۲۳ مهر با هدف گرامیداشت نابینایان جامعه به عنوان روز عصای سفید نام گذاری شده است.
روشندلان اگرچه چشمی برای دیدن ندارند اما آنها با چشم دل می بینند و گزافه نیست اگر بگوییم همه چیز را حتی بهتر از انسان های بینا لمس و درک می کنند و دنیای خاصی دارند که ما توان دیدن آن را نداریم.
بخشی از جامعه معلولان را نابینایان تشکیل می دهند که از نعمت بینایی محروم هستند، اما در بسیاری از موارد متاسفانه این محرومیت به محرومیت آنها از دریافت خدمات رفاهی و آموزشی و ... منجر شده که زندگی آنها را سخت تر کرده است.
نگاه عمدتا غلط جامعه به نابینایان از حیث توانمندی نیز از دیگر مشکلات این قشر به شمار می رود که باید این نگاه تغییر پیدا کند، چرا که بسیاری از روشندلان بهتر از انسان های بینا فعل خواستن را به توانستن تبدیل کرده اند.
یکی از خواسته های مهم روشندلان از دیگر شهروندان جامعه این است که آنها را از نگاه خارج از زوایه ترحم بنگرند و توانمندی های این قشر باور را که معمولا نادیده گرفته می شود را باور کرده و بپذیرند.
نگاه های ترحم آمیز جامعه، نبود فرصت شغلی و زمینه ازدواج، مشکل در بهره گیری از وسایل حمل و نقل عمومی و عدم مناسب سازی بسیاری از معابر و خیابان ها و اماکن عمومی همچون ادارات و دانشگاه ها و ورزشگاه ها و ...برای استفاده از جمله مشکلات جدی نابینایان به شمار می رود.
این مشکلات در همه جا تقریبا یکسان است از جمله استان قزوین که از جمعیت یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفری آن تاکنون چهار هزار و ۵۴۸ نفر نابینا مورد شناسایی قرار گرفته است.
عدم رعایت حقوق نابینایان
رییس هیات مدیره موسسه نابینایان استان قزوین گفت: در حال حاضر بیش از ۶۰۰ نفر در این موسسه عضویت دارند و از خدمات آن استفاده می کنند.
غلامعلی بخشی، اشتغال و نبودن کار مناسب را یکی از مهم‌ترین دغدغه های نابینایان و کم بینایان استان قزوین عنوان کرد و افزود: در بیشتر مواقع این دغدغه و مشکلات مورد بی توجهی قرار می‌گیرد.
رییس هیات مدیره موسسه نابینایان قزوین اضافه کرد: یک فرد معلول همچون سایر افراد حق داشتن امکانات اجتماعی و رفاهی برابر را داراست، اما این موضوع معمولا رعایت نمی‌شود.
وی اظهار داشت: عمده مشکل نابینایان عدم درک و باور آنان توسط افراد سالم است چرا که مردم عادی می پندارند یک فرد نابینا ناتوان بوده و تنها قادر به اپراتوری است در صورتی که تاریخ نشان داده است که یک فرد نابینا دارای قابلیت های متعددی است که اگر کمی جدی تر گرفته شود به یقین می تواند در زمینه های متعددی موفق تر از انسان های بینا عمل کند.
بخشی تاکید کرد: فراد معلول به خصوص نابینایان وقتی ادامه تحصیل می‌دهند و به درجات عالی علمی می‌رسند و یا مهارتی را در حرفه‌ای به دست می‌آورند، انتظار دارند همانند دیگر افراد جامعه دارای شغل باشند و خانواده تشکیل دهند که در بسیاری از موارد متاسفانه این خواسته ها محقق نمی شود.
وی در رابطه با حقوق نابینایان تصریح کرد: افراد نابینا دارای حقوقی هستند که از جانب جوامع بین‌الملل تایید شده است که متاسفانه کشور ما در زمینه عمل به آنها بسیار ضعیف عمل شده است.
نابینایان نیاز به ترحم ندارند / اشتغال و ازدواج نیازهای بی پاسخ روشندلان
رویا بابایی کارشناس رسانه و فعال در حوزه معلولان نیز در گفت و گو با ایرنا با اشاره به تصورات غلط جامعه نسبت به ناتوانی افراد نابینا،گفت: مدارس هنوز تصوری از ذهن سالم دانش‌آموزان نابینا ندارند و آنان را با افراد کم‌توان ذهنی اشتباه می‌گیرند و اصرار دارند تا این دانش‌آموزان را به مدارس استثنایی بفرستند.
وی به مشکلات این قشر از جامعه معلولان پرداخت و گفت: دانشگاه‌ها هنوز برای آموزش دانشجویان نابینا، برای تبدیل کتب درسی به صوت یا بریل و حتی مناسب‌سازی فضای داخلی دانشگاه‌ها تلاشی نمی‌کنند و در بسیاری موارد این دانشجویان را پذیرش می‌کنند در حالی که از نیازهایشان اطلاع دقیقی ندارند و یا در شرایطی که نابینایان بیشترین درصد تحصیل‌کردگان بین طیف های مختلف معلولان را به خود اختصاص داده‌اند اما با این‌حال از کمترین شانس اشتغال برخوردارند.
بابایی با بیان اینکه نگاه ترحم آمیز به نابینایان آنها را رنج می دهد، ادامه داد: باید با آموزش و فرهنگ سازی صحیح از نگاه‌های ترحم‌آمیز به افراد نابینا و البته همه طیف‌های معلولان پیشگیری شود و از این طریق از بهداشت روانی آنها حراست شود.
وی با اشاره به اینکه شهروندان نابینای قزوینی با مجموعه‌ای از محدودیت‌ها مواجه‌اند،افزود: این قشر از نامناسببودن معابر شهری برای تردد تا حتی پر کردن اوقات فراغت با مشکل روبرو هستند.
وی تصریح کرد : اما عمده‌ترین مشکل افراد نابینا بیکاری، فقدان درآمد و در نتیجه عدم موفقیت در ازدواج و تشکیل خانواده است، در بین همه طیف‌های معلولان درصد بیکاری نابینایان از همه بالاتر است و این نشان می‌دهد این افراد اگرچه از توان و ضریب هوشی و تحصیلی بالایی برخوردارند اما هنوز جامعه در سپردن فرصت‌های شغلی به آنان دچار تردید است.و متاسفانه سازمان بهزیستی هم هنوز برای رفع این مشکل افراد نابینا نتوانسته تمهید خاصی ادر نظر بگیرد.
این فعال حوزه معلولان تاکید کرد: این سازمان در معرفی توانمندی نابینایان به دنیای صنعت و تولید و به بازار کار موفقیتی نداشته و اگر کانون توانا و شرکت فیروز که معلولان را به خدمت می گیرند نبودند توانمندی این افراد برای همیشه مکتوم باقی می‌ماند.
وی اضافه کرد: امکانات شهری در کل برای همه افراد دارای معلولیت مهیا نیست. تقریبا هیچ‌یک از ساختمان‌های دولتی و غیر دولتی از نظر مناسب‌سازی استاندارد نیست اما با این وجود شهرداری برای آنان پروانه ساخت و یا پایان کار صادر می‌کند.
بابایی افزود: پارک‌های شهر هنوز جایی برای شهروندان معلول و نابینا ندارند و هنوز هیچکسی حتی به اینکه نابینایان چگونه اوقات فراغت خود را سپری می‌کنند هم فکر نکرده‌اند.
وی افزود: من معتقدم شهرداری مانند پیکری است که از مغز دستور نمی‌برد ،شورای شهر بارها بر لزوم مناسب‌سازی و یا ایجاد امکاناتی برای معلولان تاکید کرده‌اند اما شهرداری بازهم هنگام اجرا از کنار این تاکیدات به راحتی عبور کرده است.
این فعال حوزه معلولان گفت: بسیاری از نابینایان اذعان دارند ساخت و سازهای زیاد و ایجاد چاله و چوله در فضاهای شهری اعتماد به نفسشان را در تردد مستقل از بین برده و باید اذعان داشت سهم این افراد در سیستم حمل و نقل عمومی بسیار پایین است و همچنین کتابخانه‌های شهر برای ورود آنها چندان مناسب نیست و تقریبا هیچ مسئولی حاضر به استخدامشان نیست.
وی یکی دیگر از مشکلات نابینایان ازدواج این قشر دانست و گفت : همیشه این سوال مطرح بوده که افراد دارای معلولیت باید با اشخاص مانند خود ازدواج کنند یا خیر؟ و تا زمانی که جامعه در این زمینه فرهنگسازی نکند، معلولان ایزوله خواهند شد وقتی فرهنگسازی نباشد سهم نابینایان و البته همه گروه‌های معلولان در آموزش، گردشگری، درمان و سلامت، اشتغال و... نادیده گرفته خواهد شد.
بابایی یاد آور شد: درست است که ازدواج دو معلول با یکدیگر وفاق بیشتر در زندگی به همراه دارد اما سردمداران و مدعیان امور فرهنگی باید با انعکاس معلولیت به‌عنوان یک تفاوت و نه یک بیماری لاعلاج به جامعه این موضوع را به جامعه تفهیم کنند که ازدواج با افراد دارای معلولیت یک پدیده عادی اجتماعی است که کسی نباید از آن بترسد.
بابایی ادامه داد: موضوع اصرار بر ازدواج افراد تندرست با افراد دارای معلولیت نیست بلکه موضوع، عادی سازی این رویداد است به این معنا که جامعه به گونه‌ای عمل نکند که افراد معلول از گزینه‌های ازدواج خارج شوند.
وی به هزینه های بالای زندگی افراد معلول از جمله نابینایان اشاره کرد و گفت: در کل همه معلولان به دلیل عدم دسترسی به وسایل حمل و نقل عمومی برای ایاب و ذهاب خود هزینه بیشتری می‌پردازند، هزینه دارو و درمان این افراد هم از سایر شهروندان بالاتر است،.
وی افزود: هزینه‌های درس خواندن و آموزش نابینایان نیز قابل توجه است چون آنان همه کتب و جزوات درسی را باید با صرف زمان و پول تبدیل به صوت یا بریل کنند تا بتوانند درس بخوانند، حتی بسیاری از آنها هنگام امتحانات نیاز به رابط تحصیلی دارند تا پاسخ سوالات را برایشان بنویسند، جمع تمام این موارد علاوه بر هزینه بالایی که در بردارد بار روانی و استرسی زیادی ایجاد می‌کند و همه این‌ها در مجموع زندگی این افراد را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد اما توجه به بهداشت روانی این طیف چیزی است که حتی از چشم خانواده بزرگ بهزیستی به عنوان وکیل مدافع معلولان نیز دور مانده است.
بهره مندی ۴۵۰۰ نابینا در قزوین از خدمات بهزیستی
مدیر کل بهزیستی استان قزوین نیز گفت : بهبود نگاه کلی افراد جامعه به معلولان از جمله نابینایان، یک ضرورت اجتماعی است و باید به فرهنگ تبدیل شود.
علیرضا وارثی افزود: نابینایان و کم بینایان به عنوان بخشی از شهروندان جامعه دارای نیازها و مطالباتی هستند که رسیدگی به آنها از وظایف مسلم دستگاه ها به شمار می رود که از جمله این نیازها اشتغال، ادامه تحصیل، تردد در شهر و امورات رفاهی و معیشتی است.
وی اظهار داشت : در حال حاضر ۴۵۴۹ معلول نابینا زیر پوشش خدمات اداره کل بهزیستی قزوین قرار دارند که از این تعداد ۳۴۸۱ نفر مستمری ماهانه دریافت می‌کنند.
وارثی با اشاره به علت بروز معلولیت بینایی در این افراد افزود:۲۳ هزار و ۱۶۹ نفر به صورت مادرزادی،یک هزار و ۱۴۳تن از این افراد به علت بیماری، ۷۵ نفر به دلیل مسایل ژنتیک، ۲۴۴ نفر به علت سانحه، پنج نفر عوارض زایمان و بقیه به دلایل مختلف دیگر دچار مشکل نابینایی شده‌اند.
وی در خصوص خدمات سازمان بهزیستی به این معلولان که به تناسب شدت معلولیت در چهار دسته خفیف، متوسط، شدید و خیلی شدید تقسیم می شوند،گفت: در حال حاضر خدماتی مانند پرداخت هزینه خرید کاغذ بریل جهت چاپ نشریه مخصوص نابینایان و تکثیر جزوه دانشجویان، خزید تجهیزات توانبخشی برای نابینایان شامل عصای سفید، لوح و قلم، دستگاه ضبط صدا و اسپیکر، ساعت و ماشین حساب گویا و سایر وسایل مورد نیاز به این افراد ارایه شده و یک دستگاه برجسته نگار نیز در حال واگذاری به موسسه نابینایان است تا در اختیار دانشجویان نابینا قرار گیرد.
وارثی همچنین از پرداخت کمک هزینه به دانش آموزان و دانشجویان نابینا خبر داد و گفت: ۱۸۵ دانش آموز نابینا تحت پوشش خدمات این اداره کل هستند که از کمک هزینه تحصیلی، هزینه رفت و آمد به مدرسه و شرکت در کلاس های کمک آموزشی بهره‌مند می‌شوند.
وی در ادامه با اشاره به پرداخت کمک هزینه تحصیلی به ۶۰ دانشجوی نابینا در استان،اظهار داشت: بر اساس تفاهم نامه بین دانشگاه آزاد اسلامی و سازمان بهزیستی، افراد نابینا در صورت پذیرش در این دانشگاه ۲۰ درصد تخفیف شهریه می گیرند و بقیه شهریه نیز تا سقف ۴۰ میلیون ریال از سوی سازمان پرداخت می شود.
مدیرکل بهزیستی قزوین افزود: دانشجویان نابینایی هم که در دانشگاه های دولتی قبول می‌شوند هزینه تشویقی تا سقف ۱۰ میلیون ریال می‌گیرند.
وارثی، شرکت در کمیسیون تشخیص معلولیت برای بررسی شرایط احراز معافیت سربازی، کمک های موردی، تامین مسکن، تسهیلات خوداشتغالی، کارفرمایی و پرداخت سهم بیمه کارفرمایی در صورت به کارگیری فرد نابینا را از دیگر خدمات به نابینایان عنوان کرد.
۷۳۸۹ / ۳۰۱۳
