جنگ سوریه یکی از معضلات و پیچیده ترین بحران های موجود در عصر حاضر است که علاوه بر درگیری قدرتها و کشورهای مختلف با یکدیگر به صحنه همسویی کشورهای مختلف و نبرد آنها در جبهه های مختلف با یکدیگر تبدیل شده است. تعدد گروههای سیاسی درگیر در سوریه نیز بگونه ای است که این معضل به صورت یک معادله لاینحل دستکم برای ترکیه خودنمایی می کند.
معادله در سوریه بگونه ای رقم خورده که کشورهایی که دارای منافع یکسان به چشم می آیند، دارای اختلاف نظر و دیدگاه در موارد مختلف و کشورهایی که دارای اختلاف نظر به چشم می آیند در مقاطعی به عنوان متحد یکدیگر عمل می کنند.
ترکیه از لحاظ سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و فرهنگی از بحران سوریه تاثیر پذیرفته و معضل سوریه که در بدو آغاز با گره تدبیر ترکیه شاید می توانست به سهولت حل و فصل شود، حال به گرهی برای خود ترکیه تبدیل شده که در صورت حل بحران در خاک سوریه ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و فرهنگی آن برای ترکیه شاید سالها پابرجا بماند. ترکیه از لحاظ سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و فرهنگی از بحران سوریه تاثیر پذیرفته و معضل سوریه که در بدو آغاز با گره تدبیر ترکیه شاید می توانست به سهولت حل و فصل شود، حال به گرهی برای خود ترکیه تبدیل شده که در صورت حل بحران در خاک سوریه ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و فرهنگی آن برای ترکیه شاید سالها پابرجا بماند.
این بحران علاوه بر تاثیر قرار دادن ابعاد مختلف سیاست داخلی ترکیه، در مقاطعی موجب شکل دادن به سیاست خارجی ترکیه نیز شده است.
در ماههای اخیر بحثها پیرامون مداخله نظامی ترکیه در سوریه و ادعای مبارزه با گروههایی تروریست مخالف دولت آنکارا در آن کشور تشدید شده است.
با بالا گرفتن این بحث و طرح آشکار و صریح آن از سوی رجب طیب اردوغان، در مرحله نخست مرحله لزوم و یا عدم لزوم این مداخله، مشروعیت داخلی و خارجی آن، تاثیرات چنین مداخله احتمالی در روابط ترکیه با کشورهای مختلف و در راس آنها کشورهایی که با مداخله های خود وضعیت کنونی سوریه را رقم زده اند و در راس این کشورها آمریکا، پیامدهای چنین حمله ای در روابط ترکیه با ایران، مسایل مرتبط با پناهجویان احتمالی در بعد از این مداخله، تاثیر این مساله در روابط ترکیه با کشورهای اروپایی، تاثیر این مداخله در وضعیت اقتصادی ترکیه و دهها مساله دیگر مطرح شده است.
با اعلام اینکه چنین مداخله ای برای مبارزه با گروههای تروریست، دور ساختن آنها از خاک ترکیه، از میان بردن احتمال تشکیل یک کریدور ترک انجام می شود عملا راه برای مخالفت با چنین مداخله ای بسته می شود. مخالفت هر حزب و تشکل سیاسی با این مداخله از سوی گروههای نزدیک به دولت آنکارا به عنوان مبارزه با پ. ک. ک و گروههایی وابسته به آن قلمداد می شود نیز عملا منتفی می شود.
مساله مداخله نظامی در سوریه از سوی دو حزب عدالت و توسعه و حرکت ملی به صراحت مورد تایید قرار گرفته است، احزاب جمهوریخواه خلق، سعادت و نیک به رغم انتقاد از سیاستهای ترکیه در سوریه با لحاظ مسایل مختلف و در راس آنها ادعای مبارزه با پ. ک. ک مخالفت چندانی با آن نکرده اند و تنها حزب دمکراتیک خلقهای ترکیه است که به صراحت با آن مخالفت کرده است.
سزائی تمللی یکی از دو رهبر متساوی الحقوق حزب دمکراتیک خلقهای ترکیه روز گذشته طی سخنانی در مجلس ملی ترکیه گفت: یک عملیات نظامی احتمالی ترکیه در شرق فرات در نزد جامعه بین المللی مورد قبول نخواهد بود و به عنوان اقدام به جنگ و اشغال تلقی خواهد شد و ما خواهان توقف فوری آن هستیم.
وی با عنوان اینکه ما جنگ نمی خواهیم مردم ترکیه، خاورمیانه و اروپا را به مخالفت با جنگ فرا خواند و بهای فلاکت جنگ را نسلهای آینده خواهند پرداخت. جنگی که ترکیه خواستار آغاز آن است هیچ دلیل موجهی ندارد، بهانه هایی از قبیل مساله پناهجویان، ندادن مجوز به کریدور ترک بهانه هایی موجه نیستند و تنها دلیل آغاز این جنگ طولانی کردن عمر اقتدار و حاکمیت موجود است.
تمللی با عنوان اینکه این جنگ آینده ۱۰۰ ساله خاورمیانه را از بین طرح خواهد برد، از سازمان ملل و اتحادیه اروپا خواستار مداخله در این مساله شد و نسبت به گسترش دامنه یک جنگ احتمالی در شمال سوریه به کل منطقه و جهان هشدار داد.
وی با تاکید بر اینکه حل مساله موجود در سوریه از راههای سیاسی امکان پذیر است، گفت: با سیستم های جنگی مسایل سوریه، عراق و ترکیه لاینحل باقی خواهد ماند.
تمللی گفت: با ورود به سوریه مساله ای را نمی توان حل کرد، با ورود به سوریه تنها مسایل بزرگتر خواهد شد، اگر ترکیه بی عقلی کرده و وارد شمال سوریه شود با مسایل و معضلات بزرگتری مواجه خواهد شد.
کمال قلچداراوغلو رهبر حزب مخالف جمهوریخواه خلق در سخنانی در مجلس ملی ترکیه در روز گذشته گفت: ترکیه با سوریه، ایران، عراق می توانست گردهم بیاید و صلح را در منطقه حاکم بکند.
وی با طرح این سوال که چرا ترکیه آلت دست قدرتهای حکم می شود گفت: ترکیه به صورت دولتی که از آمریکا و روسیه دستورالعمل می گیرد، درآمده است. ترکیه با تحقیرهایی که در طول تاریخ مشابه آن را ندیده مواجه شده ولی واکنشی در مقابل آنها نشان نداده است.
وی با عنوان اینکه آمریکا و روسیه در سیاستهای خود در سوریه بیشترین نفع را برده اند گفت: ترکیه بیشترین ضرر را بدلیل سیاستهای سوری خود کرده است. ترکیه در حال حاضر در باتلاق خاورمیانه دست و پا می زند. اردوغان با القائات کشورهای امپریال تصور می کرد که سوریه را تصرف و در ۲۴ ساعت در مسجد اموی نماز خواهد خواند ولی ترکیه را درگیر معضل سوریه کرده است.
قلچداراوغلو در روز یکشنبه در نشست مشورتی حزب خود به صراحت خواستار تماس دولت ترکیه و سوریه و مسوولین عالی رتبه دو کشور شد و گفت: تنها در چنین صورتی قادر به حل مساله سوریه و تبعات ناشی از این بحران خواهم بود.
تمل کارامللا اوغلو رهبر حزب سعادت ترکیه نیز که یکی از منتقدین جدی ترکیه در زمینه سیاستهای این کشور در مورد سوریه است خواستار تماس بین دولتهای ترکیه و سوریه برای حل مسایل فیمابین و مبارزه مشترک با تروریسم است.
حزب وطن به رهبری دوغو پرینچک نیز خواستار تماس بین دولتهای ترکیه و سوریه می باشد.
وی هفته گذشته در گفتگو با خبرنگار ایرنا نیز گفت: برای حل مساله سوریه تماس بین دولت ترکیه و سوریه ضرروی است و در زمینه مبارزه با تروریسم نیز طرفین می باید همکاری بکنند.
حیاتی یازیجی معاون حزب عدالت و توسعه روز گذشته در گفتگو با خبرنگاران در زمینه ورود ترکیه به خاک سوریه گفت: اگر ترکیه درخواست خود در زمینه تاسیس منطقه امن در خاک سوریه را از بدو آغاز مساله سوریه می توانست اجرا بکند در منطقه تحرکات تروریستها، مساله پناهجویان در بعد فعلی نمی بود. گذشت هرچه بیشتر زمان موجب افزایش ناامنی در ترکیه شده است.
یازیجی با تاکید بر اینکه ترکیه به تشکیل یک دولت تروریستی در سوریه به هیج عنوان اجازه نخواهد داد، گفت: برای از میان براشتن این بازی طرحهای خود را آماده کردیم و این بار برای اینکه در عمل این بازی را برهم بزنیم وارد عمل می شویم.
یکی از ابعاد مساله مداخله ترکیه در سوریه بعد اقتصادی آن و ضربه ای که به دلیل این مساله بر اقتصاد ترکیه ممکن است وارد شود، می باشد.
شبکه های مختلف تلویزیونی و رسانه های نوشتاری این کشور در روزهای اخیر به طور گسترده به این مساله پرداخته اند و خصوصا در بعد از تهدید دو روز پیش ترامپ رییس جمهوری آمریکا مبنی بر اینکه در صورتی که ترکیه پا را از خطوط قرمز ترسیم شده وی در سوریه فراتر بگذارد اقتصادی ترکیه را نابود می کند، این مساله هم با واکنش جدی احزاب ترکیه مواجه شده و هم نگرانی در این زمینه در سطح جامعه افزایش یافته است.
ترامپ در پیام توئیتری خود گفت: " همان‌طور که قبلا هم قاطعانه بیان کرده‌ام، اگر ترکیه دست به اقدامی بزند که آن را خارج از حد تشخیص بدهم، اقتصاد آن کشور را به طور کامل نابود و محو می‌کنم. ترکیه و اروپا و دیگران باید تحت نظر قرار دادن جنگجویان داعشی دستگیر شده و خانواده‌هایشان را انجام دهند. ایالات متحده بسیار فراتر از حد انتظار همگان کار کرده است و نابود کردن داعش یکی از کارها بو ... حالا زمان آن رسیده که دیگران در منطقه، که برخی بسیار ثروتمند هم هستند، از قلمروی خودشان محافظت کنند. "
مرال آک شنر رهبر حزب نیک روز گذشته در مواجهه با این تهدید گفت: در مقابله با این تهدیدات همه احزاب به صورت یک حزب واحد درخواهند آمد، ترکیه و دوستانش به ترامپ و دولت آمریکا اثبات خواهند کرد که این تهدیدات توخالی است.
کمال قلچداراوغلو رهبر حزب جمهوریخواه خلق از بعدی دیگر به مساله نگریسته و روز گذشته گفت: در توئیت ترامپ به صراحت آمده است که اگر ترکیه پا را حد خود فراتر بگذارد اقتصادش را نابود خواهد کرد و این جمله به صراحت آشکار می کند که دولت ترکیه چه قولی داده است که نباید پا را فراتر از آن بگذارد و حق مردم ترکیه که بدانند این قول داده شده چه بوده است؟
کاراملا اوغلو رهبر حزب سعادت این سخنان ترامپ را گستاخی خواند و گفت: این سخنان نمایانگر سیاستهای دوروی آمریکا است. ترکیه ترسی از این تهدیدها ندارد و تهدیدهای امنیتی علیه خود را برطرف خواهد کرد.
نومان کورتولموش معاون حزب حاکم عدالت و توسعه نیز در این زمینه گفت: آمریکا از یکسو ترکیه را متحدد استراتژیک خود می خواند و از سوی دیگر گروههای تروریستی مخالف آنکارا را با ارسال دهها هزار تریلی تسلیح می کند. ترکیه با تهدید هیچ کس راه خود را تغییر نمی دهد.
وی آمریکا را به طور تلویحی به تشکیل داعش و جمع آوری عضو برای آن متهم کرد و گفت: آمریکا در حکم یک ژندارم که اوضاع خاورمیانه را به هم ریخته، است و ما خوشخال می شویم که آمریکا منطقه را ترک کند.
تهدیدات ترکیه مبنی بر حمله به این منطقه تازگی ندارد و هر چند وقت یک بار این تهدیدات مطرح می‌شود، این تهدیدات در گذشته بیشتر با هدف فشار بر آمریکا برای تامین برخی خواستهای ترکیه انجام می شد ولی در ماههای اخیر این تهدیدات ابعادی جدی تر بخود گرفته و در مرحله اول حرف و حدیث عملیات مشترک ترکیه و آمریکا به میان آمد و مذاکرات در این زمینه بین طرفین انجام شد و در مرحله بعدی ترکیه با عنوان اینکه صبر این کشور به سرآمده از عملیات خود سخن به میان آورد.
به نظر می رسد که ترکیه این بار در تهدیدات خود بسیار جدی تر است و احتمال آغاز یک عملیات نظامی گسترده در شرق فرات ترکیه از گذشته بیشتر است. به نظر می رسد که ترکیه این بار در تهدیدات خود بسیار جدی تر است و احتمال آغاز یک عملیات نظامی گسترده در شرق فرات ترکیه از گذشته بیشتر است.
آنکارا به دلایل متعدد ژئوپلتیکی و استراتژیک در صدد تاسیس یک منطقه امن در داخل مرزهای سوریه که که عمق آن ۳۰ کیلومتر در امتداد ۴۶۰ کیلومتر نوار مرزی باشد؛ است. ولی گستردگی منطقه مورد درخواست ترکیه عملیاتی شدن این امر را دشوار می نماید.
نظر شما