تلاش دولت تونس برای نابودی رهبران القاعده

کشور آفریقایی تونس از زمان انقلاب این کشور در سال 2011 همواره در معرض حملات گروه‌های تندرو قرار داشته و در این مدت علاوه بر غیرنظامیان و گردشگران خارجی، ده‌ها تن از سربازان و افراد پلیس این کشور نیز در این حملات جان خود را از دست داده اند.

بطور نمونه در  مارس ۲۰۱۵ (فروردین 1394) انفجاری در موزه "بوردو" این کشور رخ داد که منجر به کشته شدن ۲۴ گردشگر خارجی شد. گروهی موسوم به "تیپ عقبة بن نافع" وابسته به گروه تروریستی القاعده مغرب اسلامی که پیشتر بیعت خود را با گروه تروریستی داعش نیز اعلام کرده بود، مسئولیت این حمله را بر عهده گرفته بود.

ژوئن (خرداد) همان سال نیز حمله به یک مکان گردشگری در بندر القنطاوی در شمال شهر سوسه منجر به کشته شدن ۳۹ گردشگر خارجی دیگر شده بود. البته مسئولیت حمله دوم را نه القاعده بلکه رسانه های وابسته به گروه تروریستی داعش بر عهده گرفته بودند.

برخی تحلیلگران بر حسب شواهد موجود معتقدند که تونس طی سال های اخیر حتی به جولانگاهی برای رقابت این دو گروه تروریستی (القاعده و داعش) تبدیل شده است تا آنها بهتر بتوانند بر شمال قاره آفریقا تسلط پیدا کنند.

"هارون زیلین" پژوهشگر مرکز مطالعات واشنگتن سال گذشته در تحقیقی نوشت که دلایل متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد داعش درصدد است در آینده نزدیک، ولایت یا امارت جدیدی با عنوان "ولایت آفریقا" (از نام‌های قرون وسطایی منطقه تونس)، در این کشور تاسیس کند.

وی این موضوع را چالشی برای شاخه تونسی القاعده دانست و گفت: گسترش رقابت میان داعش و القاعده در تونس ممکن است به تشدید خشونت در این کشور منجر شود.

در هر حال بروز اقدامات تروریستی متعدد و از جمله چند مورد اخیر آن در تونس موجب شد تا دولت این کشور مدتی است عزم خود را جزم کرده و با در نظر گرفتن شکننده بودن شرایط اجتماعی و سیاسی در این کشور هوشیاری خود را حفظ کرده و اقدامات جدی را برای نابودی این دسته از تروریست ها که عمدتا از سوی کشورهای غربی و دولت های مرتجع عربی هدایت می شوند، در پیش گیرد.

در ادامه همین تلاش های  دولت تونس بود که شب گذشته محمد زکری، سخنگوی وزارت دفاع تونس اعلام کرد که نیروهای این وزارتخانه موفق شدند در یک عملیات پیشگیرانه ضد تروریستی سرکرده اصلی گروه تروریستی القاعده یعنی "عقبه بن نافع" از فرماندهان این گروه در شمال آفریقا موسوم به "القاعده در سرزمین های مغرب اسلامی" را از پای در آورند.

وی محل انجام این عملیات را کوه های استان قصرین در 200 کیلومتری غرب پایتخت این کشور در منطقه مرزی با الجزایر اعلام کرد و گفت حتی یکی دیگر از فرماندهان ارشد این گروه تروریستی نیز در این عملیات زخمی شده و به اسارت نیروهای وزارت دفاع درآمده است.

سخنگوی وزارت دفاع ضمن تاکید بر اینکه این عملیات پیشگیرانه هنوز پایان نیافته است، همچنین اظهار داشت که عملیات دیروز بطور مشترک توسط نیروهای مرزی و ارتش تونس صورت گرفت و این نیروها حتی موفق شدند بخش قابل توجهی از تسلیحات تروریست ها را نیز به غنیمت بگیرند.

اگرچه این وزارتخانه جزئیات بیشتری از این عملیات فاش نکرد اما منطقه کوهستانی و مرزی القصرین همواره به پایگاهی برای آغاز فعالیت‌های تروریستی گروه‌های تندرو و از جمله آنها "جند الخلافه" وابسته به گروه تروریستی داعش تبدیل شده است.

البته روز جمعه 4 اکتبر 2019 (12 مهر) هم وزارت کشور تونس اعلام کرده بود که نیروهای امنیتی این کشور موفق به خنثی کردن طرح حمله‌ای "تروریستی" شدند که قرار بود روند انتخابات دو هفته گذشته در این کشور را هدف قرار دهد.

انتخابات ریاست جمهوری تونس اخیرا با پیروزی قیس سعید به عنوان رئیس جمهوری و شکست سرمایه‌گذار تونسی نبیل قروی همراه شد و قرار است سعید چهارشنبه آینده به عنوان سومین رئیس جمهوری بعد از انقلاب 2011 در این کشور سوگند یاد کند.

به رغم اینکه تونس در جهان عرب به عنوان کشوری شناخته می‌شود که کمترین فعالیت گروه های اسلامگرای تندرو یا جنبش های تکفیری را در خاک خود داشته است، اما بیشترین تعداد تروریست خارجی که از یک کشور در گروه های مختلف تروریستی منطقه فعالیت کرده است تابعیت تونسی داشته اند.

گزارش های آماری از تحولات منطقه خاور میانه و شمال آفریقای حاکی است که این کشور طی چند سال گذشته یکی از مهمترین تأمین کنندگان نیروی انسانی گروه تروریستی داعش بوده است؛ به عبارتی تونس به عنوان بزرگترین تأمین کننده نیروی انسانی داعش در سوریه و عراق حدود 7 هزار نیرو به داعش تحویل داده است و در واقع این حجم از نیروی انسانی سبب وضع مقررات سخت گیرانه ای در این کشور درخصوص مسافرت های خارجی شده است به گونه ای که این کشور هنوز از وضعیت فوق العاده اجتماعی و سیاسی خود خارج نشده است.

از سال ۲۰۱۳ بود که جهان شاهد رشد شدید مهاجرت جنگجویان سلفی از خاک این کشور به لیبی، عراق و سوریه بود. طبق برآوردها حدود  یک هزار و 500 نفر با تابعیت تونسی به لیبی و بیش از ۴ هزار نفر به خاک سوریه و عراق منتقل شده و به گروه های داعش و جبهة النصره (هیات تحریرالشام فعلی) پیوستند.

اما با تضعیف و نابودی تدریجی خلافت داعش و بازگشت بسیاری از تروریست های خارجی عضو این گروه به کشورهای مبدا، این بار برنامه ریزی فرماندهان تکفیری تونسی و حامیان خارجی آنها بر ایجاد بستری جدید برای جهاد در سرزمین مادری قرار گرفت.

با وجود گذشت چند سال از آغاز فعالیت داعش در تونس، برخی تحلیلگران در آمارهای موجود تشکیک ایجاد کرده و معتقدند هنوز تعداد نیروهای عضو این گروه از چند صد نفر تجاوز نمی کند و فعالیت آنها نیز بیشتر به بمب‌گذاری و حملات انتحاری خلاصه می‌شود.

اما برخی دیگر از تحلیلگران احتمال می دهند که با افزایش دخالت کشورهای بیگانه به خصوص امریکایی‌ها در تونس و احتمال حمایت پنهانی مالی و تسلیحاتی برای رشد بیشتر داعش در خاک این کشور و به دست آمدن بهانه‌ای مناسب برای حضور نظامی در شمال آفریقا، در آینده نزدیک شاهد افزایش کیفی و کمی حملات تروریستی و ایجاد شرایط بحرانی در این کشور باشیم.

موضوعی که حتی راشد الغنوشی رهبر حزب اسلامی حاکم "النهضة" تونس نیز به تازگی پس از انفجارهای اخیر به آن اشاره کرده و هشدار داده بود که بیگانگان برای ایجاد اضطراب و ناآرامی و احساس شکست در میان مردم تونس برنامه ریزی کرده‌اند.

این اظهارات رهبر حزب حاکم تونس نشان می دهد که دولت این کشور به خوبی دریافته است که قدرت های غربی پس از لیبی و مالی به دنبال ایجاد بی ثباتی و زمینه سازی دخالت مستقیم در تونس به بهانه مقابله با خطر گروه داعش هستند که خودشان آن را در این منطقه پدید آورده اند.

بنابراین، اقدام شب گذشته وزارت دفاع تونس برای کشتن سرکرده القاعده و حتی دستگیری یک مهره دیگر تروریست ها نشان می دهد که دولت تونس تلاش های ضد تروریستی خود را قوت بخشیده و به تدریج سعی دارد آثار  این دسته از تروریست ها را از این کشور بزداید.