و افتادن از درخت و آسیب دیدن آنها باعث بیکاری آنها شده و خانواده آنها دچار مشکل می شوند.

وی گفت: آموزش نکات ایمنی برای گردو چینها بسیار ضروری است و باید از سوی ارگان های مختلف از جمله جهاد کشاورزی برای  این افراد دوره های آموزشی برگزار شود.

طرح تعویض تاج گردو بهترین راهکار کاهش ارتفاع درخت

مدیر باغبانی سازمان جهادکشاورزی آذربایجان‌شرقی در گفت و گو با ایرنا اظهار کرد: روش برداشت گردو در استان به شیوه ای است که گردوچین ها بر روی درخت ها می روند و با چوب گردوها را تکان می دهند.

محمدباقر بی پروا افزود: شاخه های درختان گردو کمی نرم است و با کوچک ترین فشاری شکسته می شوند در صورتی که گردو چین ها می توانند با رعایت نکات ایمنی خطر سقوط را کاهش دهند.

وی با بیان اینکه درخت گردو، درخت بومی منطقه ما است، افزود: سال‌هاست که این درختان رشد کرده و به مرور زمان کشاورزان شاخ و برگ های درخت را هرس کرده و در حقیقت کشاورزان بومی بدون دانش باغبانی درخت را تبدیل به تیر برق کرده اند که ارتفاع درخت بسیار بلند شده و این امر خطر سقوط و در نتیجه مرگ و میرهای سالانه و ضایعات نخاعی و از کارافتادگی را به همراه دارد.

 بی پروا با بیان اینکه متاسفانه سالانه چندین نفر از هم‌وطنان مان بر اثر سقوط از درختان گردو یا کشته و یا معلول می شوند که زحمت زیادی برای خانواده و بازماندگان هم ایجاد می شود، گفت: درختان گردوی منطقه ما به خاطر گردافشانی از پایین رشد می کنند و از قدیم الایام هم کشاورزان ما به درخت گردو پیوند نمی زدند و اصلا با این مقوله ناآشنا بودند که این امر ضمن بالا رفتن درخت موجب کاهش مرغوبیت و کم باردهی درختان گردو شده است.

وی ادامه داد: امروزه با استفاده از فناوری علم روز و دانش بنیان طرحی به نام تعویض تاج درختان گردو اجرایی می شود که ضمن بالا بردن بهره‌وری درخت، باعث پایین آمدن ارتفاع درخت نیز می شود که برداشت محصول به راحتی و بدون کمترین خسارت جانی و مالی انجام می شود.

مدیر باغبانی جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی با بیان اینکه برداشت محصول گردو در باغات مکانیزه و به خصوص کشورهای توسعه یافته بدون دخالت انسان و کاملا مکانیزه انجام می شود، افزود: این طرح به دلیل فشردگی درختان در باغات مناطق ما و نیز کوچک بودن مساحت  و وسعت باغات ما عملی نیست؛ بنابراین بهترین راه تعویض تاج گردوست که در این طرح محصول پیوندی از مرغوب‌ترین ژن های داخلی و خارجی و توسط کارشناسان خبره استفاده می شود.

بی پروا با بیان اینکه این طرح کاملا تخصصی است، اظهار کرد: بعد از سه سال درخت شروع به بار دهی می کند که این نوع محصول در برابر سرمای منطقه نیز مقاوم است و هم اکنون این طرح با موفقیت در باغات کلیبر انجام شده است.

وی در مورد چگونگی استفاده از این دانش توسط کشاورزان گفت: کشاورزان هر منطقه با مراجعه به مراکز خدمات جهادکشاورزی شهر خود و تهیه لیست درخواستی می توانند از این خدمات بهره مند شوند.

بی پروا با بیان اینکه این طرح معمولا بلافاصله بعد از عید نوروز انجام می شود، افزود: برای هر درخت معمولی حدود ۴ تا ۶ پیوند زده می شود که هزینه آن در حدود ۱۰۰ هزار تومان است.

وی مزایای این طرح را ضمن پایین آمدن سرشاخه درختان و حذف برگ های زاید، صرفه جویی در آب نیز اعلام کرد و گفت: این طرح در حوزه آبریز دریاچه ارومیه به منظور حفظ دریاچه و صرفه جویی در آب کشاورزی با جدیت دنبال می شود.

افراد دارای سابقه بیماری فشار خون بالای درخت نروند

سخنگوی اورژانس آذربایجان شرقی با بیان اینکه سالانه در کنار فوتی و مجروحان ناشی از تصادف و سایر اتفاقات، مصدومان و فوتی های ناشی از سقوط درختان به خصوص درخت گردو نیز به ما گزارش شده و درخواست کمک می شود، گفت: به همشهریان و افراد دارای سابقه بیماری مغز و اعصاب، دیابت و فشار خون توصیه می شود هرگز بالای درخت نروند چون در ارتفاع زیاد با افت فشار خون مواجه شده و دچار سرگیجه می شوند.

وحید شادی نیا با تاکید بر رعایت موارد ایمنی در بالا رفتن از درخت گفت: افرادی که قصد بالا رفتن از درخت گردو دارند حتما مجهز به کمربند مهاری، کلاه ایمنی و کفش مناسب باشند.

سخنگوی آتش نشانی تبریز نیز با توصیه به رعایت موارد ایمنی برای بالا رفتن از درخت گفت: دانستن موارد ایمنی به تنهایی کافی نیست بلکه کاربست آنها برای حفظ جان شهروندان مهم است.

دشتی تاکید کرد: افراد ضمن مجهز بودن به وسایل ایمنی، حتما در هنگام بالا رفتن از درخت، دو نفر در باغ باشند و به هیچ وجه به تنهایی در باغ حضور نیابند تا در مواقع وقوع حادثه دیگری با اورژانس خبر دهد.

۶۱۳۲/۳۰۷۱