روزنامه شرق در گفت و گو با علیرضا شهیدی، رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، آورده است: یکی از وظایف اصلی سازمان زمین‌شناسی انجام فعالیت‌های اکتشافی در بخش معدنی است. آن‌طور که دکتر علیرضا شهیدی، رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور در گفت‌وگو با «شرق» اعلام می‌کند، این سازمان تفاهم‌نامه‌ای با دانشگاه سوربن فرانسه امضا کرده است و قصد دارد در یک بازه زمانی سه‌ساله نقشه زمین‌شناسی سه‌بعدی ایران را با هدف افزایش بازدهی در مقوله اکتشاف مواد معدنی تهیه کند. با کمک این نقشه‌ها که از دقت بالایی برخوردار است، هزینه‌های اکتشاف کاهش می‌یابد. البته همکاری‌های بین‌المللی این سازمان صرفا به این مورد ختم نمی‌شود. سازمان زمین‌شناسی قرار است در کشور سوریه هم دو پروژه اجرا کند؛ یکی در زمینه اکتشاف معادن فسفات و دیگری بررسی مخاطرات سواحل دریایی این کشور تا در زمان بازسازی سوریه، با درنظرگرفتن این مخاطرات، زیرساخت‌های جدید احداث شود. به گفته شهیدی، سوریه از نظر معادن فسفات پتانسیل خوبی دارد به همین دلیل سازمان زمین‌شناسی قصد دارد در این رابطه به کشور سوریه کمک کند. مشروح گفت‌وگو با علیرضا شهیدی رئیس سازمان زمین‌شناسی در ادامه می‌آید.
برخی فعالان بخش معدن بر این باورند که در گواهی‌های کشف میزان ذخیره، عیار و کیفیت درست نیست. در این رابطه چه نظری دارید؟
از دوستانی که این مطلب را مطرح می‌کنند باید بپرسید که چرا به این نتیجه رسیده‌اند. وظیفه اصلی ما در بحث اکتشاف، مراحل شناسایی و پی‌جویی است. در موارد خاص به اکتشافات عمومی و تفضیلی ورود می‌کنیم. در مرحله اکتشاف کارشناسان سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور مطابق استانداردها عمل می‌کنند و آنچه تهیه می‌شود، مستند و مطمئن است. کلیه انتشارات سازمان زمین‌شناسی پس از تهیه در بخش‌های فنی در شورای ارزیابی انتشارات سازمان زمین‌شناسی توسط داوران مجرب مورد داوری و ارزیابی قرار گرفته و بر اساس روند قانونی در اختیار بخش خصوصی قرار می‌گیرد. ممکن است در بخش‌های دیگری اطلاعات دچار اشکال شود. همان‌طور که در گذشته شنیده شد بعضی‌ها گواهی‌های مختلف را به فروش می‌رسانند که این موضوع ارتباطی به سازمان زمین‌شناسی ندارد.
سازمان زمین‌شناسی در مراحل بعدی هیچ نظارتی ندارد یا نمی‌تواند نظارت داشته باشد؟
ما نظارتی بر فعالیت چرخه استخراج و بهره‌برداری نداریم. در مرحله‌ای که تولید و نظارت در اختیار ماست، اطلاعات مستند موجود است. در مجموع وظیفه حاکمیتی سازمان تولید و نگهداشت اطلاعات پایه علوم زمین و کشف ذخایر معدنی و نظارت تخصصی بر حسن انجام این فرایند است.
وظیفه نظارت و ارزیابی گواهی‌های کشف با کدام مجموعه است؟
این وظیفه بر عهده معاونت معدنی وزارت صمت است که مسئولیت صدور گواهی را بر عهده دارد. مرحله ارزیابی و نظارت بر امور مربوطه نیز در حال حاضر به سازمان نظام مهندسی معدن کشور تفویض اختیار شده است. البته ذکر این نکته ضروری است که بر اساس قانون تمرکز امور صنعت و معدن مصوب ۱۳۷۹ نظارت بر طرح‌های اکتشافی و بررسی تخصصی پروانه‌های اکتشاف در گذشته از وظایف این سازمان بوده که هدف قانون‌گذار نیز صیانت از چرخه تولید داده و نگهداشت منظم آن در کشور بوده است.
در زمینه اکتشاف چقدر پتانسیل جدید داریم؟
یکی از وظایف اصلی سازمان زمین‌شناسی کشف ذخایر معدنی و سیاست‌گذاری در این زمینه است که بر اساس قوانین بالادستی به این سازمان ابلاغ شده است. ما کل کشور را در بحث شناسایی و پی‌جویی دو بار مورد بررسی دقیق قرار داده‌ایم. پتانسیل خوبی در کشور وجود دارد. کل ذخایر کشور حدود ۵۵ میلیارد تن ذخیره زمین‌شناسی، حدود ۳۵ میلیارد تن ذخیره قطعی شامل ۶۸ عنصر معدنی است. امیدواریم با بهره‌گیری از متدهای جدید همچون ژئوفیزیک هوایی، اکتشافات خوبی از ذخایر پنهان را در کشور شاهد باشیم. سازمان زمین‌شناسی بالغ بر ۶۴۰ هزار کیلومتر خطی برداشت ژئوفیزیک هوایی در مناطق اولویت‌دار کشور داشته و بالغ بر هزار آنومالی ژئوفیزیک هوایی ثبت کرده است. در ادامه برداشت ژئوفیزیک هوایی، تلفیق و مدل‌سازی و کنترل‌های زمینی انجام می‌شود و موقعی که به نتیجه رسیدیم نتایج کار بعد از داوری منتشر شده و پس از طی مراحل قانونی در اختیار بخش خصوصی قرار می‌گیرد.
از کل ذخایر موجود سالانه چقدر برداشت می‌شود؟
سالانه حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ میلیون تن استخراج توسط معدن‌کاران صورت می‌گیرد.
تا چه زمانی ذخایر معدنی داریم؟
بستگی به مصرف ذخایر معدنی دارد. چنانچه مصرف مواد معدنی زیاد باشد، ذخایر زودتر تمام می‌شود. حداقل ۲۰ یا ۳۰ سال آینده با همین روندی که ذخیره داریم و مصرف می‌کنیم، مشکلی نیست ولی از آنجایی که بحث اکتشاف یک پروسه طولانی است و گاه با یک سال و دو سال اکتشاف به نتیجه نمی‌رسد، خوب است که سیاست‌گذاری میان‌مدت و بلندمدت مشخص باشد و هم‌زمان با برداشت، اکتشافات توسعه‌ای نیز نیاز است. البته باید اذعان کرد که زمان تبدیل‌شده کانسار به معدن در ایران در مقایسه با استاندارد جهانی بالاتر است و گاهی بیش از ۳۰ سال به طول می‌انجامد که باید این زمان با مدیریت یکپارچه در بخش معدن و تفکیک وظایف مراحل مختلف کاهش یابد و از موازی‌کاری، دوباره‌کاری‌ها و تداخل‌ها جلوگیری شود.
نظر شما