به گزارش ایرنا در ۲ کیلومتری شمال شهر قرچک، در حاشیه محور مواصلاتی پاکدشت، تپه‌ای باستانی در کنار کوره‌های متروک آجرپزی روستای فردیس واقع شده که از آن به عنوان نمادی از تمدن زندگی بشری یاد می‌کنند؛ منطقه‌ای باستانی که امروز جز خرابه و ویرانی چیز دیگری از آن باقی نمانده است.
سال ۱۳۸۳ خورشیدی گروه باستان‌شناس ایرانی با همکاری گروهی از کشور انگلیس نخستین کاوش‌های خود را در تپه پردیس آغاز کردند که در آن آثاری از هزاره هفتم قبل از میلاد کشف شد.
کشف کوره های متعدد تولید سفال و نیز پیدا شدن چرخ سفالگری در تپه پردیس که متعلق به دوره سیلک ۲، هزاره پنجم پیش از میلادی بود، جنبه های مختلفی از زندگی آن دوران را نمایان ساخت.
تپه باستانی پردیس از ۲ قسمت تپه مرکزی و گورستان عصر مفرغ تشکیل شده است که این گورستان به هزاره قبل از میلاد تعلق دارد.
پس از این اکتشاف مهم گروه کاوش اقدام به نصب سازه های متعدد شامل سایه‌بان و ویترین‌های شیشه ای برای حفاظت از آثار کرد و با استقرار یگان حفاظت، می‌رفت تا این منطقه به یکی از نقاط مهم گردشگری استان تهران و کشور تبدیل شود ولی مرور زمان و بی‌توجهی مسئولان وقت باعث شد تا این اثر مهم تاریخی روز به روز بیشتر رو به ویرانی بگذارد.
امروز پس از گذشت ۱۵ سال از اجرای عملیات اکتشاف، تنها چیزی که در این تپه مشاهده می‌شود، ویرانی، نخاله و علف هرزهای روئیده بر بدنه آن است.
در حال حاضر تمامی بخش های کشف شده در تپه پردیس قرچک تخریب شده‌اند؛ کانکس و سایه‌بان‌ها به سرقت رفته‌اند، مقادیر زیادی نخاله ساختمانی در اطراف آن پراکنده و تعداد زیادی درخت و نیزاز نیز در حاشیه آن روئیده است.
در قسمت‌های مختلف از جمله تاج و بدنه این تپه باستانی که به شماره ۹۴۹۱ در فهرست آثار ملی ثبت شده است، آثاری از حفاری های غیرمجاز نیز مشاهده می‌شود.
با گردش در اطراف این تپه باستانی می‌توان تکه‌هایی از سفال های قدیمی را مشاهده کرد که در تمامی مناطق پراکنده شده و زیر پای رهگذران و خودروها، از بین می‌روند.
منحصربه فردترین منطقه تاریخی کشور
رئیس گروه کاوش تپه پردیس قرچک در سال ۸۳ درباره وضعیت این تپه باستانی به خبرنگار ایرنا گفت: این تپه منحصر به فردترین منطقه تاریخی کشور است که پس از اکتشافات و اتمام کار قرار بود به سایت موزه‌ای بی‌نظیر تبدیل شود ولی در سایه بی‌توجهی مسئولان وقت، نابود شد.
دکتر حسن فاضلی افزود: در زمان آغاز اجرای عملیات اکتشاف، عبور جاده از حاشیه این منطقه باستانی، وجود کارگاه‌های آجرپزی که اقدام به برداشت خاک از لایه‌های باستانی و تبدیل آن به آجر می‌کردند و نیز تخلیه نخاله‌های ساختمانی از سوی مردم این محوطه باستانی را در معرض خطر جدی قرار داده بود.
وی اظهارداشت: به منظور احیای این تپه باستانی طرحی پنج ساله با همکاری دانشگاه دورام انگلیس تدوین شد تا توازن فرهنگی بین شمال و مرکز شهر تهران و مناطق حاشیه‌ای پایتخت به وجود آید و این منطقه به جامعهای برخوردار تبدیل شود.
فاضلی تصریح کرد: این محوطه باستانی از ۲ بخش تشکیل می‌شود که یک بخش هفت تا هفت هزار و ۲۰۰ سال پیش از میلاد و بخش دیگر مربوط به سه هزار و ۷۰۰ سال قبل و عصر مفرغ است.
وی افزود: در بخش دیگری از این محوطه باستانی گورستانی بزرگ مربوط به نیمه اول هزاره دوم قبل از میلاد وجود دارد که یکی از غنی‌ترین قبرستان‌های ایران است که در آن نمونه‌هایی از تدفین اسب و گاو را نیز می‌توان مشاهده کرد.
فاضلی تصریح کرد: یکی از قدیمی‌ترین کارگاه‌های سفالگری خاورمیانه در این منطقه کشف که برای نخستین بار در آن مناطق مسکونی از مناطق صنعتی و کارگاهی همانند دنیای متمدن امروز جدا شده است و این نشان از جوامع شهری پیشرفته آن زمان دارد.
این استاد باستان شناس افزود: سفال‌های معروف تولید شده در این منطقه به واقع زیباترین، معروف‌ترین و بی‌نظیرترین سفال های تولید شده در دنیاست.
وی گفت: در کاوش‌های به عمل آمده از این منطقه ۳۰ قبر، اشیای مفرغی، گوشواره طلا، ظروف سفالی و چرخ سفالگری هفت هزار ساله که هم اکنون در انبار موزه ملی نگهداری می‌شود کشف به دست آمد و این در حالی بود که خاک ارزشمند این گورستان به آجر تبدیل می‌شد.
وی افزود: در کاوش‌های علمی صورت گرفته، استخوان حیواناتی نظیر خرس و حیوانات وحشی و نشانههایی از گیاهان ساقه بلند کشف و به واقع، این منطقه که امروز به تپه پردیس معروف است، همان پارادایس یا بهشت بوده که امروز به یکی از مناطق محروم استان تهران تبدیل شده است.
فاضلی تصریح کرد: قرار بود با اتمام کار کاوش، این منطقه به سایت موزه نمونه‌ای تبدیل و با خرید اراضی اطراف و کاشت درختانی نظیر زیتون، بلوط و گیاهانی که در این زیست بوم رشد می‌کردند، پارکی طبیعی احداث شود تا گردشگران پس از دیدن آثار موزه ملی در این منطقه حضور یابند و از نزدیک، شواهد تاریخی را نظارهگر باشند.
مسئول گروه کاوش تپه باستانی پردیس قرچک اظهارداشت: با راه اندازی این سایت موزه، مردم ورامین دیگر نیازی نداشتند برای تفریح و دیدن آثار تاریخی به شمال و مرکز تهران عزیمت کنند و قطعا پس از مدتی، از فاصله اجتماعی کاسته و از بروز بسیاری از ناهنجاری‌های اجتماعی پیشگیری می‌شد.
وی اظهارداشت: برای تحقق این هدف اقداماتی نظیر مسقف کردن محدوده تاریخی، استقرار کانکس نیروهای حفاظتی، ساخت ویترین شیشه‌ای، تهیه لوازم آسایش محافظان و بروشورهای اطلاع رسانی نیز تهیه شد ولی مسئولان وقت میراث فرهنگی استان تهران بودجه این پروژه را تأمین نکردند و این محوطه باستانی با سرقت وسایل و نابود شدن امکانات، رو به نابودی گذاشت.
این باستان شناس با تاکید بر اینکه لایه‌های مختلف این محوطه باستانی اکنون حفظ شده و قابلیت احیا دارد اظهارداشت: میراث فرهنگی باید در اختیار توده جامعه باشد تا مردم از اثرات و برکات این آثار تاریخی بهره‌مند شوند.
احیای تپه پردیس در دستور کار میراث قرچک قرار دارد
در عین حال رئیس دفتر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان قرچک به خبرنگار ایرنا گفت: احیای این تپه باستانی در دستور کار شهرستان قرار دارد و برای تحقق این مهم، طرحی نیز تهیه شده است.
مریم خدابنده افزود: جاده قرچک - پردیس به دلیل قرارگرفتن در مسیری تاریخی و برخورداری از آثاری نظیر تپه باستانی پردیس، وجود کارگاه‌های متعدد آجرپزی و بافت تاریخی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و به منظور احیای این آثار، طرح جاده فرهنگی قرچک تدوین شده است.
وی گفت: به منظور تحقق این مهم شهرک سفال شهرستان قرچک نیز قرار است با مشارکت بخش خصوصی در این محور احداث شود.
خدابنده افزود: به منظور احیای تپه باستانی پردیس طرحی تهیه شده و به‌زودی به میراث فرهنگی استان تهران ارسال می‌شود تا با همکاری دستگاه‌های مختلف، این محوطه باستانی از وضعیت فعلی خارج و به محلی مناسب برای بازدید علاقه‌مندان تبدیل شود.
شهرستان قرچک با ۲۷۰ هزار نفر جمعیت در ۳۰ کیلومتری جنوب شرق تهران واقع شده است.
نظر شما